Πόλεις των 15 λεπτών: έχουν σχεδιαστεί για να απομονώσουν τους κατοίκους;

Αυτή η ιδέα αστικού σχεδιασμού αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών και των αποστάσεων. Ωστόσο, ορισμένοι ανησυχούν ότι θα περιορίσει την κυκλοφορία, θα οδηγήσει σε απομόνωση ή θα αυξήσει την επιτήρηση. Η DW εξετάζει τις λεπτομέρειες.

Σε πολλούς μπορεί να αρέσει: ο περιορισμός των καθημερινών μετακινήσεων σε ένα τέταρτο της ώρας με τα πόδια, το ποδήλατο ή τα μέσα μαζικής μεταφοράς, που αναμένεται να βοηθήσει τους πολίτες να καλύψουν καλύτερα τις βασικές τους ανάγκες.

Αυτός ήταν ο στόχος της ιδέας της πόλης των 15 λεπτών

«Πρέπει να δημιουργήσουμε πόλεις που να μπορούν να περπατηθούν, να αυξήσουμε την πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες, εκπαιδευτικές δραστηριότητες και να τις κάνουμε σχετικές με τις καθημερινές μας εργασίες και να τις κάνουμε βιώσιμες», εξηγεί ο Carlos Moreno, καθηγητής στη Σορβόννη του Παρισιού, στον οποίο αποδίδεται η ανάπτυξη της ιδέας.

Κλειδωμένοι έξω από τις γειτονιές τους;

Μέχρι σήμερα, αρκετές πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν συζητήσει ή σε ορισμένες περιπτώσεις εφαρμόσει αυτή την ιδέα ή πολύ παρόμοιες. Σε αυτές περιλαμβάνονται το Παρίσι, η Βαρκελώνη, η Ουτρέχτη και η Σαγκάη.

Όμως η έννοια της πόλης των 15 λεπτών γίνεται όλο και περισσότερο αντικείμενο παραπληροφόρησης και λάθους σε παγκόσμια κλίμακα. Ας ελέγξουμε μερικούς από αυτούς τους ισχυρισμούς.

Ο πρώτος ισχυρισμός: «Ο πληθυσμός ζει κλεισμένος σε γειτονιές και ο στόχος είναι να μην μετακινούνται για να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων», σύμφωνα με το ισπανικό ακροδεξιό τηλεοπτικό κανάλι El’ Toro TV.

Η ιδέα των 15 λεπτών δεν αφορά τόσο το σχεδιασμό κάθε γειτονιάς όσο το να γίνουν οι βασικές ανάγκες προσβάσιμες μέσα σε 15 λεπτά, δήλωσε στη DW ο συγγραφέας και υπέρμαχος της αστικής κινητικότητας Chris Bruntlett.

Είναι συγγραφέας ενός βιβλίου για την ολλανδική ποδηλατική κουλτούρα και τις προκλήσεις της με τίτλο «Χτίζοντας την ποδηλατική πόλη».

Η ολλανδική πόλη της Ουτρέχτης έχει ήδη εφαρμόσει την έννοια της πόλης των 15 λεπτών. Η μελέτη, η οποία βασίζεται σε δεδομένα της περιόδου 2019-2021, έδειξε ότι σχεδόν το 100 % του πληθυσμού της Ουτρέχτης μπορεί να φτάσει σε εννέα βασικές ανάγκες όπως τρόφιμα, υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και αθλητισμό μέσα σε 15 λεπτά με το ποδήλατο.

Επιπλέον, ο πολεοδόμος Carlos Moreno τόνισε σε συνέντευξή του στην DW ότι η έννοια των 15 λεπτών «είναι μια ανθρωπιστική ιδέα για την καταπολέμηση του διαχωρισμού, της απόδοσης ετικετών και του εξευγενισμού». Θέλουμε να προωθήσουμε μια πολυκεντρική πόλη, μια πολυκεντρική πόλη και μια πιο ανθεκτική στο κλίμα πόλη με δημόσιους χώρους για τους ανθρώπους, όχι για τα αυτοκίνητα.

Ο δεύτερος Ισχυρισμός: «Οι κάτοικοι θα χρειάζονται άδεια για να εγκαταλείψουν τη γειτονιά τους από το 2024», – είναι ο ισχυρισμός που διατυπώνεται σε ένα βίντεο που διαδίδεται με ταχείς ρυθμούς στο Tik Tok σχετικά με το Oxfordshire του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Katie Hopkins, αρθρογράφος και ακροδεξιά πολιτική σχολιάστρια, αποκαλεί μάλιστα τους περιορισμούς στην οδήγηση ως κλιματικούς αποκλεισμούς.

Έλεγχος γεγονότων από την DW: Λάθος

Πρώτον, αναμειγνύει δύο έννοιες: ένα νέο σχέδιο αδειών κυκλοφορίας για την πόλη της Οξφόρδης, η δοκιμαστική φάση του οποίου θα ξεκινήσει το 2024, και ένα σχέδιο 15 λεπτών για την πόλη της Οξφόρδης ως μέρος της ευρύτερης στρατηγικής του Τοπικού Σχεδίου Οξφόρδης 2040.

Όσον αφορά το σχέδιο αδειών κυκλοφορίας, αυτό ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2022 από το κομητειακό συμβούλιο του Οξφορντσάιρ για τη δημιουργία τέτοιων φίλτρων σε έξι δρόμους στην Οξφόρδη.

Το σχέδιο αποσκοπεί στη μείωση της κυκλοφορίας μέσω του περιορισμού της χρήσης ιδιωτικών αυτοκινήτων στις περιοχές αυτές κατά τις ώρες αιχμής. Το περπάτημα, το ποδήλατο, η χρήση λεωφορείων, ταξί και άλλων μέσων μεταφοράς εξαιρέθηκαν από αυτό.

Οι κάτοικοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση για άδεια κυκλοφορίας για έως και 100 ημέρες το χρόνο. Ωστόσο, οι αρχές επεσήμαναν ότι οι άνθρωποι θα εξακολουθούν να μπορούν να φτάνουν σε οποιοδήποτε σημείο της πόλης με αυτοκίνητο ανά πάσα στιγμή, αλλά ενδέχεται να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν εναλλακτικές διαδρομές. Το σύστημα θα παρακολουθείται από κάμερες, αλλά δεν θα υπάρχουν φυσικά σημεία ελέγχου. Αυτό δεν σχετίζεται με το σχέδιο της πόλης των 15 λεπτών για την Οξφόρδη.

Λόγω της παραπληροφόρησης σχετικά με τα σχέδια 15λεπτης πόλης για την Οξφόρδη, οι αρχές έχουν λάβει πολλά μηνύματα από ανήσυχους κατοίκους. Για το λόγο αυτό η τοπική κυβέρνηση δημοσίευσε μια δήλωση που απαντά στις πιο συνηθισμένες φήμες και ερωτήσεις σχετικά με αυτό.

Υπήρξε παραπληροφόρηση σχετικά με τα σχέδια ανάπτυξης της πόλης στην Οξφόρδη, Ηνωμένο Βασίλειο

Ο τρίτος ισχυρισμός: «Πόλεις 15 λεπτών στην Κίνα – κάθε συνοικία χωρίζεται από φράχτη και η πύλη εισόδου φυλάσσεται. Αν θέλετε να μπείτε ή να βγείτε από τη γειτονιά σας, πρέπει να έχετε μια άδεια και μια σάρωση προσώπου», ισχυρίζεται ένας χρήστης του TikTok.

Η DW ελέγχει τα γεγονότα: Εν μέρει ανεπιβεβαίωτο, εν μέρει ψευδές

Το υλικό υποδηλώνει – όπως και άλλες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – ότι η ιδέα της πόλης των 15 λεπτών έχει ήδη εφαρμοστεί με σαφώς καθορισμένο τρόπο στις κινεζικές πόλεις. Το βίντεο δείχνει ότι οι γειτονιές υποτίθεται ότι διαχωρίζονται με φράχτες και οι πολίτες μπορούν να τις εγκαταλείψουν μόνο με αναγνώριση προσώπου, σύμφωνα με την έννοια της πόλης των 15 λεπτών.

Όμως, είναι αυτό πραγματικά έτσι;

Εν ολίγοις, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι ισχυρισμοί αναμειγνύουν τρία ζητήματα: περιορισμούς στις κατοικίες, επιτήρηση από την κινεζική κυβέρνηση και την έννοια των 15 λεπτών.

Ο Shitao Li από την κινεζική DW λέει ότι τα συστήματα αναγνώρισης προσώπου, οι περιφραγμένες γειτονιές και η μαζική επιτήρηση είναι κοινός τόπος στην Κίνα αλλά δεν έχουν απαραίτητα καμία σχέση με την έννοια των 15 λεπτών. Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να επικρίνει κανείς για το κινεζικό κράτος, αλλά η πόλη των 15 λεπτών δεν φαίνεται να είναι ακόμη ένα από αυτά.

Ρίξαμε μια ματιά στα πλάνα στο TikTok. Το βίντεο είναι μια συλλογή από διάφορες σκηνές. Η πρώτη δείχνει το συρματόπλεγμα που χωρίζει το δρόμο. Κάποια στοιχεία οδηγούν στην υπόθεση ότι πρόκειται για μέτρα προστασίας των βοοειδών στην πόλη Σενζέν.

Η επιγραφή στο κτίριο γράφει “Sha He Apartment”. Δεν μπορέσαμε να εντοπίσουμε ένα συγκεκριμένο κτίριο, αλλά υπάρχει μια γειτονιά στη Σενζέν που ονομάζεται Sha he, καθώς και το κτίριο Sha He Apartment, οπότε οι λεζάντες υποδεικνύουν ότι το βίντεο πιθανότατα γυρίστηκε στη Σενζέν. Η γυναίκα στο βίντεο μιλάει με νότια κινεζική προφορά, γεγονός που μπορεί επίσης να υποδηλώνει ότι το βίντεο αναφέρεται στη Σενζέν, καθώς η πόλη βρίσκεται στη νότια Κίνα.

Επιπλέον, άλλοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αναδημοσίευσαν το βίντεο, λέγοντας ότι πρόκειται για τα μέτρα ασφαλείας της πόλης. Κατά τη διάρκεια των επόμενων κυμάτων της πανδημίας, πολλές αναφορές από την Κίνα έκαναν λόγο για πολύ αυστηρά μέτρα προστασίας που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση στο πλαίσιο της στρατηγικής της για μηδενική μείωση του πληθυσμού.

15λεπτες συνοικίες κοινωνικής ζωής

Όσον αφορά το μοντέλο της πόλης των 15 λεπτών, οι αρχές της Σενζέν σχεδιάζουν πράγματι να εφαρμόσουν ιδέες από αυτή την έννοια του πολεοδομικού σχεδιασμού. Έχει ανακοινωθεί η δημιουργία των λεγόμενων «συνοικιών τοπικών υπηρεσιών 15 λεπτών». Ωστόσο, δεν μπορέσαμε να βρούμε κάτι που να δείχνει ότι οι φράχτες ή οι πύλες αποτελούν μέρος της διαδικασίας υλοποίησης της ιδέας. Σε γενικές γραμμές, η περίφραξη των γειτονιών έρχεται μάλλον σε αντίθεση με την έννοια των 15 λεπτών, επειδή οι άνθρωποι πρέπει στη συνέχεια να τις κυκλώσουν.

Ο Liu Daizong, διευθυντής του Προγράμματος Βιώσιμων Πόλεων της Κίνας στο Ινστιτούτο Παγκόσμιων Πόρων, λέει ότι οι περιφραγμένες περιοχές διασπούν το αστικό τοπίο και περιπλέκουν τις πρωτοβουλίες σχεδιασμού.

Εν τω μεταξύ, η Eva Heinen, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Ντόρτμουντ στη Γερμανία, καθώς και ο σχεδιαστής του μοντέλου, Carlos Moreno, δήλωσαν στη DW ότι δεν γνωρίζουν καμία ιδέα για πόλη 15 λεπτών που να σχεδιάζει να περιφράξει γειτονιές ή να χρησιμοποιήσει συστήματα αναγνώρισης προσώπου.

Επίσης, πόλεις όπως η Ουτρέχτη, το Παρίσι και η Βαρκελώνη, οι οποίες σκοπεύουν να εφαρμόσουν ή έχουν ήδη εφαρμόσει την ιδέα, δεν εφαρμόζουν αυτούς τους περιορισμούς.

Ας επιστρέψουμε όμως στο εν λόγω βίντεο του TikTok. Βλέπουμε ένα άτομο να διασχίζει την πύλη με ένα σύστημα αναγνώρισης προσώπου για να βγει έξω. Στη συνέχεια, το άτομο πλησιάζει μια άλλη πύλη για να βγει από το συγκρότημα χρησιμοποιώντας και πάλι σύστημα αναγνώρισης προσώπου. Ο ισχυρισμός είναι ότι η ακολουθία δείχνει τη δράση που σχετίζεται με την έννοια των 15 λεπτών.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για την είσοδο στην πανεπιστημιούπολη Yuzhong του Northwestern Nationalities University στη Lanzhou, πρωτεύουσα της επαρχίας Gansu στη βορειοδυτική Κίνα. Η πανεπιστημιούπολη μπορεί να βρεθεί με τη χρήση γεωεντοπισμού. Στο βίντεο, αναγνωρίσαμε την πινακίδα του καραόκε μπαρ, το οποίο βρίσκεται δίπλα στο πανεπιστήμιο. Επιπλέον, στο αρχικό βίντεο, ένας φοιτητής περιγράφει με ενθουσιασμό πώς λειτουργεί το σύστημα ασφαλείας στην πανεπιστημιούπολη του πανεπιστημίου τους μέσω της αναγνώρισης προσώπου. Επομένως, η σκηνή αυτή δεν δείχνει την εφαρμογή της έννοιας των 15 λεπτών σε μια κινεζική πόλη.

Πηγή: DW