Η δενδροχρονολόγηση των υπεραιωνόβιων πεύκων της Ελλάδος

Στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Ελλάδος τα αειθαλή αιωνόβια δέντρα κρατούν το φυσικό περιβάλλον σε ισορροπία.

Κάποια είδη πεύκων όπως το είδος Ρόμπολο, ζουν έως και 600 χρόνια ή και περισσότερα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της δημοσιογράφου της ΕΡΤ Δήμητρας Λαχουρή.

Η Αναστασία Χριστοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, νεο-αφιχθείσα στο νησί ξεκίνησε την χρονολόγηση δέντρων τα οποία στον κορμό τους αποτυπώνουν το πέρασμα των εποχών και τις κλιματικές αλλαγές. Ένα ειδικό τρυπάνι που δεν πληγώνει τον κορμό των δέντρων εισάγεται στον κορμό τους και παίρνει ένα κάθετο δείγμα από την διάμετρο τους.

Δείγματα πεύκων από όλη την Ελλάδα συγκεντρώνονται και μελετώνται, προκειμένου να ερευνηθούν τα περιστατικά των εκτεταμένων ξηράνσεων, λόγω της κλιματικής αλλαγής.   

Σύμφωνα με την κ. Χριστοπούλου η δεντροχρονολόγηση δεν περιορίζεται μόνο στον υπολογισμό της ηλικίας των δέντρων.. Είναι βοήθημα στα χέρια της επιστημονικής κοινότητος, διότι εκτείνεται και στην χρονολόγηση μιας αρχαίας κατασκευής από ξύλο ή στα υπολείμματα μιας φωτιάς, των προϊστορικών χρόνων, ή μιας οικίας της σύγχρονης ιστορίας των τελευταίων 2.000 ετών.

Ορισμένα είδη δέντρων, όπως πεύκα έλατα, βελανιδιές κ.ά., σχηματίζουν δακτυλίους, ανοιχτόχρωμους την άνοιξη όταν υπάρχει υγρασία και σκουρότερους το καλοκαίρι από την ξηρασία. Κάθε μια γραμμή σκούρου και ανοιχτού δακτυλίου αντιστοιχεί σε ένα έτος.

Όταν ένας επαρκής αριθμός δειγμάτων ξυλανθράκων από την αρχαιότητα συλλέγονται και δημιουργούν μια χρονοσειρά δίνουν μια ακριβή εικόνα του αρχαιολογικού τοπίου, όπου βρέθηκαν. Μικρές λεπτομέρειες, οι οποίες στα εργαστήρια συνθέτουν την εικόνα ενός μεγάλου κόσμου.

Είναι ενδεικτικός ο ανταγωνισμός για το παλαιότερο εν ζωή δέντρο μεταξύ διαφόρων χωρών. Ο «Άδωνης» μια λευκόχρωμη πεύκη στην Πίνδο, έχει χρονολογηθεί στην ηλικία των 1078 ετών. Το μεγαλύτερο δέντρο στην Ευρώπη φύτρωσε το έτος 941, όταν οι Ρως (Ρώσοι) μαζί με τους Πετσενέγκους εισέβαλαν στην βυζαντινή αυτοκρατορία και πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη, όπου βεβαίως. ατύχησαν. Οι Ιταλοί, οι οποίοι αναζητούν πρωτιές, υποστηρίζουν ότι διαθέτουν ένα δέντρο τον “Ίταλους”, κατά 155 χρόνια παλαιότερο από το ελληνικό, με ηλικία 1230 ετών. Φυσικά για το θέμα ενδιαφέρονται μόνο οι επιστήμονες της βιολογίας των δέντρων και ουδείς ασχολείται με το ότι έχουν κάτι παλαιότερο του “Αδώνιδος”, έστω και αν είναι ένα δέντρο.

Η φέτα από την γιγάντια σεκόγια, που βρίσκεται στο άξιο επισκέψεως μουσείο φυσικής ιστορίας στο Λονδίνο αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας της ζωής του πλανήτη, που μετρούσε στους δακτυλίους της 1.340 χρόνια, προτού κοπεί από ένα δάσος της Καλιφόρνιας τον 19^ο αιώνα. Τα απολιθωμένα δένδρα στο Hintze Hall αφηγούνται μια ξεχωριστή ιστορία της ζωής στον πλανήτη περίπου 350 εκατ. ετών.