Ικανοποίηση σε Αθήνα – Λευκωσία μετά την κρίσιμη διαπραγμάτευση (video)

Τρία προσχέδια κειμένου και δέκα ώρες συζητήσεων. Η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες κατέληξε σε συμφωνία. Ελλάδα και Κύπρος συνηγόρησαν, μετά από μάχη, στο τελικό κείμενο, το οποίο περιλαμβάνει την απαραίτητη παραπομπή στη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί κυρώσεων σε περίπτωση που συνεχιστούν οι προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας.

Όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης: “Ήταν δύσκολη διαπραγμάτευση. Το τελικό κείμενο είναι αρκετά διαφορετικό από το αρχικό. Η κύρωση κατά της Τουρκίας δεν είναι αυτοσκοπός. Η απειλή της κύρωσης είναι αυτή που μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή συμπεριφοράς. Και αυτή θέλουμε”.

Αθήνα και Λευκωσία εκφράζουν ικανοποίηση από το αποτέλεσμα της Συνόδου, καθώς Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Αναστασιάδης με την ξεκάθαρη στάση τους κατάφεραν να σταλεί σαφές μήνυμα από την Ευρώπη, με την Τουρκία να μένει υπό στενή παρακολούθηση μέχρι τον Δεκέμβριο.

Όπως αναφέρει το κείμενο: “Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς Ελλάδα και Κύπρο, των οποίων τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά. Εκφράζει ικανοποίηση για τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, καταδικάζει εντούτοις τις παραβιάσεις της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, καλώντας την Τουρκία να απόσχει από παρόμοιες ενέργειες στο μέλλον. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ θα πρέπει να επιλυθεί μέσω διαλόγου καλή τη πίστει και υπενθυμίζει πως, σε περίπτωση νέων προκλήσεων, θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των κρατών-μελών του”.

“Η Ελλάδα είναι διατεθειμένη, εφόσον δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία, να παραπέμψει το θέμα στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης και να δεχθεί την ετυμηγορία του. Ελπίζω αυτές οι συζητήσεις κάποια στιγμή να μην είναι διακοσμητικές αλλά να καταλήξουν σε απτό αποτέλεσμα”, σχολίασε ο Έλληνας πρωθυπουργός.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, τόνισε πως: “Η απόφαση δημιουργεί θεσμικά -και το υπογραμμίζω- την προοπτική να συνεχίσουμε την προσπάθεια, έχοντας την ΕΕ στο πλευρό μας . Θα ήθελα να εκφράσω ιδιαίτερες ευχαριστίες προς τον Έλληνα πρωθυπουργό για την ισχυρή στήριξη αλλά και τους υπόλοιπους των ηγετών”.

Τη στρατηγική της πρόσκλησης σε διάλογο, αλλά εν μέσω φραστικών προκλήσεων, συνεχίζει εντούτοις η Άγκυρα.

“Αυτοί που δεν μπόρεσαν να πλήξουν τη χώρα μας με κενές απειλές και εκβιασμούς και κωμικές και σκιώδεις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο, αναγκάστηκαν να ακούσουν τις εκκλήσεις μας για διάλογο”, δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Από τη Βουδαπέστη, όπου συναντήθηκε με τον Ούγγρο ομόλογό του για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας τόνισε: “Από εκεί και πέρα, βέβαια, πρέπει να θυμόμαστε -δεν μπορούμε να το ξεχνάμε αυτό- ότι η Τουρκία εξακολουθεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και η Ένωση έχει υποχρέωση να επιδεικνύει την απαραίτητη αλληλεγγύη και απέναντι στην Κύπρο. Ελπίζω, πάντως, διατυπώνω αυτή την ελπίδα, η Τουρκία να ακολουθήσει το πρώτο βήμα που ήταν θετικό βήμα, την απόσυρση του “Oruc Reis”, με άλλα θετικά βήματα και ελπίζω ότι οι διερευνητικές μας συνομιλίες με την Τουρκία να ξεκινήσουν γρήγορα”.

Η αλληλεγγύη προς Ελλάδα και Κύπρο είναι αδιαπραγμάτευτη, είχε διαμηνύσει εξαρχής ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν: “Νομίζω ότι δεν μπορούμε να ξαναρχίσουμε διάλογο με την Τουρκία εάν η Τουρκία περάσει τις κόκκινες γραμμές. Αν δεν αντιδράμε σε αυτές τις μονομερείς ενέργειες είναι κάτι που μας βοηθά, όχι, πρέπει να δείξουμε σταθερότητα και σαφήνεια”.

“Επιβεβαιώνουμε έντονα την αλληλεγγύη μας με την Ελλάδα και την Κύπρο και είναι πολύ σαφές ότι κανείς δεν μπορεί διασπάσει τους δεσμούς που έχουμε”, δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.

Με θετικά στοιχεία, αλλά μακριά από την πραγματικότητα, χαρακτήρισε τις αποφάσεις της συνόδου το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, που αναφέρει ότι: “Είναι θετικό ότι το κείμενο αναφέρεται στην απόφαση επανάληψης διερευνητικών συνομιλιών. Ωστόσο, αυτή η συνάντηση δεν περιορίζεται μόνο στον καθορισμό της θαλάσσιας δικαιοδοσίας, αλλά στοχεύει στην επίλυση όλων των προβλημάτων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας”.

Από την πλευρά της η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ επισημαίνει: “Συζητήσαμε ότι είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη η σχέση με την Τουρκία στο σύνολό της και ως εκ τούτου θέλουμε να συνεχίσουμε μια εποικοδομητική ατζέντα με την Τουρκία, υπό την προϋπόθεση ότι οι προσπάθειες για την κλιμάκωση των εντάσεων θα συνεχιστούν”.

Στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται επίσης ότι, δεδομένου πως θα συνεχιστούν οι προσπάθειες για παύση των παράνομων δραστηριοτήτων έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να ξεκινήσει μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας.

Σε ανταπόκρισή της από τις Βρυξέλλες για την ΕΡΤ, η Ειρήνη Ζαρκαδούλα, αναφέρει: “Όπως φαίνεται από το κείμενο συμπερασμάτων είναι μία συμφωνία γραμμένη πολύ προσεχτικά όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις. Μία συμφωνία , η οποία προήλθε μετά από πολύωρες και επίπονες διαπραγματεύσεις και αμοιβαίες υποχωρήσεις.

Άλλωστε αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η ΕΕ. Οι 27 ηγέτες κλήθηκαν να συζητήσουν και να βρουν έναν κοινό τόπο. Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός είναι το ότι υπάρχει χρονοδιάγραμμα. Η ΕΕ θα συνεχίσει να παρακολουθεί τη συμπεριφορά της Άγκυρας και θα επανέλθει το Δεκέμβριο ακόμη και με κυρώσεις εάν κριθεί απαραίτητο. Είναι σαφές λοιπόν ότι μιλάμε για ένα κρίσιμο δίμηνο. Η αναφορά σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ,όπως επισημαίνουν πηγές, ξεμπλόκαρε και την Κύπρο, η οποία εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη συμφωνία. Είναι σαφές λοιπόν ότι δεν πρόκειται για κάτι αόριστο αλλά για συγκεκριμένες αποφάσεις , στοιχείο σημαντικό για τα ελληνικά και κυπριακά συμφέροντα”.

Ικανοποιημένη η Μέρκελ

Από το Βερολίνο, ο Γιώργος Παππάς, σχολιάζει πως: “Ικανοποιημένη εμφανίστηκε η καγκελάριος Μέρκελ. Η «εκτεταμένη, μερικές φορές δύσκολη συζήτηση» που είχε με την Κύπρο και την Ελλάδα, τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Νίκο Αναστασιάδη ήταν αναμενόμενη. Σημασία για τη Μέρκελ έχει ότι «στο τέλος τα βρήκαν».

Εδώ και μήνες μεσολαβεί μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, είδε από πρώτο χέρι, πόσο μικρή είναι η απόσταση ανάμεσα σε μία διπλωματική λύση και μία πολεμική σύρραξη. Η μόνη επιλογή της ήταν η πολιτική λύση. Έβαλε στο παιχνίδι και το ΝΑΤΟ για έναν μηχανισμό επικοινωνίας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για την αποφυγή στρατιωτικού «ατυχήματος» που ανακοίνωσε ο Στόλτενμπεργκ λίγο πριν το Συμβούλιο κορυφής.
Όλα αυτά γιατί η Μέρκελ ήθελε να αποφύγει μία απόφαση κυρώσεων στην Τουρκία, που θα ήταν μονόδρομος χωρίς την αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο.

Έπρεπε να λύσει και το γόρδιο δεσμό του κυπριακού βέτο στις κυρώσεις στο Λουκασένκο της Λευκορωσίας, που αν δεν περνούσαν θα ήταν η πιστοποίηση παράλυσης της ΕΕ στη διεθνή σκηνή.
Με δύο κράτη-μέλη της ΕΕ άμεσα απειλούμενα και τη Γαλλία υποστηρικτή τους, η Μέρκελ ήξερε ότι δεν μπορεί να χαϊδέψει πολύ την Τουρκία. Εξού και η γκρίνια της Άγκυρας. Γιατί πήρε μια «εποικοδομητική ατζέντα», και αυτό με προϋπόθεση τη συνέπεια στη μείωση των εντάσεων. Η ατζέντα δεν είναι παρά επιστροφή στο 2016, όταν ΕΕ και Τουρκία συμφωνούσαν για το προσφυγικό και την επικαιροποίηση της τελωνειακής σύνδεσης ΕΕ- Τουρκίας”.

Το παρασκήνιο

Τρεις ήταν οι χώρες που έφεραν τις βασικές ενστάσεις  και ακολούθησαν μία πιο σκληρή γραμμή, η Γερμανία, η Ισπανία και η Μάλτα.

Και οι τρεις είχαν ταχθεί στο παρελθόν κατά της επιβολής κυρώσεων στην Άγκυρα, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο ανοικτά, προβάλλοντας το βασικό επιχείρημα ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα δυσχέραινε πιο πολύ τις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Δεν ήταν τυχαία η αναφορά του ΠΘ στη Σ/Τ ότι “σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων δεν υπήρχε πάντα λεπτομερής ενημέρωση για όλη τη διάσταση του θέματος”, οπότε δεν υπήρχε και η ανάλογη κατανόηση ότι το ζήτημα δεν αφορά μόνο την Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά τα γεωστρατηγικά συμφέροντας ολόκληρης της Ένωσης.

Καταλυτικό ρόλο έπαιξε η άτυπη πενταμερής που πραγματοποιήθηκε έπειτα από την απόρριψη από την Ελλάδα του πρώτου προσχεδίου.  Δεν ήταν τυχαία η παρουσία της Γερμανίας από τη μία, όχι μόνο ως προεδρεύουσα χώρα, αλλά και ως ένας από τους βασικούς πιο “δύσκολους” παίκτες. Και του Εμανουέλ Μακρόν από την άλλη, σε μία ύστατη προσπάθεια να βρεθεί κοινός τόπος. Μάλιστα, σε αυτήν, η χώρα μας κατέθεσε όχι μία αλλά πολλές περισσότερες γραπτές προτάσεις, οι οποίες στο τέλος έγιναν σχεδόν στο σύνολό τους αποδεκτές.

Στην Τουρκία

Από την Κωνσταντινούπολη η Αριάνα Φερεντίνου, μεταδίδει για την ΕΡΤ: “Η Άγκυρα μπορεί να κατάφερε να αποφύγει προς το παρόν τις άμεσες κυρώσεις, όμως και πάλι δεν είναι ικανοποιημένη. Συνεχίζει να τραβάει το σχοινί κατηγορώντας τις Βρυξέλλες για μεροληψία υπέρ της Ελλάδας και της Κύπρου. “Είμαστε μέρος της Ευρώπης. Αλλά δεν μπορούμε να επιτύχουμε την πρόοδο που επιθυμούμε, επειδή η Ελλάδα έχει θέσει υπό ομηρία τις πολιτικές της ΕΕ και τις ευρωτουρκικές σχέσεις,” είπε ο κ. Τσαβούσογλου σήμερα από τη Ρώμη, επιμένοντας ότι οι δραστηριότητες της Άγκυρας στην αν. Μεσόγειο γίνονται στη δική της υφαλοκρηπίδα και είναι απόλυτα νόμιμες.

Η Άγκυρα υπολογίζει ιδιαίτερα στην υποστήριξη της καγκελαρίου Μέρκελ καθώς η Γερμανίδα καγκελάριος φαίνεται να θέλησε να δώσει μια τελευταία ευκαιρία στην Τουρκία να κατεβάσει τους τόνους, να κάνει ουσιαστικά βήματα για έναν διάλογο με την Ελλάδα και να προσαρμοστεί σε ένα κώδικα συμπεριφοράς με κανόνες δικαίου. Αν τίποτε δεν αλλάξει ως το τέλος του χρόνου, τότε η Τουρκία θα αντιμετωπίσει κυρώσεις όπως αποφάσισαν χθες οι Ευρωπαίοι ηγέτες. Άρα η Τουρκία βρίσκεται υπό επιτήρηση και το μπαλάκι είναι πλέον στο γήπεδο της”.

Οι αντιδράσεις των κομμάτων

Στο στόχαστρο της κριτικής του έβαλε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τους χειρισμούς του πρωθυπουργού

Το ερώτημα είναι γιατί τελικά πέταξε λευκή πετσέτα; Και μάλιστα τη μέρα που ανακοινώνεται επισήμως η ανάρτηση του Τουρκολιβυκού Συμφώνου στον ΟΗΕ. Τη μέρα που ανακοινώνεται συμφωνία των δυο πλευρών στο ΝΑΤΟ. Μια μέρα μετά την αναχώρηση Πομπέο από την Ελλάδα. Όσο δε γνωρίζουμε τί ακριβώς συμφώνησε, υπέγραψε και υπογράφει στο Βερολίνο, θα τα αποδίδουμε όλα αυτά στην απλή σύμπτωση” αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας.

“Ο μοναδικός άνθρωπος σε ολόκληρο τον κόσμο που δεν είδε και δεν κατάλαβε τίποτα από την χθεσινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και το μήνυμα που έστειλε στην Τουρκία, είναι ο κύριος Τσίπρας”, σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας.

“Αποδείχθηκε ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί τις Ελληνικές θέσεις και συμφέροντα”, σχολίασε η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ Φώφη Γεννηματά.

“Τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής, σε συνδυασμό με την επίσκεψη Πομπέο, εκθέτουν τόσο την κυβέρνηση, όσο και τα άλλα κόμματα, που έχουν εναποθέσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και την ειρήνη στην περιοχή σε ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΗΠΑ”, σχολίασε το γραφείο Τύπου του ΚΚΕ.

“Η ΕΕ νομιμοποίησε την εγκληματική δράση της Τουρκίας στην ελληνική κυριαρχία. Νομιμοποίησε διά της σιωπής της το παράνομο τουρκολιβυκό  μνημόνιο που η ίδια είχε καταδικάσει”, αναφέρει η Ελληνική Λύση.

Από την πλευρά του ο Μιχάλης Κριθαρίδης εκπρόσωπος τύπου του Μέρα25, επισημαίνει: «Μηδέν εις το πηλίκον» όσο κι αν η Κυβέρνηση και τα μέσα της θα προσπαθήσουν να παρουσιάσουν ως θρίαμβο του κ. Μητσοτάκη.

Στο μεταξύ, την Πέμπτη και μετά από διάστημα εννέα μηνών πρωτοκολλήθηκε στον ΟΗΕ το τουρκολυβικό μνημόνιο. Μία διαδικασία τυπική, η οποία, όπως έλεγαν ελληνικές διπλωματικές πηγές, δεν προσδίδει νομιμότητα στο κείμενο, ούτε σημαίνει αναγνώριση του περιεχομένου από τα Ηνωμένα Έθνη.

Ρεπορτάζ: Κάτια Αντωνιάδη, Μαρίνα Παπαδάκη, Αριάνα Φερεντίνου, Γιώργος Παππάς, Δημήτρης Γκάτσιος, Νίκος Μελέτης, Ειρήνη Ζαρκαδούλα

Πηγή: ΕΡΤ