Στο “Απόθεμα της Βιόσφαιρας” της Unesco o Πάρνωνας και το Ακρωτήρι Μαλέας

Η περιοχή του Πάρνωνα και του Ακρωτηρίου Μαλέα, εντάχθηκαν στο Απόθεμα της Βιόσφαιρας και στο δίκτυο των Αποθεμάτων Βιόσφαιρας.

Όπως γνωστοποίησε η Αναπτυξιακή Πάρνωνας, η υποψηφιότητα για την ανακήρυξη της περιοχής Όρος Πάρνων – Ακρωτήριο Μαλέας, ως Απόθεμα Βιόσφαιρας, βρήκε απήχηση και εντάχθηκε στο εν λόγω δίκτυο. Ήταν μία μακροχρόνια πορεία, 20 χρόνων. Ο διάλογος κράτησε 10 χρόνια. Η ένταξη αυτή, δεν ήταν καθόλου εύκολη, αφού έπρεπε να εκπληρωθούν μία σειρά από αυστηρά και πολύ υψηλά κριτήρια. Τα πάντα εξετάστηκαν με κάθε λεπτομέρεια απ’ την επιστημονική επιτροπή της Ουνέσκο. Η απόφαση λήφθηκε – και ανακοινώθηκε επίσημα – κατά τη διάρκεια της 37ης Συνόδου του Διεθνούς Συντονιστικού Συμβουλίου του προγράμματος, που έγινε στην Κίνα, στις 27 Σεπτεμβρίου 2025. Πρόκειται για την αναγνώριση του 4ου αποθέματος βιόσφαιρας στην Ελλάδα.

Το πρόγραμμα MaB της UNESCO έχει ως στόχο τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και του φυσικού περιβάλλοντος. Συνδυάζει τις φυσικές και κοινωνικές επιστήμες, με σκοπό τη βελτίωση της διαβίωσης των ανθρώπων και τη διαφύλαξη των φυσικών και διαχειριζόμενων οικοσυστημάτων, προωθώντας έτσι καινοτόμες προσεγγίσεις στην οικονομική ανάπτυξη, που είναι κοινωνικά και πολιτισμικά κατάλληλες και περιβαλλοντικά βιώσιμες.

Η περιοχή του Πάρνωνα-Μαλέα, που μόλις εντάχθηκε στο δίκτυο BRs, περιλαμβάνει το οροπέδιο της Τεγέας, την κοιλάδα του Ευρώτα, την οροσειρά του Πάρνωνα μέχρι την απόληξή της στον κάβο Μαλιά, την Ανατολική Πελοπόννησο και τη θαλάσσια ζώνη που περιβάλει την περιοχή αυτή. Ο πληθυσμός αριθμεί 80.000 κατοίκους. Η συνολική έκταση είναι 516.412 Ha, εκ των οποίων το 77% αποτελεί τη χερσαία περιοχή και το 7% τις ζώνες του πυρήνα, δηλαδή τις πλέον ευαίσθητες οικολογικά περιοχές.

Η τεκμηρίωση και αναγνώριση της περιοχής, ως Απόθεμα Βιόσφαιρας, στηρίχθηκε στο μοναδικό φυσικό περιβάλλον (πανίδα, χλωρίδα), σε πλήθος μνημείων της ιστορίας και του πολιτισμού (Μονεμβασιά, Μυστράς, Γεράκι, βυθισμένες πολιτείες: Πλύτρα, Παυλοπέτρι) και στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς (τσακώνικη γλώσσα, υφαντική), Επίσης, στηρίχθηκε στα  επώνυμα προϊόντα της αγροτικής παραγωγής (μήλα Τεγέας-Πιλαφά, οίνους: Μαλβαζία, Μοσχοφίλερο, τσακώνικη μελιτζάνα, κρεμμύδια Βατίκων, κάστανα Πάρνωνα), στις ιστορικές μονές (Λουκού, Ταξιάρχες, Καρυά), στους γεωλογικούς σχηματισμούς (σπήλαιο Καστανιάς, σύμπλεγμα απολιθωμάτων Αγ. Νικολάου Βοιών) και στους πολλούς  παραδοσιακούς οικισμούς (Λεωνίδιο, Καστάνιτσα, Κοσμάς, Γεράκι κ.α).

Το εγχείρημα υποστηρίχθηκε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, τους επτά δήμους (Τρίπολης, Σπάρτης, Ευρώτα, Μονεμβασιάς, Βόρειας Κυνουρίας, Νότιας Κυνουρίας και Ελαφονήσου), την Ελληνική Κυβέρνηση και περισσότερους από 50 φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Έγιναν περισσότερες από 70 συναντήσεις, για τη δημοσιότητα, την γνωστοποίηση, την ευαισθητοποίηση και την κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, σε όλα τα στάδια της υποψηφιότητας. Η ένταξη αυτή, σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου για την Ανατολική Πελοπόννησο, το οποίο αποσκοπεί στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, με παράλληλη προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων. Στόχος είναι η  αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Πρόκειται για μια διεθνή αναγνώριση, της μοναδικής φυσικής και πολιτιστικής αξίας της περιοχής, που προσφέρει διεθνές κύρος και αναγνωρισιμότητα, όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και για τη χώρα.

Η Αναπτυξιακή Πάρνωνας και η Συντονιστική Επιτροπή, θα πρέπει τώρα, να εκπονήσουν ένα πολυετές σχέδιο διαχείρισης. Θα πρέπει να εξασφαλιστούν χρηματοδοτικοί πόροι για την υλοποίηση έργων και δράσεων, ενώ, θα πρέπει σ΄ όλα αυτά, να συμμετέχει η τοπική κοινωνία και οι συλλογικοί φορείς που την εκφράζουν. Το νέο στρατηγικό σχέδιο δράσης για το Πρόγραμμα «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα», που έγινε αποδεκτό στο 5^ο Διεθνές Συνέδριο της Unesco στη Hangzhou της Κίνας 22-26 Σεπτεμβρίου 2025, βασίζεται σε τρεις στόχους:

1. Συμβολή στην επίτευξη πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών και της Ατζέντας του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
2. Ενίσχυση και ανάπτυξη του προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» και της διεθνούς του δικτύωσης, που περιλαμβάνει ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους και την ιδιαιτερότητα του δικτύου
3. Ανάπτυξη της έρευνας και διασπορά της γνώσης και της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί, προκειμένου να ενισχυθεί η η ανθρώπινη ζωή σε αρμονία με το περιβάλλον, να εμπνευσθεί και να επηρεάσει βιώσιμες πρακτικές για τη μετά το 2030 περίοδο.

Πλέον, η περιοχή και οι άνθρωποι του Πάρνωνα και του Μαλέα, είναι μέρος ενός μεγάλου και αναγνωρίσιμου διεθνούς δικτύου, με περισσότερες από 780 περιοχές που δρουν για την προστασία της βιοποικιλότητας και για ένα βιώσιμο μέλλον.