Κομοτηνή: Η αλληλεγγύη των Σαρακατσάνων στο σταυροδρόμι της Πρωτοχρονιάς

Οι Σαρακατσάνοι από τόπο σε τόπο και από βουνό σε βουνό με τα κοπάδια και τις οικογένειές τους είχαν τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά. Σύμφωνα με δηλώσεις του φιλόλογου -Σαρακατσάνου στην καταγωγή- Νίκου Χατζόπουλου, η προετοιμασία για την υποδοχή του νέου έτους ξεκινούσε από την προηγούμενη ημέρα.

«Από νωρίς, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, η μάνα έλουζε τα παιδιά της και φυσικά φρόντιζε να έχουν πλυμένα ρούχα που θα φορέσουν την επόμενη μέρα. Τους έλεγε μάλιστα: ‘Λουστείτε, γατί σήμερα λούζει η αρκούδα τα αρκουδάκια της και για σαράντα μέρες θα κοιμούνται’ -υπαινίσσονταν έτσι τη χειμερία νάρκη», αναφέρει στην ΕΡΤ Κομοτηνής και στην εκπομπή «Καθημερινές Ιστορίες» και σημειώνει ότι: «Το πρωί, πριν καλά-καλά ξημερώσει, ενώ ήταν ακόμη σκοτάδι κάθε νοικοκυρά ετοίμαζε ένα καλάθι με ψωμί, τυρί, κρέας, πίτα και καλούδια (πορτοκάλια, μανταρίνια, μήλα, κουφέτα, σύκα ξερά και στραγάλια). Όλα αυτά τα άφηναν κοντά σε μια βρύση ή σε ένα σταυροδρόμι. Ο σκοπός ήταν αυτά να τα πάρει κάποιος περαστικός που είναι στο δρόμο και δεν έχει τις μέρες αυτές τα ανάλογα τρόφιμα ή κάποια οικογένεια άπορη. Γνώριζαν οι άποροι πως αν πάνε στο σταυροδρόμι θα βρούνε τρόφιμα για να περάσουν τις γιορτές καλύτερα».
Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς όλοι βασίλευαν τα τουφέκια τους ή ό,τι άλλο έκαναν, βασίλευαν τη ρόκα, το αδράχτι, ο νοικοκύρης το κοπάδι του. Η νοικοκυρά παρασκεύαζε την μπουκβάλα, που ήταν το έδεσμα της Πρωτοχρονιάς. Όπως εξηγεί ο κ. Χατζόπουλος, μετά από το φαγητό ακολουθούσε η επίσκεψη στους κοντινούς συγγενείς, και το κέρασμά τους με καλούδια τα οποία υπήρχαν σε όλα τα σπίτια δίνοντας ευχές και πίνοντας λίγο κρασί -πάντα όλοι τους σε πολύ καλή διάθεση. Μια ευχάριστη ανάπαυλα από τη δύσκολη δουλειά της φύλαξης του κοπαδιού και της φροντίδας της οικογένειας, η Πρωτοχρονιά περνούσε γεμάτη αισιοδοξία για το νέο ξεκίνημα.

ρεπορτάζ-κείμενο-φωτογραφίες: Μαρία Νικολάου