Το έθιμο του Καδή στη χώρα της Σάμου (video)

To αποκριάτικο έθιμο της γελιοποίησης του Τούρκου δικαστή Καδή αναβίωσε και φέτος στη Σάμο. Προέρχεται από την εποχή της Τουρκοκρατίας και καθιερώθηκε ως λαϊκό δρώμενο τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια, ως σάτιρα στην εξουσία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και κατ’ επέκταση σε κάθε είδους εξουσία.

Όπως κάθε χρόνο την περίοδο της Αποκριάς, μέλη και φίλοι του “Καπετάν Λαχανά” επιστρατεύουν τη φαντασία, το χιούμορ και τη σκωπτική τους διάθεση, προκειμένου να διακωμωδήσουν τα κακώς κείμενα της ελληνικής πραγματικότητας, προσφέροντας στιγμές ακατάσχετου γέλιου μέσα από την απεικόνιση χαρακτήρων, συμπεριφορών και στάσεων ζωής…

Το έθιμο έχει την καταγωγή του στην ιστορία του νησιού και σχετίζεται με την επίσημη εδραίωση του Καδή στο νησί το 1617. Ο Καδής επισκεπτόμενος το νησί δυο φορές το χρόνο εισέπραττε τους φόρους, αλλά και ασχολούταν και με την εκδίκαση διαφόρων ζητημάτων. Η διαφθορά, η αυστηρότητα και οι αυθαιρεσίες που διέπραττε τον έκαναν να είναι μισητός στους κατοίκους του νησιού.

Για τον ρόλο του Καδή επιλεγόταν πρόσωπο με χιούμορ και ευρηματικότητα, ντυμένος στα τούρκικα, και μαζί με τα γκιζάνια, τους συνεργάτες του, εμφανίζεται πάνω σε ένα γαϊδούρι το οποίο καβαλούσε ανάποδα κρατώντας την ουρά σα χαλινάρι. Ο Κοτζαμπάσης αναγγέλλει την άφιξή του και ο συγκεντρωμένος κόσμος τον υποδέχεται με γιουχαΐσματα και λεμονόκουπες .Ο Καδής ξεκαβαλικεύει και παίρνει τη θέση του σε χαλί πάνω σε εξέδρα…

Οι Κοτζαμπάσηδες του δίνουν εκτενή αναφορά για τα παραπτώματα των συγχωριανών τους και ξεκινούν οι δίκες. Τα γκιζάνια προσάγουν ακόμα και βιαίως τους κατηγορούμενους, οι οποίοι τιμωρούνται αμέσως είτε με χρηματικό πρόστιμο είτε με ξυλοδαρμό.

Η εκτέλεση της απόφασης γίνεται από τον ίδιο τον Καδή, ο οποίος είτε μαστιγώνει είτε εισπράττει το πρόστιμο. Ακολουθεί αναταραχή στο πλήθος και εμφανίζονται οι επαναστατημένοι Σαμιώτες, οι οποίοι συλλαμβάνουν τον καδή και τον οδηγούν στην κρεμάλα.

Ρεπορτάζ: Χάρης Ζαβουδάκης