Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Κυριακή 28 Νοεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η εκλογή Μεταξάκη στον Πατριαρχικό Θρόνο συνεχίζει να αποτελεί το βασικό θέμα των πρωτοσέλιδων του ελληνικού Τύπου, συντηρώντας την αντιβενιζελική αρθρογραφία. Κάποιες πληροφορίες την ίδια ώρα φέρουν τις συμμαχικές δυνάμεις να διαφωνούν για τα προς συζήτηση θέματα στην προδιάσκεψη…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΜΕ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑΝ ΤΗΣ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑΣ

«Την κρισιμότητα της καταστάσεως εις ήν ευρίσκεται σήμερον η Ελλάς και λόγω του εξωτερικού ζητήματος και λόγω της κηρυχθείσης ανταρσίας κατά του νομίμου καθεστώτος, μόνον οι ζητούντες ν’ αποκοιμίσουν την προσοχήν του δημοσίου φρονήματος προς ανομολογήτους σκοπούς, είνε δυνατόν ν’ αμφισβητούν […] Η Ελλάς δεν είνε επιτετραμμένον να εξακολουθήση παλαίουσα τον κρισιμώτατον των αγώνων με Κυβέρνησιν ανάπηρον και εξαρτώσαν την διατήρησίν της εις την αρχήν εκ της ικανοποιήσεως των απαιτήσεων του κόμματος»

• ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ. ΟΜΙΛΕΙ Ο κ. ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΡΟΛΙΔΗΣ. Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΚΥΡΟΣ. ΠΟΙΑΝ ΣΤΑΣΙΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΗΡΗΣΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΠΡΕΠΕΙ Ν’ ΑΠΟΜΟΝΩΘΗ

«Είνε συμφέρον εθνικόν και εκκλησιαστικόν όπως ο επιβάτης του Πατριαρχικού Θρόνου στερηθή της ικανότητος να πράξη μείζον κακόν εκείνου το οποίον επέτυχεν ήδη η εκλογή του. δεν συνιστώμεν το σχίσμα. εν τούτοις η απομόνωσις του Πατριαρχείου της Κων/πόλεως από των λοιπών Εκκλησιών δέον ν’ αποτελέση μέλημα του κράτους και της Εκκλησίας. Αν υπάρχουν δυσχέρειαι πρέπει ταχέως να υπερνικηθούν. Και τούτο είνε έργον της Κυβερνήσεως»

ΕΘΝΟΣ

• ΓΑΙΑ ΠΥΡΙ…

«Και ήδη βοά ο ξένος τύπος εξ αγγελμάτων περί της εν Ελλάδι ‘’επαναστάσεως’’ και ο πολύς Κεμάλ θα τρίβη τας χείρας εκ χαράς και ο αιωνίως μέχρι οίκτου ατυχής κ. Γούναρης θα τίλλη τας τρίχας της κεφαλής του […] Ήτο, δε, αφ’ ετέρου, απλούστατον το έργον της κυβερνήσεως. Ώφειλεν άνευ τυμπανοκρουσιών και διαφημίσεων να στείλη τάχιστα ολίγον στρατόν εις Κρήτην, να κατασυντρίψη ευθύς τους 200 ή 300 ή 600 ανυποτάκτους […] Οι κυβερνώντες διαρκώς, εν παντί ζητήματι, θ’ αναζητώσι την πλευράν, ην θα δύνανται να εκμεταλλευθούν –κατά την μωράν διανοητικότητά των- εναντίον των φιλελευθέρων. Πέραν τούτου ‘’γαία πυρί μιγείτω’’»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΤΑ ΕΚΚΕΝΟΥΜΕΝΑ ΕΔΑΦΗ ΝΑ ΚΑΤΑΛΗΦΘΩΣΙΝ ΥΠΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

«Κατά πληροφορίας ληφθείσας ενταύθα, ο κ. Γούναρης στέργει εις την άμεσον εκκένωσιν της Μικράς Ασίας, αλλ’ υπό τον όρον όπως ΤΗΝ ΕΚΚΕΝΟΥΜΕΝΗΝ ΖΩΝΗΝ ΤΩΝ ΣΕΒΡΩΝ ΚΑΤΑΛΑΒΩΣΙ ΔΙΕΘΝΗ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ μέχρι του τελικού καθορισμού της τύχης της. Οι Τούρκοι αποκρούουσι την πρότασιν»

• ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

«Η Ελλάς οφείλει να στραφή ολομέτωπος προς τα έξω, όπου τα ύψιστα των ζητημάτων της κρίνονται. Και τοιαύτη αποκλειστική ενασχόλησις δεν είνε βεβαίως δυνατή με Κυβέρνησιν εκστρατεύουσαν κατά της ελληνικής Κρήτης, αφού πρότερον εδημιούργησεν εκεί εν αναρχικόν κίνημα, και με Κυβέρνησιν στραφομένην κατά του Ελληνισμού της Κωνσταντινουπόλεως»

• ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΕΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΤΙ ΥΠΕΣΧΘΕΗ Ο ΜΠΟΥΓΙΟΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ
• ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΝ ΜΙΑΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΣ ΤΩΝ ΣΤΑΣΙΑΣΤΩΝ
• ΦΩΣ ΕΙΣ ΤΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΝ ! ΠΟΙΟΣ ΗΤΟ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ. ΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟΝ ΤΗΣ 13^ΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1920. ΔΥΟ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ ΤΟΥ κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ κ. ΝΙΤΤΙ

«Ώστε προφανώς η Ιταλική συγκατάθεσις ήτο υπό αίρεσιν. […] Μη υφισταμένης της Ιταλικής συγκαταθέσεως αναντιρρήτως μία των Δυνάμεων, ής η θέλησις ήτο απαραίτητος ίνα δοθή η Β. Ήπειρος εις την Ελλάδα εμπόδιζε την πραγμάτωσιν των ελληνικών διεκδικήσεων»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΠΡΟ ΩΡΓΑΝΩΜΕΝΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

«Όλα τα στοιχεια και αι αποδείξεις και αι ενδείξεις, αι συγκεντρωθείσαι εις χείρας της Κυβερνήσεως ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ, ότι οι Βενιζελικοί εσκευώρουν επανάστασιν κατά το πρότυπον της ολεθρίας εκείνης επαναστάσεως του 1896 […] Οι Βενιζελικοί συνωμοτούν και επαναστατούν και αυτοί και οι θρασύτατοι υποστηρικταί αυτών, πρέπει να παταχθώσιν αμειλίκτως οπουσδήποτε και αν ευρεθώσι. Και το έργον τούτο, αφού ουδείς φαίνεται έχων την απόφασιν να το πράξη, οφείλει να το πράξη ο Λαός»

ΕΣΤΙΑ

• Ο ΛΑΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΠΛΑΝΗΘΗ

«Την ευθύνην της Κρητικής ανωμαλίας την έχει ολόκληρον η Κυβέρνησις. Η Κρήτη είχε παράπονα διά τον τρόπον, με τον οποίον διοικείται. Τα παράπονα έπρεπε να εξετασθούν μετά προσοχής. Αν δε, μετά την λογικήν ικανοποίησιν των παραπόνων αυτών, παρετηρούντο τάσεις ύποπτοι, έπρεπε να κατασταλούν αμέσως. Αλλά, και αφού εξεδηλώθησαν αι τάσεις, η Κυβέρνησις είχε πάντοτε την ευκαιρίαν να τας καταστείλη»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΑΙ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΕΙΣ ΑΓΓΛΙΑΣ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΑΣ. ΔΙΑΤΙ Η ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΙΣ ΕΙΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΧΕΡΗΣ. ΤΙ ΘΑ ΑΞΙΩΣΗ Η ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ

«Βεβαιούται, ότι η Αγγλία θα επιμείνη κατά την προσεχή Διάσκεψιν να ακυρωθή η γαλλοκεμαλική συμφωνία. Η Αγγλία θα αξιώση, όπως το ζήτημα των γερμανικών επανορθώσεων κανονισθή από συμφώνου μετά της Γαλλίας, επίσης δε όπως η Γαλλία κηρυχθή αλληλέγγυος προς την Αγγλίαν επί του Ανατολικού ζητήματος»

• ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ

«Αποκαλούν τον νέον Πατριάρχην ‘’επιβάτην του Οικουμενικού θρόνου’’ αγνοούντες προφανώς την ακριβή έννοιαν του χαρακτηρισμού. Και εν τη παραζάλη των προτείνουν λύσεις, αι οποίαι επί μεν του παρόντος θα είνε απλώς κωμικαί, αλλ’ εις λίαν προσεχές μέλλον θα έχουν τραγικωτάτην την επίδρασιν επί της όλης πορείας του Ελληνισμού»

• Η ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΕΚΛΟΓΗ. Η ΕΝΤΥΠΩΣΙΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΙΚΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ. ΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ

• ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΡΙΣΗ

«Ο κ. Γούναρης οφείλει να κατανοήση διατί δεν ευοδούνται αι προσπάθειαί του εις το Λονδίνον. Εβάδισεν οδόν εντελώς αντίθετον εκείνης, ήτις άγει εις ευτυχές τέρμα. Και δεν είνε ο ικανός δια να στραφή και να επανεισέλθη εις τον δρόμον της συμμαχίας. Διά τούτο πρέπει να παραμερίση και ν’ αφήση εις άλλον την προσπάθειαν. Ίσως είνε ακόμη καιρός σωτηρίας, αν οι Τούρκοι μωρανθούν τελείως και επιμείνουν εις την αδιάλλακτον τακτικήν των»

• Ο κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ ΕΔΕΧΘΗ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΙΝ

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΤΟΝ ΔΙΧΑΣΜΟΝ Ή ΤΗΝ ΒΙΑΝ

«Υπήρξε ναι ή όχι ο Μεταξάκης πρόμαχος του συστήματος εκείνου το οποίον κατεδίκασεν η λαϊκή πλειονότης της πρώτης Νοεμβρίου; Ή τυχόν εξελέγη εν Κωνσταντινουπόλει ο Μεταξάκης ομαλώς και κανονικώς ή διά μεθόδων βιαίων αναλόγων προς εκείνας τας οποίας κατεδίκασεν η ψήφος της πρώτης Νοεμβρίου; […] Αν ο βενιζελισμός εννοή τον Οικουμενικόν Πατριάρχην ξένον και αυθύπαρκτον από τα αισθήματα του Ελληνικού λαού εν τοιαύτη περιπτώσει ο βενιζελισμός θέλει ή όχι τον εθνικόν διχασμόν;»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• Η ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΙΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ. ΣΧΕΔΙΑ – ΣΚΟΠΟΙ – ΜΕΣΑ. ΣΑΤΑΝΙΚΟΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ

«Εις τον Παρισινόν ‘’Χρόνον’’ εδημοσιεύθη μακρόν άρθρον υπό τον τίτλον ‘’Η Μπολσεβικική προπαγάνδα’’. Διά του οποίου περιγράφεται η μεγάλη και συστηματική προσπάθεια των Ρώσσων κομμουνιστών όπως προκαλέσωσι παγκόσμιον επανάστασιν, διά προπαγανδιστικών μέσων ακαμάτως εφαρμοζομένων υπό των κατά τόπους πρακτόρων»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΣΑΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝ ΜΕΤΑ ΠΑΣΗΣ ΨΥΧΡΑΙΜΙΑΣ

«Το επεριμέναμεν! Ο κυβερνητικός Τύπος φρυάξας διά την εκλογήν του Μελετίου Μεταξάκη εις τον Οικουμενικόν Θρόνον, εστράφη μετά μίσους και οργής κατ’ εκείνων, οι οποίοι δεν τον εψήφισαν! […] Δύνανται όμως να είναι βέβαιοι οι απειλούντες καθ’ ημών, ότι η κακοπάθεια ημών δεν θα συγκινήση μηδέ το παράπαν εκείνους των Ελλήνων, όσοι δρώσιν έξω υπό την ιδίαν ευθύνην και κατά τας ιδίας αυτών αντιλήψεις […] Αν η απάντησίς μας δεν φαίνεται ευάρεστος, παρακαλείται ο κυβερνητικός Τύπος να θέση εις κίνησιν τας απειλάς του, αι οποίαι θα εύρουν αντιμέτωπον όλην την στωϊκήν ημών απάθειαν και πάσαν περιφρόνησιν»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΦΥΣΙΚΩΤΕΡΑ ΛΥΣΙΣ

«Εάν τον βενιζελισμόν τον ενδιαφέρη ακόμη το εθνικόν συμφέρον, το εθνικόν μέλλον, ας δόση, ως ασθενέστερος αυτός και ως ηττημένος, πρώτος το παράδειγμα της πειθαρχίας και του σεβασμού Κράτους και Νόμων. Και προτού ο βενιζελικός τύπος διενοείτο να ζητήση πάλιν χάριν του εθνικού συμφέροντος –διάβολε!- από μίαν Κυβέρνησιν, και διά της Κυβερνήσεως από μίαν ολόκληρον χώραν να προσκυνήση τον κ. Μεταξάκην, ας ήρχιζε ζητών από τον κ. Μεταξάκην να παραιτηθή αυτός ενός θρόνου, ο οποίος δεν είχεν προορισμόν μέχρι τούδε να κηρύττη το μίσος, την διχόνοιαν, τον εμφύλιον σπαραγμόν»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

«Τι άλλο είνε ή εχθροί της Πολιτείας και καταλυταί των νόμων και ανατροπείς του κράτους; Απέναντι των επαναστατών τούτων, τι έπραξεν η Κυβέρνησις; Αμύνεται. Αλλ’ έως πότε θα αμύνεται; […] Ο Ελληνικός Λαός βλέπει μετ’ εκπλήξεως και αγανακτήσεως τα γινόμενα […] Η Κυβέρνησις οφείλει να εκριζώση την στάσιν ταχέως και αποφασιστικώς, διότι εκ μικρών τα μεγάλα γίνονται, προκειμένου δε περί Βενιζελισμού, το πολιτικόν αυτού παρελθόν μας πείθει, ότι υπήρξεν η θρασυτέρα εκδήλωσις της πολιτικής εν τη Χώρα αναιδείας, αφ’ ης υπάρχει το Βασίλειον, αλλοίμονον δε εις εκείνους, οι οποίοι δεν αντιτάσσουν κατά της θρασύτητος και της αναιδείας την πυγμήν και τον γρόνθον»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΟΙ ΒΕΒΗΛΟΙ

«Η εν Κωνσταντινουπόλει αποτολμηθείσα βεβήλωσις των θείων και εθνικών κανόνων και υποθηκών προεβλέπετο και ανεμένετο, δεδομένου, ότι προς τοιούτο κατάντημα εφέροντο οι το Φανάριον λυμαινόμενοι μητραλοίαι και δεδομένου ότι ουδέν εγένετο, ίνα αποτραπή αύτη. […] Ο αγών δέον να διεξαχθή εν Κωνσταντινουπόλει ως δει και πρέπει. Αυτή η μόνη, σωστική αλήθεια, προς ην πάντες οφείλομεν να τείνωμεν, οργανούντες και οργανούμενοι, αποκμακρύνοντες εκείνους, οίτινες ου μόνον ουδέν έπραξαν προς ρύθμισιν της καταστάσεως, αλλά και νέας επιπλοκάς συνεκόμισαν»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΚΚΛΗΣΙΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΔΙΑ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ
• Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΡΟΣ ΤΑΣ ΕΡΓΑΤΙΚΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ, ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΤΑΣ ΤΗΣ ΕΛΑΔΟΣ

«Είνε φανερός ο πραγματικός σκοπός του αφηνιασμένου αυτού αντεργατικού διωγμού. Ζητούν με φυλακίσεις, την διαίρεσιν και την συκοφαντίαν να διαλύσουν τας οργανώσεις του αγώνος μας και να σταματήσουν την πρόοδον του ιστορικού εργατικού κινήματος. Εις την αντίθετον αυτήν προσπάθειαν, η μόνη απάντησί μας, το αποτελεσματικώτερο όπλο μας θα είνε η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αφοσίωσι και πειθαρχία στας οργανώσεις και στον αγώνα μας»

ΣΚΡΙΠ

• Η ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΣΩ ΑΠΕΚΗΡΥΞΕ ΤΟΝ ΜΕΛΕΤΙΟΝ
• ΜΟΝΟΝ ΔΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

«Οι κακοποιοί όμως εκείνοι είναι οι οργανώσαντες και κηρύξαντες την σημερινήν διπλήν ανταρσίαν κατά του Έθνους, κατά της Εκκλησίας και κατά του λαού […] Αλλά το Κράτος ούτε πρέπει, ούτε θέλει, ούτε αρμόζει να καταφύγη εις τα απάνθρωπα και αιμοσταγή εκείνα μέτρα. Και δι’ ααυτό το έργον της Κυβερνήσεως είνε δυσχερέστατον. Διότι πρόκειται όχι περί του πώς να τιμωρήση τα νέα εγκλήματα, αλλά πώς να τα προλάβη. […] Όχι! Να μη ακουσθή το αδελφοκτόνον πυροβόλον! Να ακουσθή κεραυνοβόλος η ομόθυμος φωνή του λαού, ήτις θα συντρίψη και πάλιν τους δαίμονας!»