Αποκαλύπτεται ο πανάρχαιος Αχελαίος πολιτισμός στην Λέσβο

Η αρχαιολογία υπάρχει για να αποκαλύπτει το παρελθόν και να εκπλήσσει με τα ανατρεπτικά της ευρήματα.

Το ενδιαφέρον την επιστημόνων στρέφεται στα Ροδαφνίδια της Λέσβου όπου η δημοσιογράφος της ΕΡΤ Δήμητρα Λαχουρή τα τελευταία χρόνια παρακολουθεί τις εξελίξεις και παρουσιάζει τα νεότερα για την άγνωστη προϊστορία του τόπου.

Η ενθουσιώδης καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης, Νένα Γαλανίδου, ανασκάπτει στο βαθύτερο σκάμα, πάνω από 2,5 μέτρα  που αποκαλύπτει τον  κατώτερο ορίζοντα που δημιουργήθηκε από το νερό σε μια πεδιάδα και το οποίο παρέσυρε και απέθεσε λίθινα εργαλεία ηλικίας μεγαλύτερης από τα 400.000 ίσως και 450.000 χρόνια.

«Έχουμε να κάνουμε με νομαδικούς πληθυσμούς κυνηγών – τροφοσυλλεκτών, στους οποίους άρεσε ο κόλπος της Καλλονής, που άλλαζε όψη ανά τις εποχές, από υγρότοπος για ψάρεμα, σε λιμνοθάλασσα, ή πεδιάδα ή σε λίμνη με γλυκό νερό».

Χειροπελέκεις, οι οποίοι δεν διέθεταν ακόμη στυλεό, δηλαδή δεν είχαν κάποια ξύλινη βάση για να στηρίζεται η πέτρα, να δένεται ως πέλεκυς και να κρατιέται από τον χρήστη. Όπως λέει η κ. Γαλανίδου, ήταν πολυχρηστικά εργαλεία, εξυπηρετούσαν καθημερινές ανάγκες όπως τα σημερινά κινητά τηλέφωνα, κατασκεασμένα με το χέρι από έναν πληθυσμό που δεν γνώριζε την χρήση μετάλλων και ήταν τόσο αποτελεσματικά, σε βαθμό που οι πρώιμοι Νεάντερταλ υιοθέτησαν την Αχελαία τεχνολογία.   

Τα ευρήματα στα Ροδαφνίδια βάζουν την πρώιμη αρχαιολογία της Ελλάδος στον παγκόσμιο χάρτη, γιατί πουθενά αλλού στην Ανατολία ή στην Βαλκανική δεν έχουν βρεθεί και μάλιστα σε τέτοιες ποσότητες ανάλογα εργαλεία. Ήταν τότε που τα ανθρωποειδή κατάλαβαν ότι μέσα στην άμορφη μάζα της πρώτης ύλης κρυβόταν η δύναμη ενός κοφτερού εργαλείου και ο μονός χειροπέλεκυς έγινε διπλής όψεως.η τεχνική της κρούσης πήρε συμμετρική μορφή. 

Μπαλτάδες κοπής για τον τεμαχισμό κρεάτων, η κατασκευή των οποίων αποδεικνύει την ύπαρξη νοητικών ικανοτήτων από άτομα, που καταλάβαιναν τις διαφορετικές χρήσεις κάθε εργαλείου. Τίποτε ανάλογο δεν έχει βρεθεί, ή μη μόνο παρεμφερή εργαλεία στα υψώματα του Γκολάν στην  θέση Gesher Benot Ya’aqov, που βρίσκεται στην κοιλάδα Hula, κοντά στην Νεκρά Θάλασσα. Αυτό που μοιάζει άτεχνο ή αδιάφορο σήμερα, ήταν πιθανώς το πρώτο και σίγουρα ένα από τα σημαντικότερα τεχνολογικά επιτεύγματα στην εξελικτική διαδικασία.   

Τόσο παλαιά όσο και η ιστορία του ανθρωπίνου είδους έτσι όπως καταγράφεται από την εποχή του Homo erectus, ενός εξαφανισμένου είδους αρχαϊκού ανθρώπου από την Πλειστόκαινο περίοδο, που διήρκησε σχεδόν δυο εκατ. χρόνια. Ήταν το πρώτο ανθρώπινο είδος που ανέπτυξε ανθρωποειδές σώμα, βάδισμα και εργαλεία. Έκοβαν, έγδερναν τα θηράματά τους, έσκαβαν για να βγάλουν βολβούς από το έδαφος, άνοιγαν λάκκους, έσπαζαν σκληρούς καρπούς και τα οστά των ζώων για να φάνε και τον εσωτερικό μυελό. Έτσι, αντικαθιστώντας σταδιακά τα φυτά και τα φρούτα με ζωική πρωτεΐνη κατάφεραν να αναπτύξουν σε μέγεθος και βάρος τον εγκέφαλό τους και να εξελιχθούν σε Homo Sapiens. Διαφορετικά, ουδείς θα υπήρχε σήμερα να καταγράψει αυτό το περίεργο είδος, που κυριαρχεί στον πλανήτη∙ τον άνθρωπο.