Λέσβος: “Τρείς Λέσβιοι Σολίστ του Σαντουριού”

Τρεις μεγάλες μορφές της μουσικής παράδοσης της Λέσβου τιμώνται  σήμερα στην εκδήλωση-αφιέρωμα με θέμα «Τρείς Λέσβιοι σολίστ σαντουριού» που διοργανώνουν  στις  8:00 σήμερα το βράδυ,  στον αύλειο Χώρο των Αποθηκών Σαπλιτζά στο Κάτω Κάστρου Μυτιλήνης, οι ΦΙΜΠΟΔ , η εφορία αρχαιοτήτων Λέσβου και το Μουσικό Σχολείο Μυτιλήνης.

Οι τρεις σολίστες του σαντουριού είναι: Ο Γιώργος Χατζέλλης ή Βέβας, ο Γιάννη Σουσαμλής ή Κακούργος και ο Νίκος Καλαϊτζής ή Μπινταγιάλας.

Όπως είπε στην ΕΡΤ Αιγαίου ο μαέστρος, Νίκος Τσιριγώτης , μέλος των Φίλων Ιστορικής Μνήμης και Πολιτιστικής Δημιουργίας και συντονιστής της αποψινής εκδήλωσης «υπάρχει σύνδεση μεταξύ των τριών. Ο πιο παλιός ο Γιώργος Χατζέλλης μετέφερε τις γνώσεις του, αρχικά στον Γιάννη Σουσαμλή και εκείνος με τη σειρά του στον Νίκο Καλαϊτζής και αυτή η γνώση σε νεότερους μουσικούς και δασκάλους και με χαρά είδαμε, ότι όλη αυτή η γνώση μεταλαμπαδεύεται στους μαθητές των μουσικών σχολείων του τόπου μας».

Για το Λεσβιακό σαντούρι θα μιλήσει ο προϊστάμενος Εφορίας Αρχαιοτήτων Λέσβου, Δρ. Παύλος Τριανταφυλλίδης.

Για τον Γιώργο Χατζέλλη {Βέβα }, θα μιλήσει ο εγγονός του, Γιώργος Βερβέρης. Για τον Γιάννη Σουσαμλή { Κακούργο }, θα μιλήσει ο ανιψιός του Παναγιώτης Σουσαμλής. Για τον Νίκο Καλαϊτζή { Μπινταγιάλα }, θα μιλήσει ο μαθητής του Δημήτρης Κοφτερός.

Ο μουσικός και δάσκαλος σαντουριού, Δημήτρης Κοφτερός σε αναρτήσεις του έγραψε και για τους τρεις σολίστες του σαντουριού με τους δυο νεότερους μάλιστα να τους έχει πάρει και συνέντευξη αποτυπώνοντας σημαντικά στιγμιότυπα της ζωής τους.

Γράφει λοιπόν: «ο Γιώργος Χατζέλλης, «Βέβα» ή «Χαχίνα», γεννήθηκε στο Ακράσι Πλωμαρίου Λέσβου το 1894… Ο Χατζέλλης, υπήρξε ξεχωριστή μουσική προσωπικότητα που με το ταλέντο, το ήθος και τις γνώσεις του πλούτισε τη μουσική παράδοση του τόπου μας. Άθελά του μετέφερε τις μουσικές του γνώσεις – ρεπερτόριο, στην Αμερική. Εκεί ήρθε σε επαφή με Έλληνες που κατάγονταν από διάφορες περιοχές (Ήπειρο, Πελοπόννησο, νησιά κ.λ.π.), αλλά και με μουσικούς από το χώρο των Βαλκανίων (κυρίως Ούγγρους και Ρουμάνους). Πήρε και έδοσε, μπόλιασε και μπολιάστηκε με μουσικές γνώσεις και ακούσματα που με τον ερχομό του μετέφερε στη Λέσβο… Πολλές αναφορές μπορούν να γραφούν για το Γιώργο Χατζέλλη. Η καλύτερη μαρτυρία, η μεγαλύτερη επιβεβαίωση είναι οι ηχογραφήσεις που έκανε στην Αμερική… Η συνεργασία του με το συγκρότημα Σουσαμλή, έγινε αφορμή να «δείξει» σαντούρι στο μικρό τότε Γιάννη Σουσαμλή (Κακουργέλ’)…

Ο Γιάννης Σουσαμλής «Κακαούργος» υπήρξε ένας απ’ τους κορυφαίους σαντουριέρηδες της Λέσβου. Γεννήθηκε στην Αγιάσο το 1928 . Ο Δημήτρης Κοφτερός  που του πήρε συνέντευξη γράφει «με το συγκρότημα του πατέρα του, σαντούρι έπαιζε ο Θεόφιλος Ψύρρας, αλλά κάποιες φορές καλούσαν το Γιώργο Χατζέλλη με παρατσούκλι «Βέβα» ή «Χαχίνα» από το Ακράσι και έπαιζε στο συγκρότημα του «Κακούργου». Ο Γιάννης Σουσαμλής τον θαύμαζε γιατί ήταν σπουδαίος μουσικός, δεξιοτέχνης σαντουριέρης και περίφημος δάσκαλος. «Τον έφερνε ο πατέρας μου για να μου δείχνει». Μου είπε: «Θα σου δείξω τρία πράγματα κι αν τα πάρεις, αν τα’ αποχτήσεις θα με ξεπεράσεις… α) όταν παίζεις δεν θα σηκώνεις τα χέρια σου ψηλά διότι τότε δεν θα προλαβαίνεις να κάνεις κι άλλες φωνές και να πάρεις χρώμα δικό σου. β) όταν παίζεις να διαμοιράζεις τις φωνές (τις νότες) με τα δυο σου χέρια γιατί έτσι πιάνεις περισσότερες φωνές κι έχεις μεγαλύτερη γρηγοράδα. γ) και το τρίτο πράγμα που μ’ έμαθε ο δάσκαλός μου ο «Καχίνας» ήταν τούτο. Θα παίζεις σ’ όλη την επιφάνεια του σαντουριού και θα δουλεύεις και τα μπάσα. Και τ’ απόχτησα όλα όσα μού ‘πε κι έμαθα κι εγώ μόνος μου κι άλλα πολλά».

Σε άλλη του ανάρτηση ο Δημήτρης Κοφτερός γράφει για τον δάσκαλό του, Νίκο Καλαϊτζή  ή Μπινταγιάλα. «Ο Νίκος Καλαϊτζής ή Μπινταγιάλας γεννήθηκε στο Μεσότοπο Λέσβου στις 1 Σεπτεμβρίου 1925. Καταγόταν από οικογένεια μουσικών και έπαιζε σαντούρι, βιολί, μπουζούκι και παλιότερα τρομπόνι και κορνέτα…Υπήρξε δεξιοτέχνης του σαντουριού. Χρησιμοποιούσε “μαλακές” μπαγκέτες και είχε τοποθετήσει δέρμα ανάμεσα στις χορδές και τους καβαλάρηδες για να παράγει ήχο απαλό και πνιχτό ανάλογο με αυτόν του τσίμπαλου. Το παίξιμό του ήταν επηρεασμένο απ’ τη τεχνική τόσο του Χατζέλη, που τον θαύμαζε, όσο και των Ρουμάνων και Ούγγρων βιρτουόζων του τσίμπαλου. … Έφυγε για το τελευταίο ταξίδι, στις 21 Ιανουαρίου 2012».

Στην εκδήλωση κομμάτια με σαντούρι θα παίξει και θα τραγουδήσει, η παραδοσιακή ορχήστρα του Μουσικού Σχολείου Μυτιλήνης ενώ την εκδήλωση θα παρουσιάσει η εκπαιδευτικός Κατερίνα Σελάχα.