Οι πιο παράξενες αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας παγκοσμίως: Γιατί αυτός ο ωκεανός συμπεριφέρεται τόσο ασυνήθιστα

Η επιφάνεια του ωκεανού δεν είναι καθόλου επίπεδη. Οι θάλασσες συσσωρεύονται σε ορισμένα σημεία, ωθούμενες από τους ανέμους ή έλκονται από τη βαρύτητα προς μεγάλες μάζες όπως οι πάγοι. Στο δυτικό άκρο μεγάλων ωκεανών, τα ταχύτερα ρεύματα επιφανείας – φλέβες θερμού νερού – κινούνται προς τους πόλους, δημιουργώντας επιπλέον κλίσεις στην επιφάνεια.

Ο ωκεανός είναι ανέκαθεν άνισος, και αυτή η ανισότητα αλλάζει συνεχώς. Οι χάρτες με πρόσφατες αλλαγές δείχνουν περίπλοκα μοτίβα υδάτινων λόφων και κοιλάδων, ενώ ταυτόχρονα εστιάζουν σε ένα εντυπωσιακό φαινόμενο: στα ανοικτά των ακτών της Ιαπωνίας, μία περιοχή ανεβαίνει κατά περίπου μία ίντσα ετησίως, δίπλα σε άλλη όπου η στάθμη πέφτει ακόμη πιο γρήγορα.

Το ρεύμα Κουρόσιο

Η μεταβολή αυτή συνδέεται με την αλλαγή θέσης ενός από τα μεγαλύτερα ρεύματα του κόσμου: του Κουρόσιο, ή «Μαύρου Ρεύματος». Η πρόσφατη μετακίνησή του έχει προκαλέσει ρεκόρ θερμοκρασιών στη θάλασσα και αναστάτωση στην αλιεία – θεμελιώδες κομμάτι της ιαπωνικής κουλτούρας. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι τα θερμά νερά έχουν ενισχύσει κύματα καύσωνα στην ξηρά και έχουν προκαλέσει ακραίες βροχοπτώσεις.

Το ρεύμα Κουρόσιο, μεταφέροντας περισσότερη από 200 φορές την ποσότητα νερού του Αμαζονίου, κινείται βόρεια από τον Ισημερινό, κανονικά καμπυλώνοντας ανατολικά γύρω από τη χερσόνησο Μπόσο κοντά στο Τόκιο. Στην ανοικτή Θάλασσα του Ειρηνικού, γίνεται γνωστή ως Κουρόσιο Extension. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, το ρεύμα αυτό παρουσιάζει ακραίες αποκλίσεις, με τη βόρεια ακμή του να μετακινείται έως και 480 χιλιόμετρα βόρεια, προκαλώντας πρωτοφανείς θερμοκρασίες νερού.

Ο Shusaku Sugimoto, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Tohoku και επικεφαλής σχετικής μελέτης, περιέγραψε την κατάσταση στο CNN: «Η θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 6 βαθμούς Κελσίου στην ακτή Σανρικού και παρέμεινε υψηλή για δύο χρόνια – κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί».

Αυτή η αλλαγή επηρεάζει άμεσα την αλιεία. Το μεγάλο κύμα του ρεύματος, που ξεκίνησε το 2017 και διήρκεσε σχεδόν οκτώ χρόνια, μετέφερε τα θερμά νερά μακριά από τη νότια Ιαπωνία, αλλοιώνοντας τις πληθυσμιακές κατανομές ψαριών. Αντικαταστάθηκαν παραδοσιακά είδη, όπως οι αντζούγιες, από σαρδέλες που προτιμούν θερμότερα νερά.

Θερμά νερά, αυξημένη στάθμη και αλλαγές στη ζωή των ψαράδων

Το ρεύμα του Κουρόσιο δεν επηρεάζει μόνο τη θερμοκρασία. Η στάθμη της θάλασσας μπορεί να διαφέρει κατά πάνω από μισό μέτρο μεταξύ διαφορετικών πλευρών του ρεύματος. Όταν ο μεγάλος κυματισμός συνέβη κοντά στη Χονσού, η υψηλότερη στάθμη θάλασσας ενίσχυσε τη ζημιά από τον τυφώνα Lan στη Σιζουόκα.

Οι αλλαγές αυτές απειλούν την παραδοσιακή ιαπωνική αλιεία και τη διατροφική κουλτούρα. Στην περιοχή Μιέ, η αλιεία σαρδέλας έχει μειωθεί κατά 70–80%, ενώ στο βορρά, η μετακίνηση του Κουρόσιο επηρέασε την παραγωγή Κόμπου, του βασικού συστατικού της ιαπωνικής σούπας Dashi. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι συνέπειες μπορεί να συνεχιστούν, με την κατανόηση αυτών των φαινομένων να δίνει σημαντικά στοιχεία για το πώς θα εξελιχθούν οι ωκεανοί τον επόμενο αιώνα.

Ο Bo Qiu, ειδικός στο ρεύμα Κουρόσιο από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης, τονίζει: «Η ένταση αυτών των φαινομένων πιθανότατα θα αυξάνεται, και δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς τις μελλοντικές μεταβολές».