Στις αρχές του περασμένου Φλεβάρη η νότια Τουρκία και η Συρία επλήγησαν από δύο ισχυρές σεισμικές δονήσεις, τις οποίες ακολούθησαν δυνατοί μετασεισμοί και πίσω τους άφησαν χιλιάδες νεκρούς και σημαντικότατες υλικές ζημιές. Η γειτονική χώρα ταρακουνήθηκε αρκετά, αλλά και στη Ελλάδα γεννήθηκε το ερώτημα κατά πόσο σε έναν πιθανό σεισμό, τα κτήρια θα είναι ασφαλή.
Ο Χαράλαμπος Ξανθοπουλάκης είναι αρχιτέκτων λογισμικού και εργάζεται στις Κάτω Χώρες. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη και μετά τους καταστροφικούς σεισμούς, πραγματοποίησε μια ενδιαφέρουσα έρευνα, την οποία αποτύπωσε σε διαδραστικούς χάρτες, με στόχο να διαπιστώσει την «ηλικία» της Θεσσαλονίκης και παράλληλα θέτει το ερώτημα, αν τελικά μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι τα βράδια… 46.114 online πωλητήρια κατοικιών ανηρτημένα μεταξύ 2015 με 2019, ήταν η βάση του για να καταφέρει να απεικονίσει την ηλικιακή κατανομή της κτηριακής υποδομής της πόλης.
«Μ’ αρέσει πολύ σαν χόμπι η ανάλυση δεδομένων (data analytics). Η ανάλυση, επεξεργασία και οπτικοποίηση τους. Όταν έγινε ο σεισμός στην Τουρκία, ήταν κάτι συγκλονιστικό και επειδή γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, μία πόλη που έχει παράδοση στους σεισμούς και έχει παρελθόν, με ιντρίγκαρε το ότι έβγαιναν ειδικοί και σεισμολόγοι και έλεγαν μην ανησυχείτε στην Ελλάδα έχουμε έναν ισχυρό αντισεισμικό κανονισμό και από τους πιο αυστηρούς σε όλο τον κόσμο.
Έχω μεγαλώσει όμως στη Θεσσαλονίκη και η πόλη έχει μια ιστορία, οπότε μπήκε μέσα μου το σαράκι… Μπορούμε να αισθανόμαστε ασφαλείς;» αναφέρει αρχικά στην ΕΡΤ και εξηγεί πώς η αρχική ιδέα αποτυπώθηκε σε γραφήματα.
«Ο τρόπος που προσπάθησα να αντιληφθώ κατά πόσο είμαστε ασφαλείς, είναι η ηλικία της πόλης. Ανοιχτά δεδομένα δεν υπάρχουν οπότε κατέβασα από τα online πωλητήρια, πάνω από 11.000 αγγελίες που έχουν δημοσιευθεί για πώληση κατοικιών. Συνήθως σε αυτές υπάρχει και το στίγμα του Google maps. Με βάση αυτά τα δεδομένα, πήρα τοπογραφικά από το Δήμο για τα οικοδομικά τετράγωνα και έτσι μπόρεσα να βρω ποια από τα στίγματα πέφτουν μέσα στο οικοδομικό συγκρότημα της πόλης και να κάνω και την αποτύπωση ανά οικοδομικό τετράγωνο. Μέσα από το διάγραμμα μπόρεσα να βρω πως η πόλη μεγάλωσε. Δηλαδή έχουμε τις πιο πολλές κατοικίες άνω των 60 ετών -και προπολεμικές ακόμη- στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, Λευκό Πύργο-Καμάρα-Πλατεία Αριστοτέλους – Πλατεία Δικαστηρίων. Η πόλη μεγάλωσε προς την Άνω Πόλη, μετά ανατολικά, αυτό φαίνεται στο πρώτο διάγραμμα».
Το επόμενο στοιχείο που ήταν πιο ενδιαφέρον, ήταν ότι προσπάθησα να βρω τον πρώτο αντισεισμικό κανονισμό. Ο πρώτος που εφαρμόστηκε στη Θεσσαλονίκη ήταν το 1959, μέχρι τότε δεν είχε η Ελλάδα αντισεισμικό κανονισμό και ο καθένας έχτιζε όπως ήθελε. Βγήκε ο πρώτος το 1959, αλλά φάνηκε ότι δεν πλήρως ενημερωμένος. Η κατάρρευση της πολυκατοικίας, με το σεισμό του 1978 έδειξε ότι υπήρχαν ατέλειες και η επόμενη έκδοση του κανονισμού βγήκε το 1984, έπειτα το 1992 και ο πλέον πρόσφατος το 2000. Το ενδιαφέρον όμως είναι τι έγινε πριν από αυτούς.
Η Θεσσαλονίκη επεκτάθηκε τόσο ανατολικά όσο και δυτικά, ενώ το ιστορικό κέντρο εμφανίζεται να περιλαμβάνει και τα πλέον γηρασμένα οικήματα.
Το παρακάτω γράφημα αναπαριστά τη μέση ηλικία κατασκευής για το κάθε οικοδομικό τετράγωνο. Η Τούμπα, η Νέα Ελβετία, η περιοχή Βούλγαρη, τμήματα στην Άνω Πόλη, καθώς και οι Λαχανόκηποι περιλαμβάνουν κατοικίες με τις πλέον σύγχρονες εκδόσεις του αντισεισμικού κανονισμού.
Με τα γραφήματα που δημιούργησε ο κ.Ξανθοπουλάκης φανερώνει της «ηλικίες» των κτηρίων, καθώς και το πως οικοδομήθηκε εν γένει η Θεσσαλονίκη σε σχέση με τους αντισεισμικούς κανονισμούς.
«Πήρα τα γραφήματα και προσπάθησα να αποτυπώσω στο χάρτη τα κτήρια που έχουν χτιστεί με βάση τις εκδόσεις του αντισεισμικού κανονισμού και αυτό που αποτυπώνεται με το κόκκινο χρώμα είναι κτήρια που έχουν χτιστεί πριν το 1959, όταν δεν υπήρχε ακόμη κανονισμός. Με κίτρινο χρώμα, που είναι και η πλειοψηφία, είναι όσα έχουν χτιστεί πριν το σεισμό του 1978, είναι η μεγάλη πλειοψηφία του κέντρου της πόλης, τότε ίσως ήταν νεόδμητα, αλλά σήμερα έχουν περάσει πάνω από 40 χρόνια. Ήθελα με αυτή την έρευνα να θέσω ένα προβληματισμό».
Η συμπεριφορά αυτών των κτηριακών εγκαταστάσεων σε μια ενδεχομένων ισχυρή σεισμική δόνηση, αν και δεν μπορεί εύκολα να προβλεφθεί, είναι σίγουρα σημαντικό να μελετηθεί έγκαιρα.
Ο κ.Ξανθοπουλάκης εργάζεται τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό, αλλά επισκέπτεται συχνά τη Θεσσαλονίκη και όπως λέει, τα παλιά κτήρια είναι αρκετά στο κέντρο, ενώ τότε που είχαν χτιστεί δεν υπήρχαν ακόμη air condition. Η προσθήκη τους σε αρκετές πολυκατοικίες προσθέτει επιπλέον βάρος, πολλά κτίσματα έχουν δώματα, που δεν προβλέπονταν αρχικά και όλα αυτά δημιουργούν προβληματισμούς για την ασφάλεια των κτηρίων.
«Δεν έχει γίνει σοβαρός έλεγχος υποδομής. Αυτό που θέτω σαν προβληματισμό είναι αν μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι. Έχουμε κτήρια που χτίστηκαν πριν τον αντισεισμικό κανονισμό. Επίσης στην Αμερική υπάρχει σύστημα που είναι υποχρεωτικό να δηλώνεται η ηλικία ενός ακινήτου, αυτό στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Θα έπρεπε όμως, καθώς είναι η ταυτότητα του κτηρίου. Δεν υπάρχει η πρόληψη που μπορεί να υπάρχει, ειδικά όταν ξέρουμε τις αυθαιρεσίες που μπορεί να γίνονται. Το ελάχιστο που μπορεί να γίνει είναι το να είναι υποχρεωτικό και να φαίνεται online η ηλικία ενός κτηρίου, το έτος κατασκευής του. Όταν είχε δοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση η οδηγία για το ενεργειακό πιστοποιητικό, υπήρξε κινητοποίηση, γιατί να μην υπάρξει και κάτι αντίστοιχο με τον αντισεισμικό κανονισμό»;
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος