Κ. Σταμπολής: Υψηλή εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου

Υψηλή εξάρτηση από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου χαρακτηρίζει τη χώρα μας, όπως και τις υπόλοιπες χώρες της ΝΑ Ευρώπης δήλωσε ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης Κωστής Σταμπολής.

Όπως και η υψηλή εξάρτηση από τις εισαγωγές υδρογονανθράκων οδηγεί πολλές χώρες σε ερευνητικές προσπάθειες για εξόρυξη σε αντίθεση, όπως είπε, με την χώρα μας, που οι όποιες προσπάθειες που ξεκίνησαν έχουν βαλτώσει για γραφειοκρατικούς κυρίως λόγους. Αυξημένες έρευνες για νέα ευρήματα υλοποιούνται, ωστόσο, στη Ρουμανία, την Αλβανία, την Κροατία, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Τουρκία. «Φαίνεται πιθανό η παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου σε επίπεδο ΝΑ Ευρώπης να αυξηθεί έως το 2025, μειώνοντας έτσι σε κάποιο βαθμό την εξάρτηση από εισαγωγές» είπε ο κος Σταμπολής μιλώντας στην ΕΡΤ Κομοτηνής και στην εκπομπή «Καθημερινές Ιστορίες» (8-4-2022). Παράλληλα, προέβλεψε ένα δύσκολο επίσης χειμώνα ενεργειακά το 2023 σε περίπτωση που η κατάσταση στην Ουκρανία δεν εξομαλυνθεί.

«Εάν οι οποιεσδήποτε δράσεις θα γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή κάθε μία χώρα για λογαριασμό της;», ρωτήσαμε τον κο Σταμπολή και τον ακούσαμε να απαντά, πως η μέχρι τώρα εντύπωση, που είχε διαμορφωθεί ήταν, ότι υπάρχει γενικά μια κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική με την κάθε χώρα, να προσπαθεί μέσα στο πλαίσιο αυτής ,να υλοποιήσει συγκεκριμένους στόχους και να βελτιώσει, όσο το δυνατόν γίνεται, το ενεργειακό της σύστημα από πλευράς προμήθειας, βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας, ανταγωνιστικές τιμές για τους καταναλωτές. «Όμως», όπως είπε ο κος Σταμπολής, «η κρίση τιμών, που συμβαίνει το τελευταίο διάστημα – και όχι μόνο τους τελευταίους μήνες λόγω της κρίσης της Ουκρανίας, έχουν δημιουργήσει ένα τελείως ασταθές περιβάλλον , και οικονομικό περιβάλλον και γεωπολιτικό περιβάλλον, άρα το θέμα είναι η κάθε χώρα να σκεφτεί τι μπορεί να κάνει καλύτερα μόνη της σε ένα πλαίσιο ευρωπαϊκό που έτσι κι αλλιώς επιβάλλεται μέσω οδηγιών» για να απαντήσει λέγοντας: «Πολύ φοβάμαι ότι έχουμε ξεφύγει από τη συλλογική δράση και έχουμε πάει στη δράση την ατομική σε επίπεδο κρατών».
Προσφάτως, σημειώσαμε από την πλευρά μας στον κο Σταμπολή, ένας πρώην υφυπουργός, ο κος Μανιάτης ισχυρίστηκε ότι από το 2014 και μετά δεν έγινε κάτι ουσιαστικό προς την κατεύθυνση της αναζήτησης και αξιοποίησης των ενεργειακών πηγών και τον ακούσαμε να απαντά ότι: «Σε μεγάλο βαθμό συμφωνώ με τον κο Μανιάτη, με τον οποίο έχουμε συνεργαστεί σε διάφορα επίπεδα τα τελευταία χρόνια και μην ξεχνάμε ότι ήταν αυτός που «ξέθαψε» το θέμα των ερευνών των υδρογοναθράκων, εισάγοντας το Νόμο του 2011, που έδωσε μια αυτοτέλεια στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων , ασχέτως αν δημιουργήθηκε αργότερα, αλλά έβαλε σε γραμμή τις έρευνες υδρογοναθράκων» σημειώνοντας: «Έκτοτε δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα» και τονίζοντας πως: «Θα έπρεπε όλο αυτό το διάστημα να είχαν γίνει συστηματικές έρευνες από τις εταιρείες, αλλά οι εταιρείες που έχουν τις παραχωρήσεις αν δεν πάρουν τις κατάλληλες άδειες, εάν δεν υπάρχει κατάλληλος συντονισμός κι ενθάρρυνση σε κρατικό επίπεδο, δεν προχωρούν τόσο γρήγορα. Με αποτέλεσμα να φθάσουμε το 2022 και ορισμένες εταιρείες να έχουν αποχωρήσει. Απηύδησαν, δεν προχωράει τίποτα, δεν μπορούν να πάρουν τις άδειες, υπάρχουν περιβαλλοντικές, αντιδράσεις, άσκοπες τις περισσότερες φορές και ύποπτες θα έλεγα αρκετές άλλες φορές και είμαστε σε μια κατάσταση αναμονής κι απόλυτης αδράνειας αυτή τη στιγμή περιμένοντας να ξεμπλοκάρει κάποιο θέμα από το Συμβούλιο της Επικρατείας κ.α.».  Για να επισημάνει αμέσως μετά: «Δυστυχώς διαχρονικά όλες ανεξαιρέτως οι Ελληνικές Κυβερνήσεις βλέπουν το θέμα των ερευνών υδρογονανθράκων και της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου με τελείως λαθεμένη οπτική γωνία για να μην πω κάτι περισσότερο».
Σύμφωνα με τον κο Σταμπολή το «εξοργιστικό» είναι το εξής: Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή εισάγει το 95,5% του πετρελαίου που καταναλώνει και το 100% του Φυσικού Αερίου που καταναλώνει. Και στο Φυσικό Αέριο με αυξητικές τάσεις, καθώς το 2021 η κατανάλωση ήταν επτά εκατ. κυβ. μέτρα το χρόνο, όταν το 2015 ήταν στα 3.5, δηλαδή έχει διπλασιαστεί η κατανάλωση αερίου μέσα σε επτά χρόνια εν μέσω κρίσης. «Στραφήκαμε στο αέριο και εγκαταλείψαμε τους λιγνίτες» εξήγησε και πρόσθεσε: «Όταν η Ελλάδα έχει μια τόσο μεγάλη εξάρτηση από εισαγωγές υδρογοναθράκων είναι λογικό, ότι θα έπρεπε ένα μέρος αυτής της ενέργειας να την παράγει εγχώρια τη στιγμή που ξέρουμε ότι έχουμε κοιτάσματα, έχουν αναγνωριστεί στόχοι, παράγουμε πετρέλαιο στον Πρίνο, έχουμε κοιτάσματα στο Κατάκολο, το οποίο δεν αδειοδοτείται εδώ και δύο χρόνια, άρα υπάρχει μια κυβερνητική αβελτηρία σε αυτά τα θέματα, ας μην κρυβόμαστε» επισημαίνοντας: «Τώρα που ήρθε ο πόλεμος, τώρα που ήρθε το φόβητρο ότι θα μείνουμε χωρίς αέριο αρχίζουμε εκ των υστέρων να σκεφτόμαστε διάφορα πράγματα».
Οι αποθηκευτικοί χώροι αυξάνουν το γεωπολιτικό στίγμα
Αναφερόμενος στη δημιουργία Πλωτών Μονάδων Υγρονοποιημένου Φυσικού Αερίου ο κος Σταμπολής πρόσθεσε ότι «η Μονάδα της GAS είναι υπό κατασκευή και πρόκειται να μπει σε λειτουργία τέλος του 2023, αρχές του 2024. Θα είναι μια πλωτή μονάδα που θα αποθηκεύει Φυσικό Αέριο σε υγρή μορφή και αυτό το θα αεριοποιείται βάσει των αναγκών και θα οδηγείται στο Εθνικό Σύστημα. Υπάρχει μια ακόμη μονάδα στην περιοχή κοντά στην Κόρινθο και θα είναι μια εξίσου σημαντική. Και υπάρχει σχέδιο για μια ακόμη μονάδα στην Αλεξανδρούπολη κι αυτό είναι πολύ θετικό διότι θα αυξήσει η χώρα μας την αποθηκευτική της δυνατότητα σε υγροποιημένο Φυσικό Αέριο το οποίο εξυπηρετεί όχι μόνο τις εγχώριες ανάγκες, αλλά θα έχει η Ελλάδα τη δυνατότητα μετά το 2023 να εξάγει το Φυσικό Αέριο στις γειτονικές χώρες, Βουλγαρία, Β. Μακεδονία, Σερβία, Αλβανία. Αλλά αυτά ικανοποιούν τις τρέχουσες ανάγκες και προϋποθέτουν αθρόες εισαγωγές αερίου».
Όπως τόνισε, κάποια στιγμή θα πρέπει η Ελλάδα να ξεκινήσει να παράγει το δικό της Φυσικό Αέριο, καθώς έτσι δεν θα είναι μόνο αυτάρκης και αυτόνομη, αλλά θα μπορεί να το εξάγει κιόλας και να έχει οικονομικό όφελος. «Αν δεν θέλει να το χρησιμοποιήσει η ίδια η χώρα μας, το πουλά» είπε χαρακτηριστικά σημειώνοντας: «Τη στιγμή που αυξάνει τα αποθέματά σου, τη στιγμή που αποκτάς μια παραγωγική δυνατότητα αυτόματα αυξάνεται και το γεωπολιτικό σου στίγμα, το γεωπολιτικό σου εκτόπισμα. Άρα, δεν είναι ένα απλό θέμα παραγωγής και κατανάλωσης μόνο είναι και θέμα γεωπολιτικής» εξηγώντας πως: «Το θέμα του πετρελαίου και φυσικού αερίου διαδραματίζει ακόμη σημαντικό ρόλο στο θέμα της γεωπολιτικής δεν είναι μόνο οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας».

Το 30% της ηλεκτροπαραγωγής καλύπτεται από τις ΑΠΕ
Σύμφωνα με τον κο Σταμπολή: «Οι ΑΠΕ καλύπτουν σχεδόν σε μόνιμη βάση το 30% (είπε πρόσφατα ο Πρωθυπουργός το 47% αυτό δεν ισχύει ) της ηλεκτροπαραγωγής, όχι της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης της χώρας. Σε επίπεδο συνολικής κατανάλωσης είναι γύρω στο 18 με 20% . Εκεί θα πρέπει να τοποθετήσουμε και τους Ηλιακούς Θερμοσίφωνες γιατί και αυτοί έχουν ένα σημαντικό ρόλο. Κι αν δεν ήταν αυτοί θα είχαμε άλλες δύο Μονάδες των 300 MW να λειτουργούν επιπλέον. Η Ελλάδα έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα και πολύ θετική πορεία, διότι έχει πλέον μια δική της Βιομηχανία, η οποία το 50% της παραγωγής το εξάγει στα Ηλιακά θερμικά και μπορούμε να τα αναπτύξουμε ακόμη περισσότερο αν υπήρχε πολιτική βούληση και πολιτικός σχεδιασμός και πολιτική στρατηγική που δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή».
Ηλιακά θερμικά, φωτοβολταϊκά, αιολικά, αλλά και βήματα που θα μπορούσαν να είχαν γίνει στην αξιοποίηση της Βιομάζας, της Γεωθερμίας. Όλα αυτά στον ηλεκτρισμό καλύπτουν 30-35% και μπορεί ορισμένες μέρες να καλύψουν και το 40%. Ο μ.ο. τα τελευταία χρόνια είναι 30% και 32% , αυτή είναι η συμβολή στην ηλεκτροπαραγωγή. Το υπόλοιπο είναι Φυσικό Αέριο γύρω στο 45%, λίγοι λιγνίτες γύρω στο 6 και 7% , υδροηλεκτρικά και εισαγωγές ηλεκτρισμού από άλλες χώρες. «Αυτό είναι το αποτύπωμα του μείγματος της ηλεκτροπαραγωγής». Υποστήριξε σε αυτό το σημείο, ότι η Ελλάδα είναι αρκετά προχωρημένη στις ΑΠΕ σε σύγκριση με άλλες χώρες. «Η Ρουμανία έχει πολύ θετικά δείγματα, όπως έχει και πυρηνικά, τα οποία εμείς τα έχουμε ξορκίσει ως κακά και επικίνδυνα, όμως, η Ελλάδα εισάγει ηλεκτρισμό από Βουλγαρία και Ρουμανία επειδή αυτές οι χώρες έχουν πυρηνικά και έχουν τη δυνατότητα εξαγωγών».
Ερωτηθείς για την πυρηνική ενέργεια σε αυτό το σημείο υποστήριξε πως για πολλά χρόνια είχε εξορκιστεί ως το άκρως επικίνδυνο. «Είχαμε και το παράδειγμα του Τσερνομπίλ και της Φουκοσίμα στην Ιαπωνία, ακραίο παράδειγμα που δεν έχει καμία σχέση με τη λειτουργία της τεχνολογίας, έκτοτε έχει βελτιωθεί πάρα πολύ η παραγωγή ενέργειας από πυρηνικά, είναι πολύ πιο ασφαλής , υπάρχει απείρως καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων και πολύ αυστηρή και αυτή τη στιγμή προχωρούμε στη δημιουργία πιο μικρών, πιο ευέλικτων και πιο φθηνών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικά. Άρα, η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει να εξετάσει εκ νέου τη δυνατότητα αξιοποίησης πυρηνικής ενέργειας με μικρούς τυποποιημένους σταθμούς. Αυτό μας δίνει το εξής προτέρημα: Είναι μια καθαρή μορφή ενέργειας, έχουν μηδενικούς ρύπους και παράγουν ηλεκτρισμό σε σταθερή βάση, δηλαδή καλύπτουν τις ανάγκες των φορτίων βάσης».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τον κο Κωστή Σταμπολή η Ελλάδα αυτή τη στιγμή εκ των πραγμάτων έχει κάποιους αγωγούς, όπως είναι ο TAP , στο μέλλον θα έχει τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό , τον αγωγό Θεσσαλονίκης Σκοπίων για Φυσικό Αέριο και το LNG.

Ο ρόλος της Τουρκίας και η θέση της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη
Σε αναφορά του στη γειτονική χώρα, την Τουρκία υποστήριξε ότι είναι το ενεργειακό σταυροδρόμι. «Αν δεν καταλάβουμε το ρόλο της Τουρκίας σε αυτό το θέμα, δεν μπορούμε να καταλάβουμε ποια είναι η δική μας θέση, η Τουρκία αυτή τη στιγμή είναι ο ενεργειακός γίγαντας της περιοχής. Η Τουρκία παίρνει αέριο από 5-6 διαφορετικές πηγές έχει πολλά LNG terminals έχει και πολύ μεγάλο πληθυσμό και αυξανόμενη ζήτηση σε αντίθεση με την Ελλάδα και τις άλλες χώρες τις Νοτιοανατολικής Ευρώπης που έχουν σταθερή κατανάλωση διότι δεν έχουν το δημογραφικό που έχει η Τουρκία και διότι είναι πιο προηγμένες οι οικονομίες σε σύγκριση με αυτής της Τουρκίας η οποία είναι ακόμη πολύ αναπτυσσόμενη οικονομία. Όμως σε ενεργειακό επίπεδο κάποιος θα πρέπει να βλέπει τι γίνεται στην Τουρκία όχι για να το μιμηθεί , αλλά για να καταλάβει πως λειτουργεί το σύστημα. Έχει ένα πλεονέκτημα για την Ελλάδα το ότι ο μεγάλος ενεργειακός κόμβος είναι η Τουρκία, καθώς είναι ένας κόμβος που είναι και λίγο απομονωμένος, είναι εκτός ΕΕ, άρα η επόμενη χώρα στην περιοχή που έχει δυνατότητα να είναι κόμβος είναι η Ελλάδα, διότι συμμετέχει στην ΕΕ και αυτό της δίνει τη δυνατότητα τα Χρηματιστήρια Ενέργειας και του Ηλεκτρισμού και του Φυσικού Αερίου να συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό ενεργειακό γίγνεσθαι αυτή είναι η σημασία της Ελλάδας. Δηλαδή είναι πολύ περισσότερο να εξελιχθεί σε ένα εμπορικό ενεργειακό κόμβο, παρά έναν κόμβο όπου θα έχουν φυσική παρουσία αγωγοί και terminals”.

Οι προβλέψεις για τις ενεργειακές δυσκολίες του Χειμώνα του 2023
Σε ερώτηση για τις ενεργειακές δυσκολίες που πιθανόν θα «κρύβει» και ο χειμώνας του 2023 ο κος Σταμπολής απάντησε, πως είναι λίγο δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις διότι πάρα πολλά εξαρτώνται από την έκβαση του πολέμου. «Έχουμε έναν πόλεμο πλήρη, κανονικής κλίμακας στη γειτονιά μας, άρα θα πρέπει να υπάρξει μια εξομάλυνση , μια ανακωχή, για να μπορούμε να δούμε μπροστά μας. Θα πάρω τη θετική άποψη ότι μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα υπάρξει κάποιου είδους ανακωχή» είπε και πρόσθεσε μιλώντας για το εγγύς μέλλον. «Θα πάμε ενδεχομένως σε μια νέα συμφωνία (Μινσκ Νο 3 ) και ότι δεν θα έχουμε κάποια ανοικτή πληγή από πλευράς πολεμικής σύρραξης. Σε αυτή την περίπτωση θα συνεχιστεί η τροφοδοσία της Ευρώπης με αέριο από τη Ρωσία με μερικές χώρες να χρησιμοποιούν λιγότερο από αυτό το αέριο, δηλαδή καθώς θα τελειώνουν οι μακροχρόνιες συμβάσεις τους στο 22-23 δεν θα τις ανανεώνουν, θα αρχίσουν να παίρνουν λιγότερο αέριο και θα προμηθεύονται και από άλλες χώρες, προμηθευτές της ΕΕ: Νορβηγία, Αλγερία , Αζερμπαϊτζάν υγροποιημένο αέριο και επίσης θα αρχίσουν να εξοικονομούν ενέργεια ενεργοποιώντας ακόμη και τις Λιγνιτικές Μονάδες, όπως έκανε η Ελλάδα με την στροφή 180ο στο θέμα της παραγωγής ενέργειας από Λιγνίτη».

Φώτο: Κωστής Σταμπολής, πηγή:energia.gr