Η Βελγίδα ελληνίστρια, συγγραφέας και κάτοχος της Έδρας Κοραή στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του King’s College London, Gonda Van Steen, έχει εκπονήσει εκτεταμένη έρευνα για τις σιωπηλές ιστορίες των 3.200 υιοθετημένων παιδιών από την Ελλάδα που στάλθηκαν στις ΗΠΑ μεταξύ 1949 και 1962. Ήταν η πρώτη μεγάλης κλίμακας «επιχείρηση» υιοθεσίας που ανταποκρίθηκε στην αυξανόμενη ζήτηση από τις ΗΠΑ.
Η έρευνα της κυκλοφόρησε πρόσφατα στα Ελληνικά με τίτλο: «Ζητούνται παιδιά από την Ελλάδα: Υιοθεσίες στην Αμερική του Ψυχρού Πολέμου» από τις εκδόσεις Ποταμός.
Η έρευνα της Gonda Van Steen ξεκίνησε από την ιστορία ενός απογόνου της οικογένειας Αργυριάδη που τυχαία της έστειλε ένα μήνυμα ψάχνοντας πληροφορίες για την καταγωγή της μητέρας του, Ιωάννας Αργυριάδη. Όπως αποδείχθηκε, η τύχη της Ιωάννας και των δύο αδελφών της σφραγίστηκε από την εκτέλεση του πατέρα τους και στελέχους του ΚΚΕ, Ηλία Αργυριάδη, το 1952 μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη. Δύο από τις τρεις κόρες του Αργυριάδη υιοθετήθηκαν από ένα ζευγάρι στην Αμερική. Η έρευνα για την ιστορία της οικογένειας άνοιξε στη συγγραφέα μια πόρτα στις διακρατικές υιοθεσίες παιδιών από την Ελλάδα με προορισμό κυρίως τις ΗΠΑ και δευτερευόντως την Ολλανδία.
«Όλα ξεκίνησαν με τις καλύτερες προθέσεις», τονίζει στη συνέντευξη της στο Σάκη Ιωαννίδη στην Καθημερινή, «στο πλαίσιο ενός μεταπολεμικού ανθρωπιστικού κινήματος για τα ορφανά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου». Ωστόσο, οι υιοθεσίες γρήγορα απέκτησαν πολιτικά χαρακτηριστικά και συνδέθηκαν με τον αντικομμουνισμό σε Ελλάδα και Αμερική, όπως φαίνεται από την περίπτωση Αργυριάδη, ενώ αργότερα είχαν περισσότερο κοινωνικά χαρακτηριστικά, καθώς αφορούσαν παιδιά που είχαν γεννηθεί εκτός γάμου ή σε πολύ φτωχές οικογένειες.
Υπήρχε όμως και ένας άλλος παράγοντας στην εξίσωση που έφερνε παιδιά από την Ελλάδα στην Αμερική. «Μέσα σε ελάχιστα χρόνια, το 1955, καταλαβαίνουμε ότι το κίνημα υιοθεσιών απαντά στη ζήτηση που επικρατεί για λευκά, υγιή παιδιά, δήθεν χωρίς παρελθόν. Το κράτος κάπως βγαίνει από την εικόνα και λειτουργούν μόνο μεσάζοντες, οι οποίοι έχουν μεγάλη αυτονομία και καταλαβαίνουν ότι μέσα σε αυτό το κλίμα μπορούν να κερδίσουν χρήματα», λέει η Van Steen.
Τέτοιοι μεσάζοντες ήταν για παράδειγμα τα αδέλφια Ιζακχάρ που αμείβονταν με περίπου 2.500 δολάρια για κάθε παιδί που έφερναν στην Αμερική σε θρησκευόμενες οικογένειες με οικονομική επιφάνεια. Για να γίνουν πράξη οι ταχείες υιοθεσίες, οι μεσάζοντες συνεργάζονταν με ελληνικά βρεφοκομεία στην Πάτρα, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη.
Η ερευνήτρια αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος της μελέτης της στη λειτουργία των διαμεσολαβητών για την τέλεση των υιοθεσιών, μεταξύ των οποίων και της ελληνοαμερικανικής φιλανθρωπικής οργάνωσης ΑΧΕΠΑ
Gonda Van Steen
Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, η Van Steen κατάφερε και ταυτοποίησε τη συντριπτική πλειονότητα των υιοθεσιών και σε πολλές περιπτώσεις έφερε σε επαφή οικογένειες έπειτα από δεκαετίες, όπως θα δει κανείς στις συγκινητικές μαρτυρίες του τρίτου μέρους του βιβλίου.
«Η αναζήτηση για την αλήθεια, για το τι έγινε, δεν τους έχει αφήσει ποτέ. Ψάχνουν οι ίδιοι οι υιοθετημένοι αλλά και τα παιδιά τους έπειτα από 60 και 70 χρόνια», λέει και πιστεύει ότι έχει έρθει η ώρα για την ελληνική πολιτεία να ανοίξει τα αρχεία στους ερευνητές και στις οικογένειες, ώστε χιλιάδες άνθρωποι να αποκτήσουν αυτό που τους στερήθηκε όταν ήταν παιδιά: τον έλεγχο της ζωής τους.
Πηγή: Καθημερινή, King’s College London
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος