Η Ελληνική ψήφος και οι λανθασμένοι υπολογισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης

Εξηγήσεις γιατί οι Ελληνες έδωσαν στο δημοψήφισμα  τόσο μεγάλο ποσοστό στο ΟΧΙ,  καθώς και εξηγήσεις  για τις μπλόφες των Ευρωπαίων και τις λανθασμένες εκτιμήσεις τους για το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με τους Ελληνες, δίνει ο πολιτικός αναλυτής  και διευθυντής της STRATFOR, George Friedman, σύμφωνα με τον οποίο την ευρωπαϊκή πολιτική τη καθορίζει η ανάγκη της Γερμανίας να διατηρήσει την ευρωπαϊκή ζώνη ελεύθερου εμπορίου για να εξάγει τα προϊόντα της.

Στο άρθρο του ” Η Ελληνική ψήφος και οι λανθασμένοι υπολογισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης” αναφέρει:

“Σε ένα αποτέλεσμα που δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν, οι Έλληνες ψήφισαν την απόρριψη των ευρωπαϊκών απαιτήσεων για πρόσθετα μέτρα λιτότητας ως τίμημα για την παροχή χρηματοδότησης που θα επέτρεπε στις ελληνικές τράπεζες να λειτουργούν.
Υπάρχουν τρεις λόγοι που εξηγούν γιατί το αποτέλεσμα δεν ήταν έκπληξη.
Πρώτον, ο κυβερνών Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ, κυβερνά γιατί καταλαβαίνει την ελληνική ιδιοσυγκρασία και διάθεση.
Δεύτερον, η συνεχής απαξίωση και περιφρόνηση της ευρωπαϊκής ηγεσίας κατά του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών έπεισε τους Έλληνες ότι όχι μόνο η περιφρόνηση αυτή απευθύνονταν και στους ίδιους, αλλά και ότι ο οποιοσδήποτε περιφρονείται τόσο πολύ από την ευρωπαϊκή ηγεσία, μάλλον αξίζει.
Τέλος, και πιο σημαντικό, η ευρωπαϊκή ηγεσία έθεσε τους Έλληνες ψηφοφόρους σε μια θέση στην οποία δεν είχαν τίποτα να χάσουν. Οι Έλληνες αφέθηκαν να επιλέξουν μεταξύ δύο μορφών καταστροφής. Μιας άμεσης με δυνατότητα ανάκαμψης και μιας μακροπρόθεσμου στραγγαλισμού χωρίς διέξοδο.
Η εσφαλμένη συλλογιστική των Ευρωπαίων
Όπως παρατήρησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ΔΝΤ,(κρατώντας όμως σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα), οι Έλληνες δεν είναι δυνατόν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους και να ξεφύγουν από τον οικονομικό εφιάλτη τους χωρίς ριζική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, χωρίς διαγραφή σημαντικού τμήματος του χρέους και μακροπρόθεσμης πληρωμής του υπολοίπου. Το ΔΝΤ έκανε επίσης σαφές ότι η αυστηρή λιτότητα, εκτός του ότι θέτει δυσβάστακτο βάρος στους Έλληνες, στην πραγματικότητα καθυστερεί και την οικονομική ανάκαμψη και την αποπληρωμή του χρέους.
Και οι Έλληνες το γνώριζαν. Ήταν ολοφάνερο ότι η λιτότητα χωρίς ριζική αναδιάρθρωση του χρέους θα οδηγούσε σε χρεοκοπία, αν όχι τώρα, πάντως σίγουρα.
Με το να εστιάζονται στις συντάξεις, οι Ευρωπαίοι φάνηκαν σκληροί αλλά αυτό ήταν τελικά ανόητο. Όλα τα μέτρα λιτότητας δεν θα κατόρθωναν να παράσχουν αρκετά χρήματα για να εξοφλήσουν τα χρέη χωρίς αναδιάρθρωση. Τελικά, η Ελλάδα ή θα πτώχευε ή το χρέος της θα έπρεπε να αναδιαρθρωθεί.
Δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν είναι ηλίθιοι, πρέπει κανένας να καταλάβει το παιχνίδι που έπαιζαν. Ήξεραν πολύ καλά ότι τα μέτρα λιτότητας ήταν ή αδιάφορα ή επιζήμια για την αποπληρωμή του χρέους. Όμως επέμειναν σε αυτή τη μάχη, επειδή πίστευαν ότι θα την κερδίσουν και επειδή ήταν σημαντικό για αυτούς, για ευρύτερους λόγους, να αναγκάσουν την Ελλάδα να συνθηκολογήσει.
Καμία άλλη χώρα της ΕΕ δεν βρίσκεται σε τόσο άσχημη κατάσταση όσο η Ελλάδα. Ωστόσο, ορισμένες χώρες της ΕΕ, ιδίως στη Νότια Ευρώπη, έχουν μεγάλο χρέος που θα ήθελαν να το επαναδιαπραγματευθούν. Αυτές πάνε καλύτερα φέτος από ότι η Ελλάδα, αλλά έχοντας σταθερά υψηλή ανεργία (για παράδειγμα, στην Ισπανία ήταν 22,5% το Μάιο) δύο πράγματα δεν είναι σαφή:
Πρώτον, σε ποια κατάσταση θα είναι οι χώρες αυτές το επόμενο ή το μεθεπόμενο έτος και δεύτερον, τι είδους κυβερνήσεις θα εκλεγούν, και ποια θα είναι η στάση τους.
Η Ελλάδα αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2% του ΑΕΠ της ΕΕ. Η Ιταλία και η Ισπανία αντιπροσωπεύουν πολύ περισσότερο. Το πρόβλημα της αναδιάρθρωσης του χρέους είναι ότι αν αυτή γίνει για μία χώρα, τότε και οι άλλες θα θέλουν αναδιάρθρωση. Η ΕΕ δεν θέλει να δημιουργήσει προηγούμενο για πιθανές μελλοντικές κρίσεις ή για αντιευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Στην Ελλάδα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετώπισαν και κρίση και εχθρική κυβέρνηση. Νόμιζαν ότι ήταν το τέλειο μέρος για να αντιπαρατεθούν.
Έγιναν άκαμπτοι όσον αφορά την αναδιάρθρωση του χρέους, απαιτώντας πρώτα αυξημένα μέτρα λιτότητας σε μια χώρα όπου η ανεργία ξεπερνούσε το 25% και η ανεργία των νέων ήταν πάνω από 50%. Στο παρελθόν. η στρατηγική της ΕΕ ήταν ψυχολογική σπέρνοντας τον φόβο για τι μπορεί να σημαίνει πτώχευση, σπέρνοντας τον φόβο για τις συνέπειες της αποχώρησης από την ευρωζώνη, επιχειρηματολογώντας μάλιστα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ήταν σε θέση να κάνει παραχωρήσεις.
Στο παρελθόν, η στρατηγική της ΕΕ ήταν να κάνει συμφωνίες που οι Έλληνες δεν θα ήταν σε θέση να τηρήσουν, με στόχο να μετακυλίσει το πρόβλημα στο μέλλον. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες απαίτησαν μέτρα λιτότητας, αλλά τα σύνδεσαν με αναβολές της αποπληρωμής. Περίμεναν ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να παίζει αυτό το παιχνίδι. Δεν είχαν καταλάβει, για κάποιο λόγο, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία με την υπόσχεση να τελειώσει αυτό το παιχνίδι. Νόμιζαν ότι κάτω από πίεση, ο ΣΥΡΙΖΑ θα αναγκαστεί να πάει πάσο.
Αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούσε να πάει πάσο, και αυτό όχι μόνο για πολιτικούς λόγους. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ πρόδιδε τις προεκλογικές του υποσχέσεις, όπως η ευρωπαϊκή ηγεσία πίστευε, τότε το κόμμα θα διασπάζονταν και ένα νέο αντιευρωπαϊκό κόμμα θα σχηματίζονταν στην Ελλάδα.
Αλλά στην πραγματικότητα, οι Έλληνες απλά δεν άντεχαν άλλο. Με την οικονομία τους καταστραμμένη και την Ευρώπη να επιμένει ότι η λύση δεν είναι η τόνωση αλλά η λιτότητα – μια όλο και πιο αμφίβολη θέση – οι Έλληνες έφθασαν στο σημείο να πιστεύουν ότι η χρεοκοπία και η βραχυπρόθεσμη αναταραχή άξιζαν το κόπο.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπολόγισαν λάθος. Νόμισαν ότι η Ελλάδα θα αποδεικνύονταν πιο ευέλικτη και ήθελαν να δείξουν σε οποιαδήποτε άλλη χώρα που θα αποφάσιζε στο μέλλον να σκεφθεί παρόμοιους ελιγμούς, ποιο θα ήταν το κόστος. Οι Ευρωπαίοι φοβήθηκαν τον κίνδυνο από ένα συμβιβασμό με τους Έλληνες. Έτσι δημιούργησαν μια πιο επικίνδυνη κατάσταση για τον εαυτό τους

.
Νέοι κίνδυνοι για την Ευρωπαϊκή Ένωση
Πρώτον, με την συμπεριφορά της απέναντι στην Ελλάδα, η ΕΕ έδωσε την εντύπωση – ιδιαίτερα στα αυξανόμενα ευρωσκεπτικά κόμματα – ότι πρόκειται απλά για μια Συμμαχία χωρών και σε καμιά περίπτωση μια Συνομοσπονδία πόσο μάλλον μια Ομοσπονδία.
Η Ευρώπη ήταν μια ένωση χωρών όσο καιρό κάποια χώρα – μέλος δεν είχε μπει σε μπελάδες. Όπως έχω πει, οι Έλληνες δανείζονταν χρήματα εντελώς ανεύθυνα. Αλλά και η υπόλοιπη Ευρώπη ήταν ανεύθυνη που τα δάνειζε. Πράγματι, οι τράπεζες δάνειζαν τα χρήματα, γνώριζαν πολύ καλά σε ποια κατάσταση ήταν η Ελλάδα. Η ιδέα ότι οι Έλληνες έριξαν στάχτη στα μάτια των τραπεζιτών είναι ανοησίες. Οι τραπεζίτες ήθελαν να δώσουν δάνεια επειδή κέρδιζαν.
Επιπρόσθετα, οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί που αγόραζαν αυτά τα δάνεια από τις τράπεζες, διέσωσαν αυτούς που έκαναν τα δάνεια. Οι άνθρωποι που έκαναν αυτά τα δάνεια τα πούλησαν σε τρίτους, και αυτοί οι τρίτοι τα πούλησαν στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς.
Όσο για τους Έλληνες, δεν ήταν η σημερινή κυβέρνηση που δανείστηκε τα χρήματα. Και έτσι αυτή η ιστορία θα βοηθήσει κόμματα όπως το Podemos στην Ισπανία και το UKIP στην Βρετανία να κινηθούν εναντίον της ΕΕ. Η ΕΕ εμφανίζεται ταυτόχρονα και προστατευτική απέναντι στις τράπεζες και επιθετική σε εκείνους που στην πραγματικότητα δεν δανείστηκαν.
Δεύτερον, οι Ευρωπαίοι έχοντας παίξει σκληρό παιχνίδι, θα πρέπει είτε να συνεχίσουν το παιχνίδι, υπομένοντας την πιο πάνω κριτική, είτε να προσφέρουν στους Έλληνες μια συμβιβαστική λύση που δεν την πρόσφεραν πριν από το ελληνικό ΟΧΙ. Το πρώτο θα οδηγούσε στη σκέψη ότι η ΕΕ είναι εχθρός των χωρών που πέφτουν σε δυσκολίες,  ενώ η δεύτερη θα κόστιζε την αξιοπιστία του ευρωπαϊκού μπλοκ στις αναμετρήσεις που έρχονται.

Το πιο πιθανό είναι ότι οι Ευρωπαίοι θα συνεχίσουν τις συζητήσεις με την Ελλάδα, αλλά από σαφώς πιο αδύνατη μεριά. Οι Έλληνες ψηφοφόροι στην πραγματικότητα κατάλαβαν τη μπλόφα τους.
Είναι ενδιαφέρον το πώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατάφεραν να βρεθούν σε αυτή τη θέση. Από την μια μεριά δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι η ελληνική κυβέρνηση θα αντιστέκονταν στην ΕΕ, την Γερμανία και τους άλλους Ευρωπαίους. Από την άλλη μεριά, δεν φαντάστηκαν ότι οι Έλληνες δεν θα καταλάβαιναν τι σημαίνει χρεοκοπία γι’αυτούς.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν πήραν στα σοβαρά τις θέσεις των Ελλήνων. Για τους Έλληνες, υπήρχαν δύο ζητήματα:
Το πρώτο θέμα ήταν πώς θα κατάφερναν να πάρουν τη συμφωνία που χρειάζονταν. Δεν θα επαιτούσαν αλλά θα έπειθαν τους Ευρωπαίους ότι ήταν έτοιμοι να συμφωνήσουν – μια τακτική που ξέρει όποιος έχει διαπραγματευτεί στην ανατολική Μεσόγειο.
Δεύτερο, όπως κάθε καλός διαπραγματευτής ξέρει, είναι απαραίτητο να είναι προετοιμασμένοι να συμφωνησουν και όχι απλά να μπλοφάρουν.
Η όλη εκστρατεία του ΣΥΡΙΖΑ στηρίχθηκε στην ιδέα ότι η Ελλάδα δεν θα έφευγε από την ευρωζώνη, αλλά ότι η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει το ΟΧΙ του δημοψηφίσματος για να διαπραγματευτεί μια καλύτερη συμφωνία με τους Ευρωπαίους ηγέτες. Ωστόσο, όλες οι πολιτικές εκστρατείες υπόκεινται σε γεωπολιτικές πραγματικότητες, και ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζονταν όλες τις επιλογές στο τραπέζι.
Η ηγεσία της ΕΕ είχε πειστεί ότι οι Έλληνες μπλόφαραν, ενώ οι Έλληνες γνώριζαν ότι με τόσο υψηλό διακύβευμα δεν ήταν δυνατόν να μπλοφάρουν. Αλλά οι Έλληνες γνώριζαν επίσης, βλέποντας άλλες χώρες, ότι ενώ η χρεοκοπία θα δημιουργούσε μια τεράστια βραχυπρόθεσμη κρίση ρευστότητας στην Ελλάδα, με κεφαλαιακούς ελέγχους και ένα νέο νόμισμα, θα ήταν δυνατό να ξεπεράσουν την κρίση πριν διαλυθεί η αίσθηση της διαμάχης. Πολλές χώρες καταφέρνουν πράγματα καλύτερα σε σύντομες, έντονες κρίσεις από ό τι καταφέρνουν σε συνηθισμένους καιρούς. Οι Έλληνες απώθησαν μια ιταλική εισβολή τον Οκτώβριο του 1940 και οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν την κατάκτησή της Ελλάδας μέχρι το Μάιο του 1941. Δεν γνωρίζω τι μπορεί σε σύντομο χρόνο να καταφέρει σήμερα η Ελλάδα αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρόθυμος να στοιχηματίσει.
Οι επιλογές της Ελλάδας σε περίπτωση Grexit
Εάν η Ελλάδα αποχωρήσει από την ΕΕ, η επίπτωση στο ευρώ θα είναι ασήμαντη. Υπάρχουν βέβαια αυτοί που ισχυρίζονται ότι θα ήταν καταστροφικό για το ευρώ, αλλά εγώ αυτό δεν το καταλαβαίνω.
Αυτό που θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά επικίνδυνό είναι η Ελλάδα να αφήσει το ευρώ και όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να αναπτυχθεί. Οι Έλληνες σήμερα πιστεύουν την ΕΕ ως πηγή χρημάτων και ότι θα αποκλειστούν από τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές αν χρεοκοπήσουν. Αλλά αυτό δεν είναι προφανές.
Η Ελλάδα έχει τρεις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης:
Η πρώτη είναι η Ρωσία. Οι Έλληνες και οι Ρώσοι έχουν μια σχέση που πάει πίσω τουλάχιστον στην δεκαετία του ‘70. Ήταν αρκετά ενοχλητικό για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και αρκετά αληθινό. Τώρα οι Ρώσοι ψάχνουν να το εκμεταλλευτούν εναντίον των Ευρωπαίων και των Αμερικανών. Οι Ρώσοι περνούν δύσκολες στιγμές, αλλά όχι τόσο δύσκολες όσο μερικούς μήνες πριν και η Ελλάδα είναι στρατηγικό βραβείο. Οι Έλληνες και οι Ρώσοι συνομιλούν αλλά το αποτέλεσμα  των συνομιλιών είναι θολό.
Η Σύνοδος Κορυφής των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) ξεκίνησε στις 6 Ιουλίου στη Ρωσία, και οι Έλληνες κάθισαν ως παρατηρητές, ενδεχομένως για να ψαρέψουν κάποιου είδους συμφωνία. Δημοσίως, η Ρωσία έχει δηλώσει ότι δεν θα δώσει ένα άμεσο δάνειο προς την Ελλάδα, αλλά θα επωφεληθεί από την κρίση για να αποκτήσει σημαντικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα καθώς και μια δέσμευση για τον τουρκικό αγωγό αερίου Turkish Stream.
Ωστόσο, πιθανή διάσωση της Ελλάδας θα έδινε στη Ρωσία μια χρυσή ευκαιρία να εισχωρήσει στις λειτουργίες του ΝΑΤΟ και να κάνει έντονη τη παρουσία της και σε άλλα μέρη εκτός της Ουκρανίας. Στην Κεντρική Ευρώπη πιστεύουν ότι η Ρωσία και η Ελλάδα για αρκετούς μήνες συζητούσαν για ένα σχέδιο διάσωσης, πράγμα που πιθανόν εξηγεί γιατί οι Έλληνες έχουν ενεργήσει με τέτοιο νταηλίκι.
Μια άλλη, αν και λιγότερο πιθανή, πηγή χρηματοδότησης για την Ελλάδα είναι η Κίνα και ορισμένοι από τους εταίρους της. Οι Κινέζοι προσπαθούν να φανούν σαν μια πραγματική παγκόσμια δύναμη, ενώ η οικονομία τους εξασθενεί και δεν διαθέτουν παγκόσμια στρατιωτική δύναμη. Βοηθώντας τους Έλληνες, δεν θα ήταν ανόητη κίνηση από την πλευρά τους, αυξάνοντας έτσι την περιφερειακή επιρροή τους με σχετικά χαμηλό κόστος – μερικές δεκάδες δισεκατομμύρια. Ωστόσο, θα συνδυαζόταν με το πολιτικό κόστος της αποξένωσης μια μεγάλης μερίδας της ΕΕ, καθιστώντας έτσι την κινεζική βοήθεια μικρή πιθανότητα.
Τέλος, υπάρχουν και τα κεφάλαια των αμερικανικών hedge funds και των εταιρειών private equity. Τα κεφάλαια αυτά είναι πλούσια σε μετρητά, λόγω των Ευρωπαϊκών, Κινεζικών και Αραβικών χρημάτων που αντιμετωπίζουν μηδενικά επιτόκια και ψάχνουν για ασφάλεια . Πολλά από αυτά έχουν αναλάβει χειρότερους κινδύνους από τον ελληνικό. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν θα τα αποθαρρύνει, επειδή ανησυχεί περισσότερο για τη ρωσική ή κινεζική επιρροή (και τα πολεμικά πλοία τους) στην ανατολική Μεσόγειο.
Έχοντας πετάξει το χρέος της προς την Ευρώπη και ξεπεράσει τους πραγματικά δύσκολους μήνες μετά την χρεοκοπία, η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι μια ενδιαφέρουσα επενδυτική ευκαιρία. Γνωρίζουμε από την Αργεντινή ότι όταν μια χώρα χρεοκοπεί, δεν περιστοιχίζεται από τοίχο. Η Ελλάδα έχει αξία και τώρα χωρίς το χρέος της παραμένει μεν για τις επενδύσεις χώρα υψηλού κινδύνου αλλά ταυτόχρονα ελκυστική για επενδύσεις.
Έτσι οι ευρωπαίοι ηγέτες στριμώχθηκαν οι ίδιοι στη γωνία που δεν ήθελαν. Αν επιμείνουν στη θέση τους, τότε ανοίγουν την πόρτα στην ιδέα ότι υπάρχει ζωή και μετά την ΕΕ και αυτό είναι η μοναδική σκέψη που οι ηγέτες της ΕΕ δεν θέλουν να επικυρωθεί.
Ως εκ τούτου, είναι πολύ πιθανό οι Ευρωπαίοι, έχοντας ανακαλύψει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι διατεθειμένος να υποκύψει στην Ευρωπαϊκή υπαγόρευση, να διαπραγματευθούν τώρα μια συμφωνία που η Ελλάδα μπορεί να δεχτεί. Αλλά αυτό όμως αυτό είναι ένα άλλο προηγούμενο που η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θέλει να υπάρξει.
Πίσω από όλα αυτά, οι Γερμανοί εξετάζουν το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τους ενδιαφέρει λιγότερο το ευρώ ή το ελληνικό χρέος και περισσότερο η ευρωπαϊκή ζώνη ελεύθερου εμπορίου που απορροφά μέρος των μαζικών εξαγωγών τους. Με πιστωτικούς ελέγχους και χρεοκοπία, η Ελλάδα είναι μια μικροσκοπική αγορά που χάνουν. Το τελευταίο πράγμα που θέλουν είναι είτε αυτό να εξαπλωθεί, είτε η Γερμανία να αναγκαστεί να πληρώσει για να διατηρήσει το προνόμιο του ελεύθερου εμπορίου.
Γι’αυτό η ματιά μας πρέπει να μετατοπιστεί από την Ελλάδα προς τη Γερμανία. Η Γερμανία είναι στην καρδιά της ΕΕ, και αυτή είναι που θα αποφασίσει την επόμενη κίνηση – όχι για το καλό του ευρωπαϊκού μπλοκ, αλλά για το καλό της Γερμανίας, η οποία και αυτή έχει στριμωχτεί στην ίδια γωνία με την υπόλοιπη ΕΕ” .