Επιτυχία ανάλογα με τις αναφορές ή τις δημοσιεύσεις των μελών ΔΕΠ

Το ότι γίνεται σημαντική δουλειά σε ελληνικά πανεπιστήμια είναι αδιαμφισβήτητο. Απλώς αυτό δεν βγαίνει εύκολα από τα σύνορα της χώρας.

Οι αναφορές στο έργο ενός επιστήμονα δείχνουν ότι έχει ερευνητικό βάρος και χρησιμοποιείται από άλλους ερευνητές, εξηγεί η Έλια Ψυλλάκη, Καθηγήτρια Υδατικής Χημείας Σχολής Χημικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείο Κρήτης, οι εργασίες της οποίας χρησιμοποιήθηκαν σε 10.000 αναφορές ερευνητών, αριθμός ρεκόρ για τα ελληνικά και διεθνή δεδομένα..

Ατελείωτες ώρες μέσα σε ένα εργαστήριο, πειράματα και μεθοδολογία επιβραβεύουν την κ. Ψυλλάκη με την αποδοχή των αποτελεσμάτων και την δημοσίευσή τους σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά, τα οποία χρησιμοποιούν ως σημείο αναφοράς οι συνάδελφοι της  και οι φοιτητές.

Ασχολούμενη με ένα ευρύ φάσμα ερευνών για το περιβάλλον επικεντρώθηκε στους οργανικούς ρύπους- μια μεγάλη πρόκληση, αλλά και σε θέματα βιωσιμότητας, πράσινης χημείας, κυκλικής χημείας μελετά όλα τα προβλήματα του σύγχρονου μικρόκοσμου.  

Όπως λέει η κ. Ψυλλάκη, «ακόμη και τα εργαστήρια, όπου μελετώνται οι ρίποι μπορούν να καταστούν πηγές ρύπανσης, κάτι που δεν λέγεται δημόσια συχνά και η προσπάθεια έγκειται στο να ελαχιστοποιηθεί το ρυπογόνο αποτύπωμα ενός εργαστηρίου». Με την συνεργασία μιας ομάδας επιστημόνων και συναδέλφων της δίνεται η δυνατότητα να προχωρήσει στο ερευνητικό της έργο, το οποίος αξίζει ιδιαίτερης προσοχής ακόμη και από τους αμύητους στον δύσκολο κόσμο των χημικών ενώσεων.[1]  

Παρ’ ότι η κ. Ψυλλάκη είχε την δυνατότητα κάποια στιγμή να εργαστεί στο εξωτερικό επέλεξε την Κρήτη. Οι λόγοι πολλοί και συνήθως αφορούν την οικογένεια και την αγάπη για τον τόπο. Άλλωστε εάν όλοι οι καλοί επιστήμονες φύγουν στο εξωτερικό η επελθούσα πνευματική πενία θα είναι καταστροφική για την χώρα.

Η Ελλάδα δυστυχώς ασθμαίνει στον τομέα της έρευνας και οι δημοσιεύσεις σε έγκριτα περιοδικά ή η βιβλιογραφία είναι δυσανάλογα λίγες σε σχέση με τον αριθμό των μελών ΔΕΠ. Ένας επιπρόσθετος λόγος για την μικρή διεισδυτικότητα των Ελλήνων σε δημοσιεύσεις στο εξωτερικό, εκτός από την θεματολογία είναι και η γλώσσα. Καλώς ή κακώς το επιστημονικό και όχι μόνο κοινό είναι κυρίως αγγλόφωνο, οπότε ένα θέμα τοπικού χαρακτήρα στην ελληνική έχει μικρή ανταπόκριση.

Μια μικρή έρευνα στα βιογραφικά καθηγητών – μελών ΔΕΠ αποδεικνύει ότι η πλειονότητα επαναλαμβάνεται αβασάνιστα τετριμμένα, κυρίως στον κλάδο των ανθρωπιστικών επιστημών. Ιδιαίτερα θλιβερό είναι το φαινόμενο μελών ΔΕΠ, που διεκδίκησαν παρουσία και στον δημόσιο βίο, οι οποίοι έπειτα από ένα διδακτορικό, το τυπικό εισιτήριο για να καταλάβουν μια θέση σε ΑΕΙ, ουδέν είχαν να παρουσιάσουν. Κάποιοι μάλιστα αρθρογραφώντας σε ΜΜΕ, με ένα κείμενο σελίδας Α4, που δεν υπόκειται σε ακαδημαϊκή κρίση, απλώς για προώθηση του προφίλ τους, παρουσιάζουν στο CV τους πλήθος δήθεν δημοσιεύσεων ως ακαδημαϊκό έργο.

Όσον αφορά τις δημοσιεύσεις στο εξωτερικό αποτελούν κρίσιμο στοιχείο στην επαγγελματική πορεία των επιστημόνων, καθώς τα μέλη ΔΕΠ ταξινομούνται με βάση τον αριθμό των αναφορών, που καθορίζει την σταδιοδρομία τους.

Κατά μέσο όρο στις ΗΠΑ, όπου το να γίνει κάποιος μόνιμος καθηγητής σημαίνει πάρα πολύ δουλειά, οι επιτυχημένοι νέοι καθηγητές δημοσίευσαν 25 εργασίες σε συνέδρια κατά τα πρώτα τέσσερα χρόνια της καριέρας τους, ενώ οι μη επιτυχημένοι δημοσίευσαν μόνον 10. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό πεδίο, όπου οι δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά συναγωνίζονται τις εργασίες που παρουσιάζονται σε συνέδρια.

Βεβαίως άνθρωποι με χαμηλές δημοσιεύσεις μπορεί να είναι επιτυχημένοι επί τω έργω και οι υψηλοί αριθμοί αναφοράς μπορεί να είναι παραπλανητικοί. Ότι κερδίζει σε αναφορές και θεάσεις δεν πιστοποιεί την ποιότητα. Κάπως έτσι ξεκίνησε και το PageRank (PR) ένας αλγόριθμος που χρησιμοποιείται από την Google για την κατάταξη ιστοσελίδων στα αποτελέσματα των μηχανών αναζήτησής και η κατάληξη είναι περισσότερο από απογοητευτική.

[1] ^{S. Alberti, M. Sotiropoulou, E. Fernández, N. Solomou, M. Ferretti and E. Psillakis, UV-254 degradation of nicotine in natural waters and leachates produced from cigarette butts and heat-not-burn tobacco products” Environmental Research, Vol. 194, March 2021, 110695}