Π. Ξανθόπουλος: Η Ξάνθη έχει τη δική της σημαντική συμβολή στο Εργατικό Κίνημα

Τη δική της σημαντική συμβολή στο Εργατικό Κίνημα έχει η Ξάνθη. Μάλιστα πολύ πιο πριν από ότι στις μεγάλες πόλεις, το καλοκαίρι του 1928, οι καπνεργάτες βγήκαν στο δρόμο διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Μετά της απελευθέρωση της Ξάνθης το 1919 από την βουλγαρική Κατοχή η περιοχή παρουσίαζε εικόνα καταστροφής. Κυβέρνηση και τοπικοί άρχοντες ζήτησαν τότε την επιστροφή των καπνεμπόρων και των επιχειρηματιών, που είχαν εγκαταλείψει την περιοχή. «Η Ξάνθη ήταν πραγματικά διαλυμένη», δήλωσε ο διευθυντής της ΦΕΞ, Πασχάλης Ξανθόπουλος, μιλώντας στην ΕΡΤ Κομοτηνής και στην εκπομπή «Καθημερινές Ιστορίες». Σημείωσε ότι αυτό το ρεύμα επιστροφής ενισχύθηκε το 1922 με την άφιξη των προσφύγων εργατών καπνού, που θα ενισχύσουν το εργατικό κίνημα.

«Στην Ξάνθη αυτή την εποχή αρχίζει και η δραστηριοποίηση ξένων εταιρειών», είπε, προσθέτοντας πως πολλές από αυτές θα έχουν έδρα την Καβάλα. Θα ενισχύσουν την επιχειρηματικότητα και στην πόλη της Ξάνθης, αλλά και τον ανταγωνισμό. Καπνέμποροι και Εταιρείες, που θα φέρουν και τις νέες τεχνολογίες. «Θα βάλουν μηχανήματα στα εργοστάσια, θα αρχίσουν να απολύουν εργάτες και κάπως έτσι θα αρχίσουν οι κινητοποιήσεις των συνδικάτων», σημείωσε ο κος Ξανθόπουλος, αναφέροντας κάποια από τα στοιχεία της έρευνας που έχει εκπονήσει η ΦΕΞ. «Σημειώθηκαν πολλές απολύσεις. Επίσης, οι συνθήκες εργασίες ήταν πολύ δύσκολες στα καπνομάγαζα , γι’ αυτό και έγιναν μεγάλες κινητοποιήσεις με θύματα τέσσερις νεκρούς καπνεργάτες το καλοκαίρι του 1928. Η καταστολή ήταν βίαιη».
Το κίνημα ξεκίνησε πρώτα στην Αν.Μ.Θ., στην Καβάλα, στην Ξάνθη και στη συνέχεια στη Θεσσαλονίκη, σαν καπνεργατικό στην αρχή και μετά σαν πανεργατικό, με τον νεκρό στην κινητοποίηση της Θεσσαλονίκης, που ενέπνευσε τον Ρίτσο και έγραψε το «μέρα μαγιού μου μίσεψες».
Σε ερώτηση δε αν όλα αυτά διδάσκονται σήμερα ο κος Ξανθόπουλος τόνισε ότι διδάσκονται μέσω του Μουσείου και των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, «μιλούμε από τη μια για την ανάπτυξη των εμπόρων και της άρχουσας αστικής τάξης και από την άλλη της εργατικής τάξης, άνθρωποι από όλη την Ελλάδα βρέθηκαν στην περιοχή μας για να φτιάξουν τη ζωή τους και να δουλέψουν στα καπνομάγαζα», υπογράμμισε ο διευθυντής της ΦΕΞ και σημείωσε ότι «το ενδιαφέρον είναι ότι ήταν αστοί.

Ήρθαν να δουλέψουν, οι περισσότεροι όχι από τα χωριά, όπου έμειναν να καλλιεργήσουν, αλλά ήταν εργάτες από άλλες πόλεις που θα οργανωθούν στα συνδικάτα και στα σωματεία».
Το δωδεκάωρο εργασίας, οι άθλιες συνθήκες, τα κτίρια με δεύτερο όροφο μέσα στον όροφο για να στοιβάζονται περισσότερα καπνά κι εργάτες. Οι τραγικές καταστάσεις που βίωναν αποτέλεσαν προσάναμμα της οργάνωσης και της κινητοποίησής τους. Οι αλλαγές προς το καλύτερο, μετά τις κινητοποιήσεις αυτές, χρειάστηκαν χρόνο για να συντελεστούν.

«Δεν πρέπει να θεωρούμε τίποτα δεδομένο» είπε ο κος Ξανθόπουλος σημειώνοντας ότι “η ποιότητα ζωής, η εργασία είναι κύρια αγαθά. Πρέπει όχι μόνο να διδάσκονται αλλά να είναι βίωμα του καθενός».