“Εκατό έργα τέχνης για την ελευθερία”: Μία έκθεση για τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και το έργο του στη Βιέννη

O Ιάκωβος Καμπανέλλης και το έργο του παρουσιάζονται στη Βιέννη μέσα από την έκθεση «Εκατό έργα τέχνης για την Ελευθερία» που εγκαινιάζεται αύριο Πέμπτη 22 Ιουλίου 2021 στη Διπλωματική Ακαδημία Βιέννης.

Η αρχιτέκτων, εικαστικός και μεταφράστρια Έλενα Στρουμπάκη παρουσιάζει, σε συνεργασία με τη Διπλωματική Ακαδημία Βιέννης, από τις 22 έως τις 24 Ιουλίου, ένα ακόμη καλλιτεχνικό εγχείρημα προς τιμή του συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη και του μοναδικού του πεζογραφήματος «Μαουτχάουζεν» όπου εκατό καλλιτέχνες «αφηγούνται» ολόκληρο το βιβλίο μέσα από τα έργα τους.

Καλλιτέχνες και μαθητές σχολείων ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό και κινητοποιήθηκαν στην πρόσκληση εικονογραφικής αφήγησης του πεζογραφήματος, αναλαμβάνοντας να φιλοτεχνήσουν μια εικόνα για εκατό αποσπάσματα των 37 κεφαλαίων. Η επώνυμη φωτογράφος Lisl Steiner, ο φιλέλληνας μεταφραστής και ζωγράφος Otto Staininger, η εικαστικός Britta Dion και πολλοί άλλοι συνέβαλαν με ένα έργο. Η εικονογραφική αφήγηση του Μαουτχάουζεν θα παρουσιαστεί τώρα για πρώτη φορά στο κοινό ως έκθεση πολυμέσων από τις 22 έως τις 24 Ιουλίου 2021 στη Diplomatischen Akademie Wien (Διπλωματική Ακαδημία της Βιέννης). Η συλλογική και συγκεντρωμένη παρουσίαση περίπου 100 έργων τέχνης με θέμα τον εθνικοσοσιαλισμό και το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν αποτελεί μια καινοτομία. Η εκδήλωση «Hundert Künstlerinnen und Künstler – Hundert Kunstwerke der Freiheit» (Εκατό καλλιτέχνες – Εκατό έργα τέχνης της ελευθερίας) τελεί υπό την αιγίδα του Επισκόπου Michael Chalupka, του Αρχιραβίνου Jaron Engelmayer, του Μητροπολίτη Αρσένιου Καρδαμάκη και του Καρδιναλίου Christoph Schönborn.

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης (1921-2011) είναι γνωστός στο ευρύτερο κοινό από τις μελοποιήσεις των ποιημάτων του από τον Μίκη Θεοδωράκη, ιδίως με την περίφημη καντάτα «Μαουτχάουζεν». Ως νέος προσπάθησε το 1943 να διαφύγει από την κατεχόμενη από τις γερμανικές δυνάμεις Ελλάδα στην Ελβετία, συνελήφθη όμως στην Αυστρία και μεταφέρθηκε στο αυστριακό στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν παίρνοντας τον αριθμό κρατουμένου 10205. Εκεί έμεινε μέχρι τις 5 Μαΐου 1945, όταν αμερικανικά στρατεύματα εισέβαλαν στο στρατόπεδο και απελευθέρωσαν τους αιχμάλωτους.

Ο Καμπανέλλης δημοσίευσε μόλις το 1963 τα βιώματά του με τον απλό τίτλο «Μαουτχάουζεν». Μια αναθεωρημένη έκδοση κυκλοφόρησε το 1995. Το μοναδικό του αυτό πεζογράφημα μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, αλλά μόλις το 2010, με σχεδόν πενήντα χρόνια καθυστέρηση, εκδόθηκε στα γερμανικά σε μετάφραση της Έλενας Στρουμπάκη με τίτλο «Die Freiheit kam im Mai» (Η ελευθερία ήρθε το Μάη) στον οίκο Ephelant Verlag της Βιέννης.

Αργότερα η Nina Aichberger και ο Christian Angerer του Gedenkstätte Mauthausen (Μνημείου Μαουτχάουζεν) δημιούργησαν εκπαιδευτικό υλικό με βάση το κεφάλαιο του βιβλίου «Ένα κράτος χωρίς σύνορα». Τέλος η Έλενα Στρουμπάκη μετέτρεψε μαζί του το όλο υλικό σε ένα «εγχειρίδιο για μικρούς και μεγάλους», διευρύνοντας την ύλη, προσθέτοντας ερωτήσεις και δίνοντας περισσότερες πληροφορίες. Το βιβλίο εμπλουτίστηκε με την υπέροχη ποίηση της καντάτας «Μαουτχάουζεν» του Καμπανέλλη και οκτώ έργα που είχε ζωγραφίσει η Στρουμπάκη κατά τη διάρκεια της μετάφρασης. Το εγχειρίδιο δημοσιεύθηκε με τίτλο «Gute Zeichen» (Καλά σημάδια).

Αυτό δεν είναι το πρώτο έργο μεγάλης κλίμακας της Έλενας Στρουμπάκη με θέμα το Μαουτχάουζεν: στις 7 Οκτωβρίου 2018 είχε οργανώσει μαζί με τον καθηγητή Dr. Franz Richard Reiter τη μαραθώνια συναυλιακή ανάγνωση «Marathonkonzertlesung» σε ένα αντίσκηνο στημένο στην πλατεία Stephansplatz της Βιέννης. 100 προσωπικότητες διάβασαν μέσα σε 14 ώρες ολόκληρο το βιβλίο του Καμπανέλλη και η αυστριακή κρατική ραδιοτηλεόραση ORF μετέδωσε ζωντανά τα δρώμενα.

Η Έλενα Στρουμπάκη, γεννημένη στη Βιέννη το 1963 και δραστηριοποιημένη καλλιτεχνικά από τα παιδικά της χρόνια, διδάχθηκε νωρίς από τον εξπρεσιονιστή Όσκαρ Κοκόσκα. 12 ετών μετακόμισε στην Ελλάδα, όπου έμαθε την τέχνη της αγιογραφίας. Επιστρέφοντας στη Βιέννη σπούδασε αρχιτεκτονική. Εργάστηκε στη μελέτη δημόσιων κτισμάτων και αργότερα στον λειτουργικό χωροταξικό σχεδιασμό. Διεθνώς γνωστή έγινε ως αρχιτέκτων για τον καινοτόμο σχεδιασμό νοσοκομείων και ως εικαστικός κυρίως για έργα μεγάλης κλίμακας με λάδι, τα οποία αργότερα διαμόρφωσε σε «κύκλους», όπως είχε διδαχθεί από τον πρωτοπόρο εικαστικό Oswald Oberhuber. Για τη μετάφραση του «Μαουτχάουζεν» του Καμπανέλλη στα γερμανικά, η οποία εκδόθηκε με τίτλο «Die Freiheit kam im Mai» (Η ελευθερία ήρθε το Μάη), τιμήθηκε το 2010 με το βραβείο μετάφρασης του Αυστριακού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Παιδείας, Τεχνών και Πολιτισμού ως «διάκριση για την ιδιαίτερα επιτυχημένη λογοτεχνική μετάφραση».

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα γιορτάζει τα 100ά γενέθλια του «πατέρα του νεοελληνικού θεάτρου» και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακήρυξε το 2022 σε «Έτος Ιάκωβου Καμπανέλλη».

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 22 Ιουλίου, 15.00- 18.00 ώρα Αυστρίας ενώ θα είναι επισκέψιμη για το κοινό την Παρασκευή 23 Ιουλίου και το Σάββατο 24 Ιουλίου, (10.00- 18.00 ώρα Αυστρίας)

Πηγή: greece in Austria – diablog.eu (Α.Τσίγγας)