Εις την συνάντησιν αυτήν, πίστις και επιστήμη δεν συμμετέχουν ως αντίπαλοι, αλλά ως συνεργάται και εταίροι εις την διακονίαν του ανθρώπου” τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, εγκαινιάζοντας το Β’ Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο του περιοδικού “Θεολογία”, στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου, πολιούχου της Θεσσαλονίκης, παρουσία του Πρόεδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα, του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμου, Πατριαρχών και Αρχιεπισκόπων Ορθοδόξων εκκλησιών από το εξωτερικό, μελών της ελληνικής κυβέρνησης, επισήμων και πλήθους κόσμου.
“Η χρήσις των δυνατοτήτων, τας οποίας προσφέρει ο πολιτισμός, αποτελεί ένδειξιν ζωτικότητος και δυναμισμού της θεολογίας. Δεν αντίκειται η συναφειακότης και η ευθύνη της θεολογίας να διατυπώνη την αλήθειαν του Ευαγγελίου ενώπιον της ιστορικής στιγμής, εις την καθολικότητα και τον διαχρονικόν χαρακτήρα του Ευαγγελικού λόγου. Το ζητούμενον είναι πάντοτε, όχι το ότι, αλλά το πως, ο τρόπος της συναφειακότητος” είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και υπογράμμισε:
“Λέγομεν ευθαρσώς και κατηγορηματικώς ότι η γενικώς αμυντική στάσις της Ορθοδόξου Εκκλησίας απέναντι εις τον πολιτισμόν, ωσάν να εστρέφοντο όλαι αι εξελίξεις της εποχής εναντίον της, δεν ανταποκρίνεται εις το πνεύμα της Ορθοδοξίας και εις την αποστολήν της Εκκλησίας εν τω κόσμω. Κλειστή, σκυθρωπή και άσαρκος Ορθοδοξία είναι λύχνος «υπό το μόδιον». Τότε επέρχεται μία περιχαράκωσις της Εκκλησίας, απομόνωσις εκ του πολιτισμού και συρρίκνωσίς της «εις ελάχιστα υπολείμματα “γνησίων” ορθοδόξων». Το “γνησίων” κατ΄ ευφημισμόν. Η μαρτυρία της Εκκλησίας «εν τω κόσμω», η εγκοσμίκευσίς της, δεν σημαίνει νομοτελειακώς «εκκοσμίκευσιν» δια την Εκκλησίαν.
Όλα τα δόγματα, η ζωή της Εκκλησίας, η Θεία Λατρεία και το ήθος της, εμπεριέχουν και εκφράζουν ζωτικάς αληθείας δια την ανθρωπίνην ύπαρξιν, δια τον επίγειον βίον και την αιωνίαν προοπτικήν της”.
“Η Ορθόδοξος Εκκλησία και η θεολογία της θα συνεχίσουν να ενδιαφέρωνται δια τας επιστημονικάς εξελίξεις, δια τον πολιτισμόν και τους πολιτισμούς, δια τα κοινωνικά δρώμενα και τας ιστορικάς συνθήκας, εντός των οποίων εκτυλίσσεται η ζωή των πιστών. Αι εντάσεις, που είναι αναπόφευκτον να υπάρχουν μεταξύ χριστιανικής ταυτότητος και εκάστοτε συγχρόνου βιοτής, οφείλουν να λειτουργούν ως ευκαιρία δια δημιουργικήν συνάντησιν, ανάδειξιν της επικαιρότητος του χριστιανικού Ευαγγελίου και των ζωτικών δια τον άνθρωπον και τον κόσμον αρχών και αληθειών της Ορθοδόξου παραδόσεως” είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και συνέχισε:
“Ποτέ η εσωστρέφεια δεν ωφέλησε την Εκκλησίαν και την ιεράν αποστολήν της. Η κλειστότης είναι απομάκρυνσις από το πνεύμα των Πατέρων και όχι επιστροφή εις αυτό. Χαιρόμεθα ιδιαιτέρως δια την ενασχόλησιν της Ορθο-δόξου θεολογίας με την τεχνολογίαν. Εις την συνάντησιν αυτήν πίστις και επιστήμη δεν συμμετέχουν ως αντίπαλοι, αλλά ως συνεργάται και εταίροι εις την διακονίαν του ανθρώπου”.
Ο κ. Βαρθολομαίος συνεχάρη την Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου για την επιλογή της επίκαιρης θεματολογίας, λέγοντας ότι ποτέ στο παρελθόν η ανάπτυξη της τεχνολογίας δεν επηρέαζε τόσο βαθιά τη ζωή της ανθρωπότητας και τις κοινωνίες. Επεσήμανε ότι, όπως έχει λεχθεί, η απόλυτη κυριαρχία του «το τεχνοπώλιου» πιέζει ασφυκτικώς τις άλλας μορφές πολιτισμού, επαναπροσδιορίζει τις λειτουργίας της πολιτικής, της ηθικής, της θρησκείας, της παιδείας, της τέχνης, επηρεάζει καταλυτικώς τις κοινωνικές μας σχέσεις, την ιδιωτική ζωή και τον ψυχισμό μας.
“Είναι χαρακτηριστικόν ότι γίνεται λόγος περί ενάρξεως μιάς νέας «αξονικής εποχής» εις την ιστορίαν της ανθρωπότητος” είπε ο κ. Βαρθολομαίος και συνέχισε:
“Βιούμεν κατά τα τελευταία έτη την διάδοσιν και την εμβέλειαν της «τεχνητής νοημοσύνης», η οποία θεωρείται η κορωνίς των επιτευγμάτων της τεχνολογικής προόδου. Αι εφαρμογαί της επεκτείνονται εις όλα τα πεδία της ανθρωπίνης ζωής. Υποστηρίζεται μάλιστα ότι οφείλομεν πλέον να ομιλώμεν περί της «προ της τεχνητής νοημοσύνης» και της «μετά από αυτήν» περιόδου της πορείας του πολιτισμού”.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε, ωστόσο, ότι ακόμη και αυτή η ταχεία εξέλιξη της επιστήμης δεν μπορεί να απαντήσει στα βαθύτερα υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου και της ανθρωπότητας.
“Ουδείς νουνεχής δύναται να αμφισβητήση συνολικώς τας ευεργεσίας της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αδιαμφισβήτητον είναι όμως και το γεγονός ότι η επιστήμη, παρά την άποψιν ότι «θα ήταν αυταπάτη να πιστεύουμε ότι μπορούμε να βρούμε αλλού, ο,τι δεν μπορεί αυτή να μας δώση» δεν δύναται να προσφέρη απαντήσεις και λύσεις εις τα μεγάλα υπαρξιακά και κοινωνικά προβλήματα, τα οποία ταλανίζουν την ανθρωπότητα, όπως η βία, η άδικία, ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός, τα αδιέξοδα των ανθρωπίνων σχέσεων, και προ πάντων, ο «έσχατος εχθρός», ο θάνατος. Απαντήσεις εις αυτά τα προβλήματα προσφέρουν όμως αλλαι δυνάμεις, με πρώτην την θρησκευτικήν πίστιν. Είναι βέβαιον ότι, ομού μετά της επιστήμης και της τεχνολογίας, της συγχρόνου «υπερδυνάμεως», το μέλλον της ανθρωπότητος συνδέεται με την πνευματικήν «μεγάλην δύναμιν», την θρησκείαν. ‘Ανευ αναφοράς εις την θρησκείαν δεν δυνάμεθα να κατα-νοήσωμεν το παρελθόν, να αναλύσωμεν την σύγχρονον κατάστασιν, να φαντασθώμεν το μέλλον και να νοηματοδοτήσωμεν την ύπαρξιν μας”.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε ότι η εποχή μας χαρακτηρίζεται από δύο τάσεις σε ότι αφορά τις θρησκείες ‘την επάνοδόν των εις το προσκήνιον της ιστορίας, αλλά και την εμφάνισιν παραμορφώσεων του θρησκευτικού φαινομένου, αι οποίαι, όχι μόνον αλλοιώνουν την αυθεντικήν έκφρασιν της θρησκευτικής πίστεως, αλλά και απειλούν την ειρήνην και την συνεργασίαν των λαών” και πρόσθεσε:
“Τοιούτον φαινόμενον είναι ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός, ο οποίος γεννάται εκ του φόβου, της ανασφαλείας και της αδυναμίας δημιουργικής αντιμετωπίσεως των ταχυτάτων αλλαγών και των προκλήσεων της συγχρόνου εποχής και ουδεμίαν σχέσιν έχει με την αυθεντικήν βίωσιν της πίστεως”.
Ο κ. Βαρθολομαίος σημείωσε ότι παρά τα «θαύματα της επιστήμης», αι «υπαρξιακαί αντιφάσεις» του ανθρώπου, “το χάσμα μεταξύ ουρανού και γης μέσα του και αι απορίαι της ελευθερίας του παραμένουν”. Σημείωσε, ότι οι σύγχρονες τεχνολογικες κατακτήσεις και εξελίξεις “δεν ακυρώνουν όσα γνωρίζομεν δια τον άνθρωπον και την conditio humana” και πρόσθεσε :
“Η ανθρωπιά δεν είναι αυτονόητος, πάντοτε θα απειλείται, πάντοτε κατακτάται με προσωπικόν αγώνα και αυθυπέρβασιν. Ο άνθρωπος συνεχίζει να αναζητή αυθεντικόν νόημα ζωής, αξίας, να φιλοσοφή, να θέλγεται από την ομορφιά, να αφουγκράζεται την φωνήν του ουρανού”.
Ο κ. Βαρθολομαίος επεσήμανε ότι πολύ σωστά εκφράζεται ο προβληματισμός ότι η επιστημονική πρόοδος σε συνέβαλε επαρκώς στην αλλαγή του ηθικού αισθητηρίου του ανθρώπου, ο οποίος “συνεχίζει να δρα ως να μη εγνώριζε”, λέγοντας:
“Ουδείς πολιτισμός αποτελεί οριστικήν λύσιν του ανθρωπίνου αινίγματος, ουδείς δημιουργεί τον επίγειον παράδεισον δια τον άνθρωπον. Οι πολιτισμοί είναι αμφίσημοι, επειδή ο δημιουργός των είναι και παραμένει το «δεινότερον» των όντων. Η διαχείρισις των επιτευγμάτων του πολιτισμού είναι πολυπλοκωτέρα και δυσχερεστέρα από την παραγωγήν των. Ορθώς εκφράζεται σήμερον προβληματισμός δια το γεγονός ότι η επιστημονική πρόοδος δεν συνέβαλεν ουσιαστικώς εις την ενίσχυσιν του ηθικού αισθητηρίου του ανθρώπου, ο οποίος, παρ’ ότι γνωρίζει, συνεχίζει να δρα ως να μη εγνώριζε.. Η αληθής πρόοδος επιτυγχάνεται όχι μόνον δια μέσου αυτού που πράττομεν, αλλά και με όσα, υπευθύνως, δεν πράττομεν”.
Κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Βαρθολομαίος υπογράμμισε την σημαντική αποστολή του Περιοδικού “Θεολογία”.
“Ουδόλως αμφιβάλλομεν, ότι το περιοδικόν Θεολογία θα παραμείνη και εις το μέλλον βαρόμετρον των θεολογικών εξελίξεων, ότι μέσα εις το παγκόσμιον «τεχνοπώλιον» θα εκπροσωπή τον «πολιτισμόν του προσώπου», την «οικουμενικήν ευρυχωρίαν» της «διαλεγομένης θεολογίας», η οποία θα συνεχίση να απελευθερώνη δημιουργικάς δυνάμεις εντός του χριστιανικού κόσμου, θα στηρίζη την διαχριστιανικήν προσέγγισιν, θα προβάλλη την κοινωνικήν διάστασιν του εκκλησιαστικού ήθους, θα λειτουργή ως το όχημα, το οποίον θα μεταφέρη την φωνήν της ελληνοφώνου θεολογίας εις την οικουμένην, φωνήν απηχούσαν το πνεύμα των Πατέρων…”.
Χαιρετισμός Αρχιεπισκόπου κ. Ιερώνυμου
“Είναι σημαντικό ότι Εκκλησία σήμερα ανοίγει ένα καινούργιο διάλογο: τον διάλογο με την τεχνολογία και το ήθος της” υπογράμμισε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος και πρόσθεσε:
“Η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερο «εργαλείο». Φέρει μέσα της μια νοοτροπία, ένα ήθος, έναν τρόπο να κατανοούμε τον κόσμο. Αυτός ο τρόπος περνά, σιγά σιγά, στους χρήστες”.
Ο κ. Ιερώνυμος επισήμανε ότι δεν έχει σημασία, αν χρησιμοποιείται η τεχνολογία για καλό ή για κακό, αλλά σημασία έχει το γεγονός ότι μας κατευθύνει πώς να βλέπουμε τον χρόνο, το σώμα, τον συνάνθρωπο και τον κόσμο και μεταδίδει μια ορισμένη “φιλοσοφία”.
“Ποια είναι αυτή; Είναι η αγάπη για την ταχύτητα. Η προτίμηση στο εύκολο και στο άμεσο. Η συνήθεια να μετράμε τα πάντα με αριθμούς: «πόσα», «πόσο γρήγορα», «πόσο συχνά». Είναι η πίεση να είμαστε πάντα «συνδεδεμένοι», πάντα διαθέσιμοι, πάντα παραγωγικοί. Είναι, ακόμη, η κλίση να βλέπουμε τον άλλον σαν «δεδομένα», ή «ακροατήριο», και τον εαυτό μας σαν «προφίλ» ” είπε ο κ. Ιερώνυμος και συνέχισε:
“Αυτό δεν είναι τυχαίο. Η τεχνολογία, όπως τη ζούμε, γεννήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα σε ένα συγκεκριμένο σύστημα: τον καπιταλισμό. Επομένως, φέρει εξ αρχής μέσα της τους στόχους αυτού του συστήματος: την προτεραιότητα του κέρδους, τη διαρκή αύξηση και επέκταση, την εμπορευματοποίηση της προσοχής μας”.
Ο κ. Ιερώνυμος υπογράμμισε ότι “βεβαίως, η τεχνολογία μας προσφέρει πολλές δυνατότητες στη ζωή, στην υγεία, στην επικοινωνία” και πρόσθεσε:
“Αλλά, μας αφαιρεί επίσης πολλά. Περιορίζει τον ανθρώπινο παράγοντα. Αντικαθιστά την εμπειρία με την εικόνα. Τη σχέση με τη δικτύωση. Και εν τέλει αποδυναμώνει την ανθρώπινη αξία και αντιστρατεύεται το ανθρώπινο πρόσωπο. Ο άνθρωπος όμως δεν είναι μηχάνημα ούτε προϊόν. Είναι εικόνα Θεού, είναι πρόσωπο σε σχέση. Καλούμαστε, λοιπόν, να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία χωρίς να υποτασσόμαστε στο ήθος της. Να κρατούμε χώρο για σιωπή και προσευχή, για συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο, για χρόνο που δεν «μετριέται» αλλά χαρίζεται”.
“Ο Κύριος δεν μίλησε για τη σωτηρία και για την ερχόμενη βασιλεία μέσω μηνυμάτων. Έγινε άνθρωπος με σάρκα και έζησε ανάμεσά μας” συνέχισε ο κ. Ιερώνυμος και πρόσθεσε:
“Πρέπει λοιπόν να θυμόμαστε ότι το μέτρο είναι πάντα ο άνθρωπος όπως τον παρουσίασε ο Χριστός. Και ότι η τεχνολογία μπορεί να αλλάζει την εγκόσμια ιστορία αλλά δεν έχει καμιά επιρροή στα έσχατα”.
Ο κ. Ιερώνυμος ευχαρίστησε τον Οικουμενικὸ Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο και τους προκαθημένους των άλλων ορθοδόξων εκκλησιών, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον πρωθυπουργό, τους παριστάμενους και ευχήθηκε καλή επιτυχία στο συνέδριο.
Χαιρετισμός Διευθυντή Σύνταξης του Περιοδικού “Θεολογία” Α. Κατσιάρα
Στην ομιλία του ο Γραμματέας της Οργανωτικής Επιτροπής και Γενικός Διευθυντής της ΕΜΥΕΕ, Αλέξανδρος Κατσιάρας επεσήμανε ότι το συνέδριο αντλεί το κύρος του από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και των ορθοδόξων εκκλησιών που συμμετέχουν στο υψηλότατο επίπεδο.
“Όλη αυτή η συζήτηση περί καλής και κακής χρήσης της τεχνολογίας μοιάζει με ψευτοδίλημμα, το οποίο συσκοτίζει και αποσιωπά τη φιλοσοφία που υποκρύπτεται πίσω από την τεχνολογία. Πώς θα μπορούσαν να τεθούν κανόνες και κριτήρια καλής χρήσης, όταν δεν υπάρχει γενική συμφωνία, ούτε καν σε φιλοσοφικό επίπεδο, για το τι είναι αγαθό και τι είναι ηθικό;” είπε ο κ. Κατσιάρας και πρόσθεσε:
“Και πώς θα μπορούσαμε ποτέ να οριοθετήσουμε αποκλειστικά «καλή χρήση»; Για να συμβεί κάτι τέτοιο θα έπρεπε να καταργηθεί η ελευθερία του ανθρώπου και η αναμαρτησία του. Οποία ύβρις…”.
“Ελπίζουμε πως στο πλαίσιο και αυτού του Συνεδρίου θα συγκροτηθεί γόνιμος και ενδιαφέρων διάλογος” συνέχισε ο κ. Κατσιάρας και υπογράμμισε:
“Σε τρεις μήνες, τα πρακτικά του, μεταφρασμένα στα αγγλικά, θα αποσταλούν σε όλους τους ηγέτες του κόσμου, σε Προέδρους και Ηγεμόνες, στον Πάπα της Ρώμης και σε όλους τους θρησκευτικούς ηγέτες, στην προσπάθεια ενίσχυσης του σχετικού προβληματισμού και του διαλόγου”.
Την κεντρική ομιλία εκφώνησε ο ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Ευθύμιος Νικολαΐδης, ο οποίος περιέγραψε διαχρονικά τις επιπτώσεις της τεχνολογίας στη ζωή της ανθρωπότητας, ιδιαίτερα την εποχή της εισαγωγής των μηχανών στην παραγωγή και της τεχνητής νοημοσύνης, όπως αυτή εξελίσσεται στη σύγχρονη εποχή και τις παρατηρήσεις που συνοδεύουν αυτή τη σχέση άνθρωπου και μηχανής.
Το Β’ Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο Θεολογίας έχει ως θέμα: “Ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία καὶ ἡ ‘ὀντολογία’ τῆς τεχνολογίας: ἀνθρωπολογικές, πολιτικές, οἰκονομικές, κοινωνικὲς καὶ πολιτισμικὲς συνέπειες”. Πραγματοποιείται με αφορμή την εκατονταετή και πλέον συνεχή κυκλοφορία του περιοδικού “Θεολογία” και θα διαρκέσει ως την 1η Οκτωβρίου. Σε αυτό συμμετέχουν διακεκριμένοι
επιστήμονες και ερευνητές, εκκλησιαστικοί άνδρες, θεολόγοι και ακαδημαϊκοί και, γενικώς, κορυφαίες προσωπικότητες του εκκλησιαστικού και ακαδημαϊκού χώρου από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Στην εναρκτήρια τελετή του συνεδρίου, εκ μέρους της πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας, παρέστησαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τασούλας, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό στο συνέδριο, ως εκπρόσωπος του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, η υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη, ως εκπρόσωπος του Προέδρου της Βουλής, ο γενικός γραμματέας της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΝΔ Μάξιμος Χαρακόπουλος, ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας Θράκης) Κώστας Γκιουλέκας, ο υφυπουργός Ανάπτυξης Σταύρος Καλαφάτης, η υφυπουργός Εργασίας ‘Αννα Ευθυμίου, ο υφυπουργός Παιδείας Νικόλαος Παπαϊωάννου, ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Λοβέρδος, βουλευτές, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου, ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος, ο συντονιστής του γραφείου του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη Γιάννης Παπαγεωργίου, κ.α.
Εκ μέρους της εκκλησίας παρέστησαν ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος και μητροπολίτες του Οικουμενικού Θρόνου.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Φιλόθεος, επίσκοποι και ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Ο Μητροπολίτης Σόφιας και Πατριάρχης πάσης Βουλγαρίας κ. Δανιήλ.
Από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, ο Μητροπολίτης Γουινέας κ. Γεώργιος, εκπρόσωπος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας στην Αθήνα και ο Μητροπολίτης Γέρων Καισαρείας κ. Θεοφύλακτος.
Από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου στην Αθήνα Αρχιμανδρίτης κ. Ιερώνυμος.
Από το Πατριαρχείο Γεωργίας, ο Μητροπολίτης Ζουγκντίδι και Τσαΐσι κ. Γεράσιμος με την συνοδεία δύο πατέρων της Μητροπόλεως.
Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Ιωάννης με τον Μητροπολίτη Κορυτσάς κ. Αναστάσιο, ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου κ. Γεώργιος.
Από την Αυτόνομη Εκκλησία Φινλανδίας, ο Μητροπολίτης Kουόπιο και Καρελίας κ. Αρσένιος.
Ακόμη, ο Επίσκοπος Τουλσέας κ. Βησσαρίων από το Πατριαρχείο Ρουμανίας, καθώς και ο Αρχιεπίσκοπος και Μητροπολίτης Ναϊσσού κ. Αρσένιος από το Πατριαρχείο Σερβίας.
Επίσης, ο Μητροπολίτης Χααψάλου κ. Δαμασκηνός από την Αυτόνομη Εκκλησία Εσθονίας και ο Αρχιεπισκόπος Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος, ο οποίος είναι πατριαρχικός επίτροπος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στην Κωνσταντινούπολη.
Το Β΄ Διεθνές Συνέδριο του περιοδικού «Θεολογία», σύμφωνα με τους διοργανωτές, δεν αποτελεί απλώς μια επιστημονική συνάντηση, αλλά “μια ζωντανή μαρτυρία ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία και η θεολογία της έχουν λόγο ουσιαστικό να καταθέσουν μπροστά στις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου”.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος