Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Δέκα περίπου ημέρες πριν τη σύγκληση της προκαταρκτικής συνδιάσκεψης των συμμαχικών δυνάμεων για το Ανατολικό, προφανής είναι η ανάγκη της κυβέρνησης να αποσπάσει την κοινή γνώμη από τις αρνητικές εξελίξεις στα εθνικά θέματα, ‘’διά της αναμοχλεύσεως εσωτερικών οξέων προβλημάτων’’…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Ο ΑΓΩΝ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

«Η σημειωθείσα εσχάτως προσπάθεια διά την πολιτικήν χειραφέτησιν του λαού εύρεν, ως ήτο φυσικόν άλλως τε, αντιρρήσεις εκ μέρους των αφωσιωμένων εις τα εν δράσει παλαιά κόμματα. Και εκρίθη ως καθαρώς αρνητική, ως επικίνδυνος ίσως, διότι μέλλει ν’ ανοίξη τον δρόμον εις τους νέους επιτηδείους, αλλά και ως άσκοπος ακόμη, αφού υπάρχουν ήδη εν ενεργεία πολιτικοί οργανισμοί, παρέχοντες πάσαν εγγύησιν και αγωνιζόμενοι υπό ωρισμένας αρχάς και υπό διατυπωθέν πρόγραμμα»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΙΤΑΛΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

«Είνε άγνωστον ποίοι όροι υπεβλήθησαν εις τον κ. Γούναρην και αν ούτοι είνε ευνοϊκοί διά την επίτευξιν του αποτελέσματος. Ουχ’ ήττον επιτρέπεται το βάσιμον συμπέρασμα ότι η εναρμόνισίς των προς τα γενικώτατα ελληνικά συμφέροντα δεν θα προσκρούση εις αντιδράσεις αντικειμανικάς. Τα συμφέροντα έχουν την δικήν των λογικήν, η οποία παραλάσσει εκάστοτε αναλόγως των δημιουργουμένων πέριξ αυτών περιστάσεων»

ΕΘΝΟΣ

• ΠΡΟ ΤΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ

«Θα μας επιτρέψη η κυβέρνησις να μη συμμορφωθώμεν με την διάπυρον θέλησίν της, όπως ολόκληρος ο τύπος συζητή επί του ‘’κινήματος’’ της Κρήτης και της πορείας των Φιλελευθέρων […] Εντός δεκαημέρου, αληθώς, συνέρχεται η προκαταρκτική διά το ανατολικόν ζήτημα συνδιάσκεψις της Αγγλίας, Γαλλίας και Ιταλίας, μέλλουσα να κρίνη διά το μέλον και την ζωήν του ελληνισμού […] Η Ελλάς η αγωνιζομένη θαυμαστώς επί δεκαετίαν ολόκληρον (…) καλείται εις θυσίας απέναντι του λησταντάρτου Κεμάλ, δι’ ον οι ισχυροί της γης κάμνουν άμιλλαν θωπειών»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΘΑ ΔΙΕΞΑΧΘΗ ΣΗΜΕΡΟΝ ΠΕΜΠΤΗΝ – ΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΙ ΠΕΡΙ ΑΝΑΒΟΛΗΣ ΕΝΑΥΑΓΗΣΑΝ
• ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΙΣ

«Μαρτυρικοί Χριστιανοί της Κιλικίας χειροκροτήσατε! Εκδηλώσατε την διάπυρον ευγνωμοσύνην σας! […] Οι Τούρκοι μετεβλήθηαν εις αρνία άκακα […] Τι συνετέλεσε την εκπλήσσουσαν μεταβολήν; Έν μαγικόν έγγραφον : Η ‘’συμφωνία Μουγιόν’’! […] Οι μέχρι της χθες υπονομευταί της ασιατικής βαρβαρότητος θα καταστώσιν οι σύμμαχοι […] Η εκχείλισις του εκδικητικού κατακλυσμού, προ του οποίου αι αντιτουρκικαί εθνότητες της Ανατολής ωρθούντο ισχυροί φραγμοί, μέχρι των εσχάτων ευρωπαϊκών αντερεισμάτων, θα είνε έργον θείας δικαιοσύνης : Θα είνε η ανταπόδοσις!»

• Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟΝ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΝ

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΜΠΡΙΑΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗΝ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΙΝ
• Ο ΣΠΟΡΟΣ ΘΑ ΒΛΑΣΤΗΣΗ – ΠΩΣ ΘΑ ΣΩΘΗ Η ΒΟΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ – Η ΔΡΑΣΙΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ – ΑΝΑΓΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ – ΟΧΙ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΙΣ

«Αλλ’ αι θυσίαι αύται οσαιδήποτε και αν είνε, ουδέ κατά φαντασίαν θα προσεγγίοσυν ποτέ το μέγεθος της θυσίας όπερ θα συνεπήγε η αδύνατος εγκατάλειψις του ζητήματος απροστατεύτου. Στοιχιώδης άλλως τε άμυνα μας επιβάλλει τας θυσίας αυτάς –άμυνα κατά της πλουσιοπαρόχως και μεθοδικώτατα λειτουργούσης και ενταύθα και αλλαχού αλβανικής προπαγάνδας»

• Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΜΕΡΟΥ ΚΥΑΝΟΠΩΓΩΝΟΣ – ΠΩΣ ΕΣΑΓΗΝΕΥΕ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΑΙ

«Η εν Κρήτη ανταρσία εκπνέει ήδη, αλλ’ η Κυβέρνησις οφείλει να διαχειρισθή το ζήτημα και μετά προσοχής και μετά επιμελείας. Οφείλει να αποδώση εις τον Κρητικόν λαόν πάσαν δικαιοσύνην, εάν κακοί ή αμελείς ή ανάξιοι υπάλληλοι τον ηδίκησαν. Οφείλει να ξεχωρίση τους στασιαστάς από τον λαόν της Κρήτης. Και ενώ τους πρώτους πρέπει να πλήξη αμειλίκτως και παραδειγματικώς, τον λαόν τον φιλόνομον και φιλήσυχον να τον προστατεύση και να τον υποστηρίξη από κάθε απιβουλήν»

• Ο ΤΟΥΡΚΟΜΑΧΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΤΕΡΑΣ !

«Τίνος είδους πολιτικόν τέρας είνε, τέλος πάντων, αυτός ο Βενιζελισμός! Όταν κυβερνά την χώραν (…) ό,τι καλόν και αν επιτύχη, το οφείλει εις την τύχην, αντιθέτως, ό,τι κακόν συμβή, το οφείλει εις τον εαυτόν του. Αλλά και όταν δεν κυβερνά ο Βενιζελισμός (…) ό,τι κακόν συμβαίνει εις τον μακάριον ημών τόπον, το οφείλομεν εις τον Βενιζελισμόν. Όποιος έχει την υπομονήν να αναγιγνώσκη τα όργανα όλων των αποχρώσεων της ‘’Ηνωμένης’’, είνε ηναγκασμένος να πιστεύση ότι και σήμερον ακόμη, μετά πάροδον ενός και πλέον έτους από των εκλογών της 1^ης Νοεμβρίου, κυβερνά ο Βενιζελισμός»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΜΕ ΤΟ ΟΠΛΟΝ ΑΝΑ ΧΕΙΡΑΣ

ΑΙ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΜΑΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΙΩΝΙΑΝ – ΝΕΑΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΧΗΣ ΜΑΣ – ΕΚΑΜΑΜΕΝ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΑΣ ;

• ΠΩΣ ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΑΙ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

ΕΑΝ ΔΕΗΣΗ, ΘΑ ΣΤΑΛΟΥΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ – Ο κ. ΣΤΑΗΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΠΑΡΕΚΙΝΗΘΗ ΕΣΩΘΕΝ !

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

«Ιδού η μόνη ενδιαφέρουσα ημάς διαπίστωσις. Παρ’ ομάδων ατόμων ευρισκομένων εις σημείον εδάφους τελούντος υπό την απόλυτον και άμεσον κυριαρχίαν του Ελληνικού Κράτους επιχειρούνται πράξεις στασιαστικαί. Άρα παρά των ομάδων τούτων κατάγονται πλήγματα κατά της υποστάσεως αυτής του Κράτους. Καθ’ ημάς οφείλει το Κράτος να τεθή ευθύς αμέσως εν αμύνη απέναντι των εχθρικώς κατ’ αυτού διακειμένων ατόμων και δη κατά τρόπον τοσούτω εξάλλως δεδηλωμένον […] Το κρατικόν γόητρον επιβάλλει την άμεσον και από ρίζης συντριβήν των εν λόγω στασιαστικών εκδηλώσεων»     

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΕΞ ΑΘΗΝΩΝ
• Ο κ. ΜΠΡΙΑΝ ΟΜΙΛΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΚΗΝ ΓΕΡΟΥΣΙΑΝ
• Η ΔΙΑΣΚΕΨΙΣ ΔΙΑ ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ

«Θεωρείται βέβαιον ότι η Διάσκεψις αύτη αν δεν μεσολαβήση νεωτέρα τις απόφασις θα συγκροτηθή εν Παρισίοις. Εις την όλην συζήτησιν του Ανατολικού θα προεξέχη η περίπτωσις μεσολαβήσεως των τριών Συμμάχων εις την Ελληνοτουρκικήν διαφοράν»

• ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΑΦΟΥ ΔΕΝ ΕΙΣΘΕ ΙΚΑΝΟΙ ΝΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΤΕ

«Οπωσδήποτε η Κυβέρνησις είχεν ανάγκην μιας δικαιολογίας διά την ιδίαν αυτής ανικανότητα και ενός υπευθύνου, διά να επιρρίψη επί των ώμων του τας ιδίας ευθύνας. Το προχειρότερον μέσον ήτο να καταστή υπόλογος, ο εν Καλλιφορνία κ. Βενιζέλος […] Ουδείς άλλος πταίει πλην των οργάνων της Κυβερνήσεως, τα οποία είτε δι’ ανεπάρκειαν, είτε διά στρεβλήν αντίληψιν, όχι μόνον δεν επρόλαβαν να καταπνίξουν, άμα τη γεννέσει, τας εν Κρήτη ανωμαλίας, αλλά και τας επεξέτειναν διά μέτρων αστόχων και εντελώς αψυχολογήτων»

• ΒΙΟΙ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΝΔΡΩΝ – ΚΑΜΙΛΛΟΣ ΚΑΒΟΥΡ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΑΥΤΗΝ

«Εις τον κ. Βενιζέλον εδίδετο πίστωσις μακροτάτων μηνών, σχεδόν ετών, εκάστοτε. Μόνον διά τον κ. Γούναρην πρέπει να ανυπομονούμεν τοσούτον γοερώς; Η Κυβέρνησίς του έχει τόσας αδυναμίας, παρεχούσας εύκολον πλευράν εις δημοσιογραφικήν επίκρισιν. Δεν συγχωρούν τουλάχιστον οι Φιλελεύθεροι την μόνην επιβεβλημένην στάσιν, ην τηρεί σήμερον ο κ. Γούναρης, την της αθορύβου ενεργείας και παρακολουθήσεως των διακυμάνσεων μιας δραματικωτάτης εθνικής στιγμής;»

ΠΡΩΪΝΗ

• Η ΕΝ ΚΡΗΤΗ ΑΝΤΑΡΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Αλλά τους ολεθρίους σκοπούς των στασιαστών έρχονται να αποδείξουν οι θρασύτατοι όροι, τους οποίους απετόλμησαν να θέσουν ενώπιον των Κρατικών αρχών οι επαναστάται, και διά των οποίων απεσκόπουν να εξευτελίσουν το Κράτος, διότι ούτω τους έπεισαν οι πολιτικοί αυτών ιθύντορες, ότι θα επιτύχουν μεγάλα και σπουδαία. Και εζήτησαν, τίποτε ολιγώτερον τίποτε περισσότερον, να τους παραδώση η Ελλάς την Κρήτην διά να την διοικήσουν αυτοί»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΕΠΙ ΤΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ

«Η παρουσία του Ελληνικού στρατού εις την Μ. Ασίαν είνε καθ’ ημάς όρος σίνε κβά νόν πάσης διευθετήσεως. Επί του σημείου τούτου ουδεμία δύναται να γίνη συζήτησις […] Είνε ευτύχημα, ότι η επίλυσις της Αγγλοϊρλανδικής διαφοράς δίδει ευκαιρίαν ενεργοτέρας αναμίξεως της Αγγλίας εις τα της Εγγύς Ανατολής, τα οποία αφ’ ης συνωμολογήθη η Κιλικιανή συμφωνία δεν είνε διόλου ενθαρρυντικά. Και είνε αυτύχημα ακόμη ότι την στιγμήν ταύτην της νέας ίσως τροπής της καταστάσεως ο κ. Γούναρης ευρίσκεται επί του διπλωματικού παρατηρητηρίου»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΑΓΓΛΟΓΑΛΛΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ

«Τούτο είναι το κύριον σημείον του ζητήματος διά τους κομμουνιστάς. Δεν έχομεν ούτε ένα άνθρωπον ούτε μίαν πεντάραν να δώσωμεν διά την ιστορίαν αυτήν των Πετρελαίων. Το προλεταριάτον τίποτε δεν έχει να κερδίση, είτε τα πετρελαιοφόρα στρώματα γίνουν γαλλικά ή αγγλικά. Καλείται μόνον πάντοτε να πληρώνη, να εργάζεται και ν’ αποθνήσκη»

ΣΚΡΙΠ

• ΟΙ ΣΤΑΣΙΑΣΤΑΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΑΣΚΟΡΠΙΖΟΝΤΑΙ ΑΝΑ ΤΑ ΟΡΗ
• Η ΚΩΜΩΔΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΗΞΗ

«Η Κυβέρνησις, περιβαλλομένη με την εμπιστοσύνην και πεποίθησιν του λαού, αγωνίζεται εν Λονδίνω διά την λύσιν του Εθνικού ζητήματος, προσπαθούσα να επεκτείνη το Κράτος, το οποίον εν τούτοις απειλείται εδώ μέσα από μίαν συμμορίαν […] Παλαίει κατά εξωτερικών εχθρών και αφίνει να την υπονομεύουν οι εσωτερικοί εχθροί […] Ήλθε δε καιρός να σκεφθή η Κυβέρνησις αύτη ότι πριν ή προχωρήσει εις την πραγμάτωσιν του εθνικού της προγράμματος, είνε ανάγκη να καθαρίση την κατάστασιν εδώ μέσα, σύμφωνα με την θέλησιν του λαού, με το πνεύμα του Νόμου και με τας υποδείξεις της στοιχιεώδους λογικής και φρονήσεως. Η κωμωδία πρέπει να λήξη»

 

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΠΡΟΔΙΑΣΚΕΨΙΣ

«Υπολείπεται επομένως εν μόνον μέσον επανορθώσεως. Να υποχρεώσουν διά της βίας την Κεμαλικήν Τουρκίαν ν’ αποδώση την Κιλικίαν εις τα Συμμαχικά στρατεύματα, καθώς και όλας τας άλαλς εδαφικάς παραχωρήσεις εκ της Συρίας. Αλλά τοιούτον εγχείρημα θεωρείται κάπως δύσκολον, αν μη ζητηθή και η συνδρομή του Ελληνικού στρατού. […] Εν πάση περιπτώσει η Προδιάσκεψις αύτη, πραγματική διπλωματική επιτυχία του λόρδου Κώρζον, θα χρησιμεύση ως το καλλίτερον βαρόμετρον της εξελίξεως του Ανατολικού ζητήματος»

• Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

Εκποίησις του Κυβερνητ. Εμπορ. Στόλου – Οι όροι της πωλήσεως – Ναυπήγησις πετρελαιοκινήτων