Η ιστορική βιβλιοθήκη του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως

Στις 14 Ιανουαρίου 1872 στην οθωμανοκρατούμενη Αδριανούπολη, ιδρύθηκε ένας Σύλλογος με σκοπό να συμβάλει στην εθνική, κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη των Ελλήνων της πόλεως, σε μια περίοδο έξαρσης του βουλγαρικού εθνικισμού, με την δημιουργία της βουλγαρικής Εξαρχίας.

Τους θησαυρούς της πολυταξιδεμένης και μακρόβιας βιβλιοθήκης παρουσιάζει η δημοσιογράφος της ΕΡΤ Δήμητρα Παρασκευοπούλου.

Για τον Δημήτρη Κίηγμα, πρόεδρο του φιλεκπαιδευτικού συλλόγου Αδριανουπόλεως στην Νέα Ορεστιάδα Έβρου την πόλη που δημιουργήθηκε από τους Έλληνες που έφυγαν πρόσφυγες από την Αδριανούπολη και την Παλαιά Ορεστιάδα, το θερινό θέρετρο που οι τούρκοι ονόμασαν Καραγάτσι, ένας φάρος του πνεύματος φωτίζει μια ταραγμένη διαδρομή.

Ο Γιώργος Ριζιώτης, αντιπρόεδρος του φιλεκπαιδευτικού συλλόγου Αδριανούπολης, αναφέρει ότι συνολικά 5.000 βιβλία, ταξίδεψαν ως πολύτιμα κειμήλια μαζί με τους πρόσφυγες, από τα εκπαιδευτήρια της Αδριανουπόλεως γιατί φρόντισαν οι κάτοικοι να τα διασώσουν και να τα πάρουν μαζί τους φεύγοντας. Ο καθείς μετρά διαφορετικά τι είναι πολύτιμο.  

Βιβλία από τον 15^ο αιώνα, από το 1495, ή σχετικά νεότερα από τις αρχές του 20^ου αι. του Βάρναλη και του Βιζυηνού με ιδιόχειρες αφιερώσεις κοσμούν τις προθήκες της βιβλιοθήκης. Βιβλία σπάνια και για το περιεχόμενό τους.

Τρία βιβλία τα μοναδικά που υπάρχουν ένα του Θεόδωρου Μοντελέζε από το 1657, το Επιστολάριο του Γρηγορίου Παλαιολόγου υοθ 1863 και το Σύστημα Εναλλακτικών Μαθημάτων του Νίκου Πατρώνα 1860.

Ο Δημήτρης Κίηγμας, πρόεδρος του φιλεκπαιδευτικού συλλόγου Αδριανουπόλεως εξηγεί την σημασία του ίδιου του Συλλόγου, ο οποίος το 1922 ως πρόσφυγας πήγε στην Θεσσαλονίκη και το 2018 επέστρεψε στην Νέα Ορεστιάδα, όσο εγγύτερα γίνεται στην αρχική του κοιτίδα. Ο Σύλλογος με τον παραδοσιακό παιδαγωγικό του χαρακτήρα έχει προχωρήσει στην ψηφιοποίηση των περισσότερων βιβλίων, τα οποία είναι πλέον προσιτά σε ιστορικούς και μελετητές.