“Χίος, Aller/Retour” στα Οθωμανικά Λουτρά, μια εκδήλωση από το πρόγραμμα “Ολη η Ελλάδα ένας πολιτισμός”

Το 1898 – 99 ο Γάλλος περιηγητής και γλωσσολόγος Hubert Pernot βρίσκεται στην τουρκοκρατούμενη ακόμα Χίο, συναντά τον αυτοδίδακτο λόγιο Κωνσταντίνο Ν. Κανελλάκη και καταγράφει 114 χιώτικες παραδοσιακές μελωδίες του νησιού. Κάνοντας χρήση φωνογράφου με κέρινους κυλίνδρους κατάφερε να διασώσει πολύτιμο υλικό για την έρευνα της λαϊκής μουσικής.

Η μουσική παράσταση “Χίος, Aller/Retour” γεννήθηκε καθώς ο συνθέτης Λευτέρης Βενιάδης αναζητούσε τρόπο για να ενισχύσει αυτό το αποτύπωμα της διάσωσης των μελωδιών, συνεισφέροντας στη διάδοση της χιώτικης μουσικής παράδοσης. Έτσι, έχει επιλέξει δώδεκα από τα καταγεγραμμένα δημοτικά τραγούδια της Χίου, τα ανασυνθέτει και τα επανασυστήνει στο κοινό μέσα από μια εναλλακτική, ενιαία αφήγηση του τοπικού συλλογικού βιώματος με σκηνική προέκταση η οποία συμπληρώνεται με το σύγχρονο χορό.

Τα τραγούδια είναι αντιπροσωπευτικά και των χωριών της Χίου, αφού προέρχονται από Πυργί, Ανάβατο, Νένητα, Ολύμπους, Μάρμαρο Καρδαμύλων, Βολισσό, Αμάδες και Καμπιά. Μάλιστα ο Βενιάδης έχει επιλέξει σε συνεργασία με το Δημήτρη Καλακίδη, που έχει αναλάβει την Δραματουργία και τη σκηνοθετική επιμέλεια της εκδήλωσης, να ξεκινούν με το τραγούδι από το μέγιστο των μαστιχοχωρίων, Πυργί, με τίτλο «Αρκισε, γλώσσα μ’, άρκισε» και κλείνουν με ένα τραγούδι από τα Καμπιά, χωριό της Βόρειας Χίου, που λέει χαρακτηριστικά «Αντεστε να πα΄φύγωμε».

Αυτές τις ιδιόμορφες τοπικές ντοπιολαλιές, που και σήμερα σώζονται σε ορισμένα χωριά από τους γηραιότερους, θα τις αποδώσουν με το δικό τους τρόπο η υψίφωνος Μυρσίνη Μαργαρίτη και ο βαθύφωνος Τάσος Αποστόλου.
Χορεύει σε δικής της χορογραφία η Δέσποινα Λαγουδάκη, ενώ στα κλαρινέτα είναι ο Κώστας Τζέκος.
Την εικαστική επιμέλεια και τον σχεδιασμό των φωτισμών έχει ο Σάκης Μπιρμπίλης, ενώ τον ηχητικό σχεδιασμό το Aux Studio και ο Παναγιώτης Παρασκευαΐδης.
Συμμετέχουν, επίσης, η Χορωδία Μουσικού Σχολείου Χίου σε διδασκαλία και μουσική διεύθυνση Μιχάλη Πιλαβά και η Χορωδία Παγχιακού Ομίλου Μουσικής Παιδείας «Η ΑΡΜΟΝΙΑ» σε διδασκαλία και μουσική διεύθυνση Βίνας Αμπανούδη.

Η εκδήλωση Aller/Retour, είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού “Ολη η Ελλάδα ένας πολιτισμός” και παρουσιάζεται για 2η συνεχόμενη ημέρα, σήμερα Τετάρτη 2 Ιουλίου στις 9.00 το βράδυ στο χώρο των Οθωμανικών Λουτρών της Χίου. (Τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί).

Στη φωτογραφία (από το πρόγραμμα της εκδήλωσης) είναι ο Hubert Pernot σε φωτογράφηση του Κωνσταντίνου Κανελλάκη, που χάρη στην Δρ Ιστορίας και Αρχαιολογίας Αθηνά Ζαχαρού- Λουτράρη (που βοήθησε την τεκμηρίωση των ιστορικών και λοιπών πραγματολογικών αναφορών της παράστασης) έγινε γνωστή στο Λευτέρη Βενιάδη. Ο τελευταίος ευχαριστεί, επίσης, το Ινστιτούτο Goethe, που ευγενικά παραχώρησε τους χώρους του στην Αθήνα για τις πρόβες.