Πάσχα στη Ροδόπη – Κάθε βήμα και ένα ταξίδι

Το Πάσχα στη Ροδόπη έχει το δικό του «χρώμα». Γι΄ αυτό και οι νοικοκυρές καθαρίζουν σπίτια κι αυλές μέρες πριν… Μόνο που ο φετινός Απρίλης με τις χαμηλές του θερμοκρασίες και τις βροχοπτώσεις άλλαξε κάπως τη συνήθεια αυτή με το φρεσκάρισμα και το ασβέστωμα των τοίχων να μετατίθεται χρονικά στις καλύτερες καιρικά μέρες που θα έρθουν.

Ωστόσο, οι ανθισμένες πασχαλιές μοσχοβολούν και πάλι φέτος και το δροσερό αεράκι μεταφέρει τους ψιθύρους μιας άνοιξης που καταφθάνει. Μαζί και οι “ξενιτεμένοι”, που επιστρέφουν σπίτι τους, στα χωριά και στις γειτονιές τους ζωντανεύοντας και πάλι παρέες και σε λίγες μέρες τα τραπέζια της Λαμπρής μετά από δύο χρόνια απομόνωσης, λόγω κορονοϊού.

Σήμερα στις πέντε το απόγευμα μικροί και μεγάλοι θα παρακολουθήσουν από κοντά την Ακολουθία του Ιερού Ευχελαίου. Φεύγοντας, δεν θα παραλείψουν να πάρουν λίγο βαμβάκι βουτηγμένο στο λάδι του καντηλιού «Απομακρύνει τους πόνους» λένε ψιθυριστά στις νεαρότερες σε ηλικία παρακινώντας τες να κάνουν το ίδιο. Κάποιες από τις νοικοκυρές της περιοχής μάλιστα με τον αγιασμό του Ευχελαίου ζυμώνουν και το πρόσφορο, που θα προσφέρουν στην εκκλησία. Και αύριο Μεγάλη Πέμπτη με στεφάνια κόκκινα στα χέρια και πετσέτες τάματα για τον σταυρωμένο Χριστό θα προσκυνήσουν ξανά στους ίδιους Ναούς τη χάρη Του και μένοντας ως το τέλος θα στολίσουν τον επιτάφιο με τα άνθη, που συγκέντρωσαν οι νεότερες από σπίτι σε σπίτι και από πόρτα σε πόρτα. Και θα Τον ξενυχτήσουν σαν να ήταν δικός τους νεκρός.

Την Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές βάφουν τα αυγά κάποιες χρησιμοποιώντας βαφές από το βράσιμο φλουδών από κρεμμύδια και κάποιες άλλες αποτυπώνοντας πάνω τους σχέδια όλων των φύλων που έχουν στις αυλές και στους κήπους τους ξεκινώντας πάντα από τις τριανταφυλλιές, «που δίνουν το ωραιότερο σχήμα», όπως λένε.
Τα τσουρέκια τη μέρα αυτή μοσχομυρίζουν το σπίτι. Μπορεί οι παραδοσιακοί φούρνοι των αυλών να στέκουν σιωπηλοί και ξεχασμένοι, ωστόσο, άλλες νοικοκυρές μεγαλύτερη ποσότητα και άλλες μικρότερη «ίσα-ίσα για το καλό», όπως λένε, πάλι θα τις παρασκευάσουν δίνοντας σχήματα παραδοσιακά αλλά και στολίζοντας τα με εμπνεύσεις της στιγμής χρησιμοποιώντας όμως την ευκολία των ηλεκτρικών φούρνων. Ένα κόκκινο πανί από νωρίς το πρωί κρεμιέται στα κάγκελα των σπιτιών, που συμβολίζει το αίμα του Χριστού και η μπογιά από το περίσσευμα του βαψίματος των αυγών βάφει τα ζωντανά των κτηνοτρόφων, «πάλι για το καλό».

Ημέρα της θλίψης η Μεγάλη Παρασκευή. Όλοι φροντίζουν να περάσουν κάτω από τους επιτάφιους, σταυρωτά τρεις φορές. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα ακολουθώντας αυστηρή νηστεία, χόρτα χωρίς λάδι και λίγο νερό, αλλά και κάποιοι μένοντας νηστικοί για να κοινωνήσουνε την πρώτη Ανάσταση του Μεγάλου Σαββάτου. Και το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής ο κάθε οικισμός με τον επιτάφιο του στα χωριά, η κάθε γειτονιά τον επιτάφιο της στις πόλεις. Κι όλοι μαζί ανταμώνουν ξανά στο κεντρικό σημείο. Για την Κομοτηνή στην κεντρική πλατεία της πόλης.

Παραδοσιακά η μαγειρίτσα το βράδυ της Ανάστασης και ο οβελίας, το κοκορέτσι, ο σαρμάς μονοπωλούν το τραπέζι της Κυριακής. Μπορεί όλη η Ελλάδα να έχει να επιδείξει τα γευστικά Πασχαλιάτικα πιάτα, ωστόσο, η Ροδόπη, η Θράκη έχει τον δικό της γευστικό πλούτο. Κάθε βήμα άλλωστε- ιδιαίτερα αν είναι Πασχαλινό- και ένα ξεχωριστό ταξίδι στα ήθη, έθιμα, παραδόσεις και στις γεύσεις του σήμερα.

φωτο αρχείο ΕΡΤ