Ροδόπη: Λιγόστεψαν τα κοπάδια μαζί και οι τσοπάνηδες

Παλιότερα η γκλίτσα και ο ντορβάς δινόταν στο αγόρι της οικογένειας, τα «έπαιρνε» ή «δεν τα έπαιρνε τα γράμματα» κανείς δεν ρωτούσε. Για τον επικεφαλής, τον «Κεχαγιά», όπως τον αποκαλούσαν άλλο προείχε: η εξασφάλιση του κοπαδιού, η βοσκή του στα πιο πράσινα βοσκοτόπια και η επιστροφή του στη στάνη χωρίς απώλειες από τους λύκους που πάντα ήταν έτοιμοι να αρπάξουν «το καλύτερο του κοπαδιού», όπως λένε σήμερα οι παλιοί κτηνοτρόφοι, ενθυμούμενοι ακόμη και τώρα τη ζημιά που μπορούσε να τους προκαλέσει ένας και μόνο πεινασμένος λύκος.

Τα χρόνια πέρασαν, τα κοπάδια μειώθηκαν και μαζί οι «θέσεις εργασίας» σε αυτά. Λίγοι είναι οι κτηνοτρόφοι που μπορούν να προσφέρουν δουλειά σε βοσκούς, σε τσοπάνηδες της εποχής μας δηλαδή, με κινητό στην τσέπη και ραδιόφωνο αντί για φλογέρα, και εκείνοι μόνο αν έχουν γεωργική ενασχόληση ή είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των ζώων και «δεν τα προλαβαίνουν όλα μόνοι», οπότε την βόσκηση του κοπαδιού, που απαιτεί και πολλές ώρες, πρέπει άλλος να την αναλάβει.

Έτσι, αυτοί οι λίγοι εμπιστεύονται το κοπάδι τους σε χέρια έμπειρα και γνώστες καλοί της περιοχής τους, όπως ο κος Ιρφάν. Τον συναντήσαμε νωρίς το πρωί. Μόλις είχαν αφήσει με το κοπάδι το μαντρί κάνοντας αρχή στη βόσκηση της ημέρας από το πλησιέστερο βοσκοτόπι. «Είμαι εργάτης, άλλος είναι ο ιδιοκτήτης του κοπαδιού», μας είπε χαιρετώντας μας, όμως, από μακριά. Δίπλα του τα τσομπανόσκυλα του κοπαδιού, η παρουσία των οποίων δεν έχει μειωθεί, η διατροφή τους όμως σίγουρα ναι, καθώς τα παλαιότερα χρόνια φρόντιζαν οι νοικοκυρές γι αυτά και ζύμωναν πάντα ειδικό ψωμί: «Να τους “κρατά” περισσότερο», όπως χαρακτηριστικά λένε σήμερα πάλι οι παλιές κτηνοτρόφισσες, που μετά τη σκάφη με το ψωμί της οικογένειας, ετοίμαζαν μια δεύτερη, αυτή για το ψωμί των σκύλων, σημαντικός ο ρόλος της φύλαξης.
«Δύσκολη η δουλειά σας;» ρωτήσαμε τον κο Ιρφάν. «Δύσκολη εύκολη η δουλειά πρέπει να γίνει”, απάντησε μην κρύβοντας την απορία του για την πρωινή απρόσκλητη επίσκεψη μας και συμπλήρωσε: “Μόνο έτσι το μεροκάματο θα βγει”, αρχίζοντας πάλι με σφυρίγματα και ιαχές να «συμβουλεύει» τα «ανυπόμονα» του κοπαδιού που βιάζονται να ανακαλύψουν το παρακάτω… της δικής τους ημέρας. «Σας αρέσει η δουλειά σας;», τον ρωτάμε ξανά και τον βλέπουμε να χαμογελά. «Αν δεν τα αγαπάς τα ζώα πάντως, δεν μπορείς να την κάνεις», προσέθεσε πιο θαρρετά αυτή τη φορά λέγοντας μια μεγάλη αλήθεια.

Μπορεί τα χρόνια να πέρασαν, τα κοπάδια να μειώθηκαν, το ζωικό κεφάλαιο να μην είναι αυτό αλλοτινών χρόνων, ωστόσο, η αγάπη παραμένει σταθερή για ιδιοκτήτες κτηνοτρόφους, αλλά και για επαγγελματίες βοσκούς.
Καθώς απομακρυνόμαστε από το βοσκοτόπι ακούμε τα κουδούνια, το σφύριγμα του τσοπάνη και -πού και που- τα γαβγίσματα των σκύλων, ένας συνδυασμός σίγουρα διαφορετικού πρωινού «κελαηδίσματος».