Νέα οριοθέτηση οικισμών στο Πήλιο με απόφαση του ΣτΕ

Μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο για τους κατοίκους 105 οικισμών του Πηλίου είχε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας του 2019, με την οποία  καταργήθηκε μεγάλος αριθμός πράξεων οριοθέτησης οικισμών, κάτω των 2.000  κατοίκων, που οριοθετήθηκαν αναρμοδίως με απόφαση νομάρχη. Έκτοτε καμία οικοδομική άδεια, αγοραπωλησία μεταβίβαση ακινήτου, ακόμη και άδεια για επισκευές ζημιών μπορεί να τελεστεί.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος αποφάσισε ότι το ΤΕΕ θα είναι η αναθέτουσα αρχή για την εκπόνηση της μελέτης επαναχάραξης των ορίων των οικισμών. Οι αρμόδιοι από το ΤΕΕ ευελπιστούν ότι έως το 2022 θα υπάρξει διευθέτηση για την σύνταξη όλων των μελετών και την ολοκλήρωση των Προεδρικών Διαταγμάτων για τους οικισμούς του Πηλίου.

Όταν το ΣτΕ με την απόφαση 1268/2019 ακύρωσε ως αναρμοδίως εκδοθείσες τις οριοθετήσεις οικισμών του Πηλίου ζήτησε από τη Διοίκηση την ορθή οριοθέτηση και την ρύθμιση του πολεοδομικού τους καθεστώτος με ΠΔ. στο σκεπτικό του ΣτΕ επισημαίνεται ότι τα όρια των οικισμών διευρύνθηκαν υπέρμετρα, με συνέπεια να συμπεριληφθούν σε αυτά μεγάλες εκτάσεις αγροτικής γης, οι οποίες εν συνεχεία κατατμήθηκαν σε οικόπεδα για να καλύψουν οικιστικές και τουριστικές ανάγκες. Τα όρια των οικισμών πενταπλασιάστηκα ή δεκαπλασιάστηκαν περιλαμβάνοντας ρέματα, δασικές εκτάσεις, λίμνες και χωράφια. Εκ των υστέρων οι εμπλεκόμενοι διεκδικούν την κυριότητά τους.

Ήταν γνωστό ότι τα όρια των οικισμών αποφασίζονταν από τους νομάρχες και αυτό ήταν αντισυνταγματικό, αναφέρει η Νάνσυ Καπούλα, πρόεδρος ΤΕΕ Μαγνησίας. Ο χώρος πρέπει να είναι οριοθετημένος και δεν υπάρχουν όροι δόμησης. Εκείνο που επιδιώκεται είναι η κατάθεση μελέτης που πρέπει να συνοδεύεται από την ανάλογη τεκμηρίωση εκ μέρους των εμπλεκομένων.

Ο πρώτος λίθος της παρατυπίας, που εξελίχθηκε σε εκτεταμένη ανομία ετέθη την δεκαετία του ΄80, όταν  οι τότε νομάρχες επεξέτειναν –διόρθωναν τα όρια οικισμών με αδιαφανή κριτήρια, που εφαρμόζονταν ανάλογα με  τις πελατειακές σχέσεις ή νομιμοποιούσαν τετελεσμένα ως οικιστικές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο επιχειρηματίες δημιούργησαν βιοτεχνικές και βιομηχανικές μονάδες και προβάλλοντας το επιχείρημα των θέσεων εργασίας και της οικονομικής ανάπτυξης εδραίωσαν κεκτημένα. Αυτή η πρακτική εφαρμοζόταν κατά παράβαση του νόμου, καθώς η οριοθέτηση οικισμών γίνεται μόνο με Προεδρικό Διάταγμα, διότι αποτελεί συνταγματική επιταγή, ότι η πολεοδομία/χωροταξία είναι αρμοδιότητα του κράτους. Σύμφωνα με το Άρθρο 9α, περί Οριοθέτησης οικισμών του ν.4447/2016, παρ.1: «Οικισμοί που προϋπάρχουν του 1923 και δεν έχουν οριοθετηθεί, καθώς και οικισμοί κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων που δεν έχουν οριοθετηθεί αλλά υφίστανται νομίμως, καθορίζονται με ενιαία διαδικασία και προδιαγραφές, με προεδρικό διάταγμα…».[1] Το Σύνταγμα και η νομοθεσία δεν επιτρέπουν υποκειμενικές κρίσεις,  για μια τελεσθείσα παρανομία που εκτείνεται σε όλη την επικράτεια.[2]

Αυτό το καθεστώς ήταν και ο λόγος που δεν προχώρησε το κτηματολόγιο, η κύρωση των δασικών χαρτών, η χάραξη αιγιαλού -παραλίας και η οριοθέτηση των αρχαιολογικών χώρων. Τα κέρδη ήταν προσωρινά για τους παραβάτες, οι οποίοι καλούνται πλέον να αποδώσουν γη που ουδέποτε τους ανήκε, αλλά καρπώθηκαν για περίπου 40 χρόνια.

[1] ΥΠΕΝ, Άρθρο 12 – Οριοθέτηση οικισμών – Τροποποίηση του ν. 4447/2016, http://www.opengov.gr/minenv/?p=10898

[2] ΣτΕ 1268/2019 (περίληψη αποφάσεως): «Ο ισχυρισμός του παρεμβαίνοντος ότι οι επίμαχες νομαρχιακές πράξεις έχουν εφαρμοσθεί επί σειρά ετών, ότι βάσει αυτών αποκτήθηκαν εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων κειμένων στους εν λόγω οικισμούς και ότι εκδόθηκαν οικοδομικές άδειες υπέρ καλοπίστων τρίτων, οι οποίοι τελούσαν υπό την αντίληψη ότι πρόκειται για νομίμως οριοθετηθέντες οικισμούς, είναι απορριπτέος, διότι, ανεξερτήτως αν προβάλλεται εξ ιδίου συμφέροντος ή εκ συμφέροντος τρίτου, πάντως τα γεγονότα αυτά δεν καθιστούν τις επίμαχες πράξεις νόμιμες, ούτε κωλύουν, για τον εφεξής χρόνο, την επιβαλλόμενη εκ του Συντάγματος ορθή οριοθέτηση και την πολεοδόμηση των αντίστοιχων οικισμών με π.δ.».