Στον αρχαίο οικισμό του Ορράου

Μεταξύ Άρτας και Πρεβέζης στον λόφο Καστρί, σε υψόμετρο 345 μέτρων, ένας αρχαίος οικισμός, άγνωστος στο πανελλήνιο, καταγράφεται στην ιστορία από τον 4ο π.Χ. αιώνα.

Την καλοδιατηρημένη, πλήν αφημένη στον χρόνο πόλη, στα μονοπάτια της οποίας διάβαιναν τα αρχαιότερα ελληνικά φύλλα, επισκέπτεται ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Βασίλης Σιώμος.

Στο τοπίο ξεχωρίζει μια βασιλική κατοικία όπου έζησε η Ολυμπιάδα και ο Μ. Αλέξανδρος, όπως αναφέρει ο Χρήστος Αποστόλου, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ξηροβουνίου. Στην αγωνία του για την συντήρηση ενός από τους σημαντικότερους ιστορικούς τόπους, υπενθυμίζει τα γεγονότα που σημάδεψαν την πόλη. Η ίδρυση του Ορράου έγινε το 385-370 π.Χ. από τον Αλκέτα Α΄ βασιλιά των Μολοσσών, ενός από τα αρχαιότερα ελληνικά φύλα.[1]

Η επιδρομή του ρωμαίου Λεύκιου Αιμίλιου Παύλου στην Ήπειρο το 167-168 π.Χ., μετά την μάχη της Πύδνας και την ήττα του βασιλιά Περσέα κατεγράφη για την μεγάλη της αγριότητα από Έλληνες και Ρωμαίους ιστορικούς.[2]

Αφού φόρτωσε σε πλοία τους θησαυρούς από το μακεδονικό παλάτι με προορισμό την Ρώμη, οδήγησε τον στρατό του στην Ήπειρο, όπου, διέταξε την λεηλασία εβδομήντα πόλεων και έσυρε δούλους στα σκλαβοπάζαρα 150.000 ανθρώπους.[3] Ο εξανδραποδισμός των Ελλήνων κατά την διάρκεια του Τρίτου Μακεδονικού Πολέμου, της σύγκρουσης με τους Ρωμαίους δεν έφερε το ποθούμενο αποτέλεσμα και η Ρώμη δεν κατάφερε να λάμψει ακόμη και με τον μαρμάρινο στύλο, που τοποθέτησε ο στρατηγός στον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, πιστεύοντας ότι τα πλήθη θα θαύμαζαν το επίτευγμά του. Η δεύτερη καταστροφή ήρθε μετά το 31 π.Χ. και την ναυμαχία του Ακτίου, όταν ο Αύγουστος σε ανάμνηση της νίκης του ίδρυσε την Νικόπολη και μετέφερε περίπου 150.000 ανθρώπους από την Ήπειρο για να την κατοικίσουν.

Πρόκειται για ένα ξεχασμένο αρχαιολογικό χώρο και οι όποιες παρεμβάσεις στο Όρραον ήταν σύντομες και αναιμικές.

Υπήρξαν κάποιες ανασκαφές και υποστυλώσεις, αλλά τίποτε για να αποδοθεί στον χώρο η πρέπουσα σημασία, όπως λέει ο κ. Αποστόλου. «Χάρη στο δασαρχείο καθαρίστηκε ο χώρος που ήταν δάσος, γιατί διαφορετικά θα είχε καταστραφεί σε μια πυρκαγιά».

Ωστόσο, τονίζει ότι το Όρραον αποτελεί σημαντική πτυχή της ιστορίας και σπάνιο εύρημα γιατί ακόμη στέκει όρθιο. Εκεί εγκαταστάθηκε η Ολυμπιάδα μετά τον χωρισμό της με τον Φίλιππο και σε αυτό το ανάκτορο ζούσε μαζί της ο γιός της Αλέξανδρος.  

Η ιστορία συναντά τον μύθο και παραπέμπει την ίδρυση του οικισμού στον Μολοσσό, εγγονό του Αχιλλέα και γιό του Νεοπτόλεμου, όταν εκείνος επέστρεψε από τον Τρωϊκό πόλεμο. Ίσως ο διασημότερος διάδοχος του στον θρόνο ήταν ο βασιλιάς Πύρρος (319/318–272 π.Χ.), ανιψιός της Ολυμπιάδος και δεύτερος εξάδελφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. 

[1] ^{Nicholas . G. L.Hammond,  Epirus: 4000 Years of Greek Cilization and Culture, 1997, εκδ. Αθηνών 1997, σσ. 12-31.}

[2] ^{Titus Livius, History of Rome 45.33.8–34.9,}

^{Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι, τομ.  10ος, Αιμίλιος Παύλος, 29.1–30.1.}

[3] ^{David Malcolm Lewis, John Boardman,  The Cambridge Ancient History: The Fourth Century B.C. Cambridge University Press 1904.}