Νέο δόγμα Στάρμερ στη Μάγχη: Φραγμός στις αιτήσεις ασύλου που υποκρύπτουν οικονομική μετανάστευση

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δημοσίευσε ένα νέο, εκτεταμένο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων στο άσυλο και τις επιστροφές, το οποίο ο Πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ χαρακτηρίζει ως «αναγκαίο βήμα» για την αποκατάσταση της τάξης και του ελέγχου στα σύνορα της χώρας. Στην εισαγωγή του επίσημου κειμένου πολιτικής, ο κ. Στάρμερ σημειώνει ότι το υφιστάμενο σύστημα δεν ανταποκρίνεται πλέον στις σύγχρονες διεθνείς συνθήκες μετακίνησης πληθυσμών και ότι απαιτείται ένας ριζικός ανασχεδιασμός, ο οποίος θα επιτρέψει στη Βρετανία να παραμείνει μια χώρα αλληλεγγύης, αλλά με σαφείς και εφαρμόσιμους κανόνες.

Ανταπόκριση – Λονδίνο

Η Υπουργός Εσωτερικών, Σαμπάνα Μαχμούτ, παρουσιάζει αναλυτικά τη φιλοσοφία και τις πτυχές του νέου πλαισίου. Όπως υπογραμμίζει, το σημερινό σύστημα έχει δημιουργήσει «λανθασμένα κίνητρα» που επιτρέπουν σε ανθρώπους χωρίς δικαίωμα προστασίας να παραμένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Παράλληλα, η αύξηση των παράτυπων αφίξεων μέσω μικρών σκαφών στη Μάγχη όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, αλλά και υπονομεύει την κοινωνική συναίνεση στο θεσμό του ασύλου. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση εισάγει ένα σύνολο μέτρων που στοχεύουν στη μείωση των παράτυπων ροών, την επιτάχυνση των επιστροφών και τη δημιουργία ασφαλών και νόμιμων οδών προστασίας.

Μείωση των αφίξεων – Νέο καθεστώς «βασικής προστασίας»

Κεντρικό στοιχείο των αλλαγών είναι η καθιέρωση ενός νέου πλαισίου «βασικής προστασίας» για όσους αναγνωρίζονται πρόσφυγες. Η αρχική άδεια παραμονής μειώνεται από πέντε χρόνια σε τριάντα μήνες, ενώ η δυνατότητα μόνιμης εγκατάστασης μετατίθεται 20 χρόνια αργότερα και θα δίνεται μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις.

Επιπλέον, καταργείται το αυτόματο δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης για όσους υπάγονται σε αυτό το καθεστώς. Η κυβέρνηση θεωρεί ότι οι αλλαγές αυτές περιορίζουν το κίνητρο για επικίνδυνα ταξίδια μέσω παράτυπων οδών.

Παράλληλα, η υποχρέωση παροχής στέγασης σε αιτούντες άσυλο που κινδυνεύουν να μείνουν άστεγοι αντικαθίσταται από ένα σύστημα διακριτικής ευχέρειας. Η χρήση ξενοδοχείων για φιλοξενία καταργείται σταδιακά και αντικαθίσταται από μεγαλύτερες, πιο σταθερές δομές, συμπεριλαμβανομένων και χώρων που θα επαναξιοποιηθούν για τον σκοπό αυτό.

Επιτάχυνση επιστροφών – Μέτρα πίεσης σε χώρες που δεν συνεργάζονται

Η κυβέρνηση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ταχεία απομάκρυνση όσων αιτήσεων ασύλου απορρίπτονται. Το νέο πλαίσιο προβλέπει επιτάχυνση των διαδικασιών, με σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα ενστάσεων και περιορισμό των διαθέσιμων σταδίων προσφυγής.

Εισάγονται επίσης «στοχευμένα μέτρα πίεσης» σε χώρες που αρνούνται να συνεργαστούν για την επιστροφή των υπηκόων τους — μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται περιορισμοί στη χορήγηση θεωρήσεων και αλλαγές στην προξενική μεταχείριση των αιτήσεων. Στόχος, όπως σημειώνει η κ. Μαχμούτ, είναι να σταλεί «σαφές μήνυμα» ότι η άρνηση συνεργασίας δεν θα μένει χωρίς συνέπειες.

Επιπλέον, συστήνονται τα λεγόμενα «κέντρα επιστροφής» σε ασφαλείς τρίτες χώρες, όπου μπορούν να μεταφερθούν προσωρινά όσοι έχουν απορριφθεί, έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία επαναπροώθησης.

Ασφαλείς και νόμιμες διαδρομές – Νέος ετήσιος αριθμητικός περιορισμός

Η κυβέρνηση τονίζει ότι η Βρετανία παραμένει πρόθυμη να προσφέρει προστασία σε όσους πραγματικά τη χρειάζονται, αλλά αποκλειστικά μέσα από νόμιμες, ελεγχόμενες οδούς. Θεσπίζεται ετήσιος αριθμητικός περιορισμός (cap) για όσους θα γίνονται δεκτοί μέσω οργανωμένων προγραμμάτων μετεγκατάστασης, ο οποίος θα καθορίζεται από την ικανότητα υποδοχής των τοπικών κοινοτήτων και δημοσίων υπηρεσιών.

Ενισχύεται επίσης ο ρόλος των τοπικών φορέων και των οργανώσεων μέσω του θεσμού της «χορηγίας κοινοτήτων», που προβλέπει συμμετοχή ΜΚΟ, κοινοτήτων και εθελοντικών ομάδων στην υποστήριξη της εγκατάστασης και κοινωνικής ένταξης όσων φτάνουν νόμιμα στη χώρα. Τα μέτρα θα συζητηθούν στη Βουλή των Κοινοτήτων και κατόπιν θα δρομολογηθούν προς εφαρμογή.