Άνοια: Η “μασκαρεμένη” κατάθλιψη στην τρίτη ηλικία και η συμβολή της Ψυχογηριατρικής

Η συνεχής αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης έκανε αναγκαία τη συστηματική μελέτη των ψυχολογικών επιπτώσεων στους ηλικιωμένους, με τη γήρανση να διαμορφώνει ειδικό τύπο ψυχικών διαταραχών, γεγονός που απαιτεί ιδιαίτερη διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία. Αυτά όλα γέννησαν την Ψυχογηριατρική που σε πολλές χώρες, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αποτελεί ξεχωριστή ιατρική ειδικότητα.

Σύμφωνα με την κα Αναστασία Κώνστα, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχιατρικής – Ψυχογηριατρικής ΑΠΘ, στη Ψυχογηριατρική η διάγνωση της κατάθλιψης ή της αγχώδους συνδρομής δεν γίνονται με τα τυπικά κριτήρια αλλά με προσαρμοσμένα κριτήρια πάνω στη τρίτη ηλικία. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ψυχωτικά συμπτώματα αυτής της ηλικίας, όπως παρανοϊκές ιδέες, ψευδαισθήσεις και καχυποψία, που πρέπει να αντιμετωπίζονται με λεπτούς φαρμακευτικούς χειρισμούς.

Όπως τόνισε η κα Κώνστα, η άνοια είναι μία πολύ συχνή διανοητική διαταραχή σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, ενώ το 40% των ατόμων άνω των 85 ετών πάσχουν από αυτή, προσθέτοντας ότι υπάρχει αμφίδρομη σχέση μεταξύ άνοιας και κατάθλιψης, δηλαδή μπορεί η άνοια να ξεκινάει με κατάθλιψη. ” Πολλές φορές η άνοια είναι μασκαρεμένη κατάθλιψη… κάνουμε εξατομικευμένη προσέγγιση, δεν θεραπεύουμε ασθένειες αλλά ανθρώπους… οι αισθητηριακές διαταραχές των ηλικιωμένων επιβαρύνουν την κατάσταση και πρέπει να διορθώνονται”, κατέληξε χαρακτηριστικά η επιστήμονας.

Η νόσος του Parkinson για παράδειγμα μπορεί να εκδηλωθεί με απάθεια, κατάθλιψη (50%), άγχος, πανικό και φοβίες. Δεν αποκλείεται επίσης ο ασθενής με τη νόσο να βιώσει ψευδαισθήσεις και παραλήρημα. Επίσης, συχνά η μνήμη μειώνεται, το ίδιο η προσοχή και η συγκέντρωση, με συχνή κατάληξη την άνοια.

Αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενο με το οποίο ασχολείται η Ψυχογηριατρική. Μελετά το πλαίσιο προσέγγισης της ψυχικής υγείας των ασθενών αυτής της ηλικιακής ομάδας αλλά και θεραπείας των ψυχικών διαταραχών που αφορούν τον ηλικιωμένο.