Αποκαλυπτήρια του Μνημείου στον Αμάραντο Καρδίτσας

Συγκινητικές στιγμές εκτυλίχθηκαν χθες στην Τοπική Κοινότητα Αμαράντου κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης των αποκαλυπτηρίων του “Μνημείου Αιώνιας Αναγνώρισης και Ευγνωμοσύνης” που κατασκευάστηκε με δωρεά του κ. Βίκτωρος Βενουζίου, ενός από τους 82 Εβραίους που βρήκαν ασφαλές καταφύγιο στο χωριό -που τότε ονομαζόταν Μαστρογιάννη – φιλοξενούμενοι από τους κατοίκους του κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής και γλιτώνοντας από βέβαιο θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς- Μπιρκενάου.

Η εκδήλωση, στην οποία παραβρέθηκε πλήθος κόσμου, πολλοί εκ των οποίων Εβραίοι από κάθε γωνιά της Ελλάδας (Καρδίτσα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Λάρισα, Βόλο, Γιάννενα, Τρίκαλα, Ρόδο, Κέρκυρα, Χαλκίδα) αλλά και από το Ισραήλ, τη Γαλλία και τη Νέα Υόρκη ξεκίνησε με δέηση που τέλεσαν στο χώρο του μνημείου οι Ραβίνοι Λάρισας και Θεσσαλονίκης.

Ως την πιο συγκινητική στιγμή στα 40χρόνια που υπηρετεί την Αυτοδιοίκηση χαρακτήρισε την εκδήλωση, ο Δήμαρχος Καρδίτσας κ. Φωτ. Αλεξάκος. “Σήμερα, έπειτα από 73 χρόνια, αποδίδεται ένα Χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο ανθρωπιάς στους Μαστρογιαννίτες τιμώντας τον αλτρουισμό, το σθένος και την ανυπέρβλητη προσφορά τους” τόνισε χαρακτηριστικά, μεταφέροντας ως Αμαραντιώτης και ο ίδιος, μαρτυρίες των γονιών του από τα γεγονότα και ευχαριστώντας τόσο τον κ. Βενουζίου για τη δωρεά του, όσο και τον συγχωριανό του ερευνητή κ. Βασ. Τάκη που με επιστολές προς Εβραϊκούς φορείς και αρθρογραφία ανέδειξε το γεγονός.
“Το μνημείο αυτό θα θυμίζει στους αιώνες την μοναδική ιστορία ομαδικής αλληλεγγύης, ανθρωπισμού και ηρωισμού που επέδειξαν οι Μαστρογιαννίτες διασώζοντας 82 ψυχές” υπογράμμισε μεταξύ άλλων στο χαιρετισμό του ο πρ. Πρόεδρος της Βουλής κ. Δημ. Σιούφας. «Αυτό που ζούμε σήμερα εδώ στον Αμάραντο, με την παρουσία τόσο σημαντικών ανθρώπων δεν γίνεται μόνο για να τιμήσουμε και να θυμηθούμε τους γενναίους κατοίκους του χωριού, αλλά και να στείλουμε ένα μήνυμα σε όλο τον κόσμο, ώστε να μην ξανασυμβούν ποτέ τέτοιες βαρβαρότητες» τόνισε χαρακτηριστικά. Πρότεινε μάλιστα προς τους εκπροσώπους του Κ.Ι.Σ.Ε. να κινήσουν τις διαδικασίες για να απονεμηθεί στους Μαστρογιαννίτες ο τιμητικός τίτλος “ Δίκαιοι των Εθνών” που δίνεται από το το Ίδρυμα για τη Μνήμη των Μαρτύρων και των Ηρώων του Ολοκαυτώματος “Γιαντ Βασσέμ”, εκ μέρους του Κράτους του Ισραήλ, σε μη-Εβραίους, που στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με κίνδυνο της ζωής τους, έσωσαν τις ζωές χιλιάδων Εβραίων. Αναφέρθηκε επίσης και στουςΙσραηλίτες Κοινοβουλευτικούς, οι οποίοι αντιπροσώπευσαν τον Ελληνικό Λαό στη Βουλή των Ελλήνων, από το 1915 έως το 1936, 8 εκ των οποίων έχασαν τη ζωή τους. Με φωνή που “έσπαγε” από λυγμούς, ο εκπρόσωπος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας (Κ.Ι.Σ.Ε.), Σολομών Παρέντε, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τους κατοίκους του χωριού που έσωσαν την οικογένεια της μητέρας του. “Κατάθεση ψυχής” και “ιερό χρέος” προς αυτούς που έσωσαν τη ζωή του ίδιου και της οικογένειάς του χαρακτήρισε ο κ. Βίκτωρ Βενουζίου την ανέγερση του μνημείου στο “δυσπρόσιτο και μικρό, αλλά γενναίο και μεγαλόψυχο χωριό των Αγράφων στο Μαστρογιάννη. Με το όνομα αυτό εγώ το γνώρισα και με το όνομα αυτό το θυμάμαι. Στους κατοίκους αυτού του μικρού χωριού κλίνω ταπεινά με σεβασμό το γόνυ μου και τους λέγω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» διότι σε αυτούς οφείλω την ζωή μου” τόνισε για να αναφερθεί στη συνέχεια στο ιστορικό της ανέγερσης του μνημείου ευχαριστώντας ιδιαίτερα τον Δήμαρχο κ. Φωτ. Αλεξάκο που από την πρώτη στιγμή στήριξε αυτή την πρωτοβουλία και διευκόλυνε με αποφασιστικό και πρακτικό τρόπο την υλοποίησή της “ξετυλίγοντας έτσι το κουβάρι της ιστορικής μνήμης.” “Από τα βήμα αυτό επιθυμώ να βροντοφωνάξω ένα μεγάλο Εύγε στους Μαστρογιαννίτες που με κίνδυνο της ζωής τους μας έκρυψαν κυριολεκτικά κάτω την μύτη των Γερμανών τους οποίους , σημειωτέον, συναντούσαν κάθε Τετάρτη στην γειτονική Καρδίτσα για τις προσωπικές των προμήθειες και το σημαντικότερο ούτε ένας εξ αυτών δεν ανέφερε πουθενά την ύπαρξή μας, διότι σε αντίθετη περίπτωση κινδύνευε όλο το χωριό με αφανισμό.” υπογράμμισε ο κ. Βενουζίου εξαίροντας επίσης την καταλυτική συμβολή του ΕΑΜ “που με συνεχείς ανακοινώσεις , παραινέσεις και διαταγές προέτρεπε τους κατοίκους να διαθέσουν τα σπίτια τους στους καταδιωκομένους Εβραίους.”
Η συγκίνηση κορυφώθηκε, όταν ο κ. Βενουζίου φώναξε τα ονόματα των 10 εν ζωή διασωθέντων Εβραίων που φιλοξενήθηκαν στον Αμάραντο, οι οποίοι σηκώνονταν από τις θέσεις τους δηλώνοντας με δυνατή φωνή την παρουσία τους κάτω από ενθουσιώδη χειροκροτήματα του κοινού, μεταξύ των οποίων και πολλοί απόγονοί τους που όφειλαν κι αυτοί την ύπαρξή τους στην γενναιότητα των κατοίκων του Αμαράντου.
«Όσοι από τους κατοίκους βρίσκεστε στη ζωή και όσοι δεν υπάρχετε πια, έχετε στην καρδιά μας μια ξεχωριστή θέση αιώνιας ευγνωμοσύνης. Βλέπω γύρω μου την οικογένειά μου, παιδιά, εγγόνια, συγγενείς και εκ μέρους όλων οφείλω να σας ευχαριστήσω με όλη μου την καρδιά γιατί υπάρχουμε χάρη σε σας» τόνισε στο χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Καρδίτσας κ. Μάκης Καπέτας.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ απηύθυνε και ο Ρόμπερτ Μπονφίλ, ομότιμος καθηγητής Εβραϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, καθώς ο ίδιος και η οικογένειά του φιλοξενήθηκαν στο γειτονικό χωριό Απιδιά και όλοι τους διασώθηκαν.
Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου, τραβώντας τη γαλανόλευκη που το κάλυπτε έκαναν μαζί ο κ. Βενουζίου και ο κ. Αλεξάκος, κάτω από το θερμό και παρατεταμένο χειροκρότημα των παραβρισκόμενων.
Κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης ήταν η κ. Φωτ. Τομαή, Ειδική Εκπρόσωπος ΥΠΕΞ για θέματα Αντισημιτισμού και Ολοκαυτώματος, η οποία τόνισε μεταξύ άλλων οτι “η εκδήλωση εκπέμπει ένα συγκεκριμένο μήνυμα που στις μέρες μας έχει ξεχωριστή σημασία: είναι το μήνυμα της ανοχής, της κατανόησης του διαφορετικού, της αγάπης και της ανεξιθρησκείας, της εξάλειψης του ρατσισμού και του αντισημιτισμού.
“Η σημερινή ημέρα είναι απόλυτα αφιερωμένη στην απόδοση τιμής στη μνήμη εκείνων των άξιων συμπατριωτών μας στο χωριό Αμάραντος που προσέφεραν καταφύγιο και φιλοξενία στους κατατρεγμένους από τους ναζί Εβραίους της Καρδίτσας που με πλαστές ταυτότητες και χριστιανικά ονόματα εγκατέλειψαν την πόλη όταν πέρασε στα χέρια της γερμανικής διοίκησης τον μακρινό Σεπτέμβρη του 1943.
´Ήταν η δεύτερη φορά που οι Εβραίοι της Καρδίτσας θα διέφευγαν τον όλεθρο κι αυτό αξίζει να συγκρατηθεί στη συλλογική μας μνήμη : την πρώτη φορά, όταν οι Γερμανοί εισβολείς κατεβαίνοντας στην Αθήνα πέρασαν από την πόλη το 1941 και ζήτησαν από τον δήμαρχο της πόλης να τους παραδώσει κατάλογο με τα ονόματά τους, εκείνος, ο αείμνηστος  Διονύσης Κουκουρίκος αρνήθηκε πως υπήρχαν Εβραίοι στην πόλη , και τη δεύτερη δυό χρόνια μετά , ήταν ένας άλλος δημόσιος λειτουργός ,ο διευθυντής του Δήμου Καρδίτσας Βασίλης Λάππας, ο οποίος στο αίτημα του γερμανού διοικητή να του παραδώσει κατάλογο με ονόματα Εβραίων δημοτών ,απάντησε το ίδιο ξεκόβοντας μιά και καλή οιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση για το θέμα.” τόνισε χαρακτηριστικά.
Η εκδήλωση πλαισιώθηκε μουσικά από την Χορωδία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονικής ενώ στεφάνια κατέθεσαν ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Βασ. Τσιάκος, ο Δήμαρχος Καρδίτσας κ. Φωτ. Αλεξάκος, ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Αμαράντου κ. Γιαν. Αλεξάκος, ο εκπρόσωπος της 1ης Στρατιάς Ταξίαρχος Θεοδ. Σαπλαούρας, ο εκπρόσωπος του Πολιτιστικού Συλλόγου Αμαράντου κ. Αντ. Παπαδάκος, ο δωρητής κ Β. Βενουζίου, καθώς και οι εκπρόσωποι του Κ.Ι.Σ.Ε. και των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων της Αθήνας, της Θεσσαλονικής, της Λάρισας, του Βόλου, των Τρικάλων, των Ιωαννίνων, της Καρδίτσας, του Οργανισμού Περιθάλψεως και Αποκαταστάσεως Ισραηλιτών Ελλάδος & του Εβραϊκού Φιλανθρωπικού Συλλόγου “Μπενε Μπερίτ. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την τήρηση ενός λεπτού σιγής και την ανάκρουση του εθνικού ύμνου από την Φιλαρμονική του Δήμου Καρδίτσας.