Κοζάνη: Η τελευταία Παρχαρομάνα μαγειρεύει ποντιακά εδέσματα από την πατρίδα

Στον Πόντο «Παρχαρομάνες» ονομάζονταν οι γυναίκες μέσης ηλικίας, οι οποίες ανέβαιναν στα «Παρχάρια», δηλαδή τα θερινά βοσκοτόπια, για να βοσκήσουν τα ζώα τους. Εκεί διέμεναν σε περιφραγμένα καλύβια από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο, οπότε και επέστρεφαν στα χωριά τους. Εκτός από τις Παρχαρομάνες, στα παρχάρια ανέβαιναν και οι Ρωμάνες, γυναίκες νεότερης ηλικίας, για να βοηθήσουν και να μάθουν τις δουλειές, ώστε να γίνουν σωστές νοικοκυρές, όταν θα παντρεύονταν.

Η Παρχαρομάνα ασχολείτο με τη βοσκή και το άρμεγμα των ζώων, το βράσιμο και πήξιμο του γάλατος, το δουρβάνισμα του γάλατος για την παραγωγή βουτύρου, παραγωγή τυριού και πασκιτάν. Η παρασκευή των προϊόντων αυτών γινόταν για προσωπική χρήση, ωστόσο, μπορούσαν να πωληθούν και στα παρχάρια. Κάποια παρχάρια χρησιμοποιούνταν και ως παραθεριστικά κέντρα των αστών. Εκεί βρίσκονταν ξωκλήσια και γίνονταν πανηγύρια το καλοκαίρι.

Θέλοντας να διατηρήσουν την παράδοση της Παρχαρομάνας στη σύγχρονη αστική εποχή, μία γυναίκα από τον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης, η ενενηντάχρονη Σοφία Σαχταρίδου, μαγειρεύει ποντιακά εδέσματα από την πατρίδα. Όπως μας αφηγείται η ίδια, τα φαγητά που φτιάχνει είναι περέκ, λάχανο με φασόλια, βαρένικα, σορβά, πισία και πολλά άλλα.

Η Ειρήνη Σαχταρίδου, μουσικός, μας μετέφερε τις αναμνήσεις της από τότε που ήταν μικρή, όταν η γιαγιά της μαγείρευε, τραγουδώντας και της εξηγούσε κάθε δίστιχο.

Ο Παναγιώτης Θεοδωρίδης, τραγουδιστής, ανέφερε ότι στο πρόσωπο της γιαγιάς Σοφίας βλέπουν όλοι τη δική τους γιαγιά, ενώ για το έθιμο ” Λάλεμα της Παρχαρομάνας” είπε ότι λαμβάνει χώρα τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου, στα υψώματα του Βερμίου. Η εκδήλωση περιλαμβάνει υπαίθριο ποντιακό γλέντι με εξέχοντες Πόντιους καλλιτέχνες, αφηγήσεις ιστοριών από τη ζωή στο παρχάρ’ από παλιές παρχαρομάνες του Αγίου Δημητρίου και πλούσια ποντιακά εδέσματα.