“Η Διακήρυξη των Οινουσσών” ο οδικός χάρτης του 16ου Συνεδρίου του Δικτύου Μικρών Νησιών

Ένα πλούσιο τριήμερο με ανταλλαγή θέσεων και καταγραφή προτάσεων είχαν οι αιρετοί που συμμετείχαν στο 16ο Συνέδριο του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών.
Για πρώτη φορά φιλοξενήθηκε στο πανέμορφο νησί των Οινουσσών, από 26 έως 28 Σεπτεμβρίου 2025. Στο Συνέδριο συμμετείχαν περισσότεροι από 100 εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, της νησιωτικής επιχειρηματικότητας, καθώς και Έλληνες Ευρωβουλευτές της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Αποτέλεσμα των εργασιών του συνεδρίου, η «Διακήρυξη των Οινουσσών», όπου καταγράφονται το όραμα, οι στόχοι, οι προκλήσεις αλλά και η σημασία που έχει για την πατρίδα μας η βιωσιμότητα και η οικονομική ανάπτυξη των μικρών νησιών, μας επισήμανε ο οικοδεσπότης του Συνεδρίου, Δήμαρχος Οινουσσών Γιώργος Δανιήλ.

“Η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπες με μια πολλαπλότητα προκλήσεων: κλιματική κρίση, γεωπολιτικές εντάσεις, ενεργειακή μετάβαση, μεταναστευτικές ροές, δημογραφικές πιέσεις, κλπ. Τα μικρά νησιά βρίσκονται στην αιχμή αυτών των αλλαγών. Η γεωγραφική απομόνωση, η περιορισμένη οικονομική κλίμακα, η εξάρτηση από εξωτερικούς πόρους και η ευαισθησία σε φυσικούς κινδύνους, τα καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτα.
Ταυτόχρονα, τα μικρά νησιά αποτελούν ζωτικά κύτταρα της εθνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας: κόμβοι πολιτισμού και παράδοσης, κέντρα καινοτομίας σε πράσινες πολιτικές, αυξημένη κοινωνική συνοχή, δυνατότητες ανάπτυξης αειφόρου τουρισμού είναι μόνο μερικά από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα τους”, επισημαίνεται στη Διακήρυξη.
“Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απαραίτητο οι ευρωπαϊκές πολιτικές να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των μικρών νησιών και να προωθούν στοχευμένα μέτρα, που θα ενισχύουν την ανάπτυξή τους και θα μειώνουν τις εδαφικές ανισότητες. Η πολιτική συνοχής παραμένει το κύριο εργαλείο για την εξασφάλιση βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης, ενώ η θέσπιση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα νησιά μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την υλοποίηση έργων σε τομείς όπως οι μεταφορές, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η καινοτομία. Μέσα από μια τοποκεντρική προσέγγιση, τα μικρά νησιά μπορούν να αναδειχθούν σε παραδείγματα πράσινης και ανθεκτικής ανάπτυξης, συμβάλλοντας σε ένα μέλλον περισσότερο δίκαιο και βιώσιμο για ολόκληρη την Ευρώπη.
“Η “Διακήρυξη των Οινουσσών”, που υιοθετείται στο πλαίσιο του 16ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μικρών Νησιών, συνιστά κάλεσμα σε εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς να προχωρήσουν στη θεσμική αναγνώριση των μικρών νησιών και στη διαμόρφωση ειδικής διαφοροποιημένης περιφερειακής πολιτικής, ώστε να διασφαλιστεί η ισότιμη ανάπτυξη και η βιώσιμη πορεία τους”, σημειώνεται στη Διακήρυξη.

Στη «Διακήρυξη των Οινουσσών», που περιλαμβάνει 30 τουλάχιστον σημεία και που αναμένεται τις επόμενες ημέρες να δοθεί το πλήρες κείμενο στη δημοσιότητα, υπάρχουν θέσεις για τις εξής θεματικές:
Συνοχή και ισότιμη ανάπτυξη, που μεταξύ άλλων «ζητά την ενσωμάτωση της αρχής της «νησιωτικότητας» με δεσμευτική ισχύ σε κάθε νομοθετική και χρηματοδοτική πράξη, ώστε καμία νησιωτική κοινότητα να μη μένει στο περιθώριο».
Συνδεσιμότητα και προσβασιμότητα, όπου καταρχήν «υποστηρίζει την ανάγκη βελτίωσης της ακτοπλοϊκής και αεροπορικής σύνδεσης των μικρών νησιών με τα μητροπολιτικά κέντρα και με τα υπόλοιπα νησιά, ως θεμελιώδη όρο για την κοινωνική και οικονομική συνοχή».
Ενέργεια και πράσινη μετάβαση, όπου «θεωρεί ότι η μετάβαση αυτή πρέπει να είναι δίκαιη, με μηχανισμούς που αποτρέπουν την ενεργειακή φτώχεια και στηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες».
Τουρισμός και βιώσιμη ανάπτυξη, όπου «υπενθυμίζει ότι τα μικρά νησιά είναι ελκυστικοί τουριστικοί προορισμοί, αλλά ταυτόχρονα ευάλωτοι στον υπερτουρισμό και στις περιβαλλοντικές πιέσεις».
Κοινωνική και πολιτιστική διάσταση, «χαιρετίζει την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό που αποσκοπεί στην αύξηση της γονιμότητας, στη διαχείριση της γήρανσης και της μακροζωίας, στην ενίσχυση της απασχόλησης και των συνθηκών εργασίας, κυρίως των νέων, κλπ.».
Κλιματική κρίση και περιβάλλον, «επισημαίνει την ανάγκη σχεδίων πρόληψης και ανθεκτικότητας απέναντι σε πυρκαγιές, πλημμύρες, ξηρασία και άνοδο της στάθμης της θάλασσας».
Ασφάλεια και μεταναστευτικό, όπου το Δίκτυο «ζητά ενισχυμένη στήριξη σε υποδομές, υπηρεσίες και ανθρώπινο δυναμικό για την αντιμετώπιση μεταναστευτικών πιέσεων και για τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών».

Κήρυξη εργασιών από τον υφυπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής

Την κήρυξη των εργασιών του συνεδρίου έκανε ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας.
Ο υφυπουργός τόνισε την αξία της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Στρατηγικής στον νησιωτικό χώρο, ενός πλαισίου που από τη στιγμή που θεσμοθετήθηκε συνέβαλε τα μέγιστα στη διαπραγμάτευση του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Σχετικά με τη θαλάσσια συγκοινωνία, ο κ. Γκίκας επεσήμανε ότι: «Το κονδύλι για τη χρηματοδότηση των άγονων γραμμών αυξήθηκε από τα 90 εκ. ευρώ που ήταν το 2019, στα 167 εκ. ευρώ σήμερα, καλύπτοντας 77 άγονες γραμμές και επενδύοντας αποφασιστικά στην ανάπτυξη νέων γραμμών και στην καλύτερη διασύνδεση ιδίως των μικρών νησιών».
Ειδικά για το Μεταφορικό Ισοδύναμο ο κ. Γκίκας τόνισε ότι: «Το μέτρο θα εκσυγχρονιστεί, θα γίνει πιο στοχευμένο και μετά από διαβούλευση με τα νησιωτικά επιμελητήρια, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους κοινωνικούς εταίρους, θα προωθηθεί για τη νομοθέτησή του».
Τα συμπεράσματα του Συνεδρίου ενσωματώθηκαν σε Διακήρυξη με την ονομασία «Διακήρυξη των Οινουσσών», η οποία – όπως δήλωσε ο κ. Γκίκας – «θα αποτελέσει τον οδικό χάρτη του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για τη διεκδίκηση ενός διακριτού πλαισίου για τα μικρά νησιά σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο».