Λωβοκομείο Χίου – Το μακροβιότερο υγειονομικό ίδρυμα στην χώρα

Το παλαιότερο λεπροκομείο στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, το Λωβοκομείο της Χίου, χαρακτηριζόμενο από το 2011 ως διατηρητέο Μνημείο θυμίζει πλέον ένα σκοτεινό κεφάλαιο από τους μεσαιωνικούς χρόνους.

Η δημοσιογράφος της ΕΡΤ Δήμητρα Λαχουρή, επισκέφτηκε την περιοχή Κοφινά, στην οποία ανήκει γεωγραφικά το οίκημα/ίδρυμα.

Μπροστά στην τοιχοποιία που παραπέμπει στα ενετικά κτήρια του 14^ου αιώνα, που έχουν βανδαλιστεί από το θράσος της άγνοιας, ο Ανδρέας Μιχαηλίδης, γιατρός ρευματολόγος, αναφέρει ότι το λεπροκομείο δημιουργήθηκε από τους Γενουάτες το 1378, προκειμένου να περιορίσουν την εξάπλωση της νόσου.

Η ασθένεια έφτανε στα εμπορικά κέντρα του Αιγαίου και της Μεσογείου από την ανατολή, όπου οι πρώτες εστίες της λέπρας εντοπίζονται και καταγράφονται στην Ινδία, την Κίνα, ενώ ακολουθώντας τους εμπορικούς δρόμους έφτασε στην περιοχή του Λεβάντε, όπου θύματα της υπήρξαν και σταυροφόροι.

Προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες κατά την διάρκεια των εξακοσίων χρόνων λειτουργίας του το ίδρυμα έκλεισε οριστικά το 1959, παρουσιάζοντας σήμερα μια εικόνα εγκατάλειψης. οι τελευταίοι ασθενείς έφυγαν από τον χώρο όταν βρέθηκε θεραπεία για την νόσο. Πρωτοπόρες μέθοδοι εφαρμόστηκαν στην διάρκεια της λειτουργίας του, ενώ το ίδρυμα ήταν ανοικτό στην τοπική κοινωνία, παρ’ ότι η  απομόνωση των χανσενικών ήταν επιτακτική για να σταματήσει η εξάπλωση της ασθένειας.

«Δεν δεχόμαστε οποιαδήποτε σύγκριση και αναφορές όπως “Σπιναλόγκα της Χίου”, η οποία λειτούργησε στην Κρήτη μόνο για πενήντα χρόνια, ως χώρος απολύτου απομονώσεως και συγκέντρωνε ασθενείς που έδειχναν πιο απείθαρχη συμπεριφορά», λέει ο κ. Μιχαηλίδης.

Το οίκημα έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο, αλλά η στατικότητα του είναι προβληματική και με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο θα συνταχθεί μελέτη αποτύπωσης του χώρου και στην συνέχεια οι ειδικοί θα αποφανθούν πως μπορεί να αποκατασταθεί το κέλυφος και να αποκτήσει κάποια λειτουργικότητα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ετοιμολογία της λέξεως λωβοκομείο. Η αρχαία λώβη δηλ. αναπηρία, ακρωτηριασμός, αλλά και εξευτελισμός, στα βυζαντινά χρόνια επικράτησε να σημαίνει ο λεπρός. Ωστόσο από το λωβάομαι – λωβῶμαι, το λαβωμένος και ο αλώβητος, χρησιμοποιείται έως σήμερα με την αρχική του έννοια.