Ντοκιμαντέρ για τη Μαρία Ιορδανίδου με αφορμή την επέτειο θανάτου της

Η ΕΡΤ2 και η εκπομπή “Εποχές και συγγραφείς” παρουσιάζουν την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2015, στις 21:00, ένα ντοκιμαντέρ για τη συγγραφέα Μαρία Ιορδανίδου, με αφορμή την επέτειο του θανάτου της (6/11/1989). Η Μαρία Ιορδανίδου αποτελεί μια ασυνήθιστη περίπτωση πεζογράφου για τη διεθνή και ιδίως για τη Νεοελληνική Γραμματεία, καθώς δημοσίευσε το πρώτο μυθιστόρημά της σε ηλικία 66 ετών, δηλαδή σε ηλικία που άλλοι πεζογράφοι σταματούν την παραγωγή τους ή έχουν ολοκληρώσει το σημαντικότερο μέρος του έργου τους.

Ντοκιμαντέρ για τη Μαρία Ιορδανίδου με αφορμή την επέτειο θανάτου της
Η συγγραφέας Μαρία Ιορδανίδου

Η συγγραφέας εξέδωσε πέντε μυθιστορήματα: “Λωξάντρα” (1963), “Διακοπές στον Καύκασο” (1965), “Σαν τα τρελά πουλιά” (1978), “Στου κύκλου τα γυρίσματα” (1979) και “Η αυλή μας” (1981).

Η Μαρία Ιορδανίδου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1897. Πατέρας της ήταν ο Νικολάκης Κριεζής, Υδραίος, που εργαζόταν ως μηχανικός του Αγγλικού Εμπορικού Ναυτικού. Η μητέρα της ονομαζόταν Ευφροσύνη Μάγκου και ήταν Πολίτισσα. Ο βίος της συγγραφέως αποδείχτηκε πολυκύμαντος κι επηρεάστηκε από μεγάλα ιστορικά γεγονότα της εποχής, αφού συχνά η συγγραφέας βρέθηκε στη δίνη τους.

Τα 4 πρώτα παιδικά της χρόνια η συγγραφέας τα πέρασε στην Πόλη. Στη συνέχεια έζησε με τους γονείς της στον Πειραιά επί 8 χρόνια, δηλαδή από το 1901 ώς το 1909, όταν η ίδια ήταν 4 έως 12 ετών. Το 1909 οι γονείς της χώρισαν και η Μαρία με τη μητέρα της ξαναγύρισε στην Πόλη. Άρχισε να φοιτά στο εκεί Αμερικανικό Κολλέγιο, όπου μεταξύ άλλων έβαλε τις βάσεις της γλωσσομάθειάς της.

Προσωπικές αναμνήσεις της συγγραφέως από τη ζωή της ώς το 1914 εμφανίζονται σε αρκετά κείμενά της, κυρίως όμως στο πρώτο της μυθιστόρημα, την περίφημη “Λωξάντρα”. Πρόκειται για το μεγαλύτερο, και με αρκετή διαφορά από τα άλλα, κείμενό της. Κύριο πρόσωπο εδώ είναι η Λωξάντρα, μια Κωνσταντινοπολίτισσα πληθωρική και τρυφερή, με βαθιά αγάπη για τη ζωή και τυφλή εμπιστοσύνη σ’ αυτήν και με την αγαθότητα των παλαιικών ανθρώπων. Μεγαλώνει προγονούς, παιδιά, ανίψια κι εγγόνια και καταλαμβάνει ως Εφέστια θεά το κέντρο της ζωής του σπιτιού, πλαισιωμένη από πλήθος συγγενών, φίλων, γειτόνων, μικροπωλητών, αλλά και κατοικίδιων ζώων.

Μαζί με τη Λωξάντρα όμως, ισότιμος πρωταγωνιστής του βιβλίου αναδεικνύεται και η ελληνική Κωνσταντινούπολη: τοποθεσίες, ιδρύματα, άνθρωποι, κυρίως λαϊκής ή μεσοαστικής προέλευσης, καθημερινή ζωή, φαγητά, γιορτές, επαγγέλματα, κοινωνικές σχέσεις, αντιλήψεις. Το καλοκαίρι του 1914, δύο χρόνια πριν αποφοιτήσει, προσκλήθηκε από ένα θείο της εγκατεστημένο στο Μπατούμι της Ρωσίας (σήμερα ανήκει στη Γεωργία), να πάει εκεί για διακοπές. Ατυχώς για την Ιορδανίδου, η μεσολάβηση του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου και της Σοβιετικής Επανάστασης την εγκλώβισαν τελικά, ύστερα από απίστευτες περιπέτειες, στη Σταυρούπολη του Καυκάσου.

Η Ιορδανίδου για να ζήσει παρέδιδε μαθήματα Αγγλικών, ενώ παράλληλα μάθαινε τη Ρωσική και φοιτούσε σε γυμνάσιο.

Οι περιστάσεις δεν της επέτρεψαν να τελειώσει το σχολείο, η γλωσσομάθεια όμως, που εξ ανάγκης απέκτησε στις δύσκολες συνθήκες της νεότητάς της (γνώριζε καλά τουλάχιστον 3 γλώσσες), τη βοήθησε πολύπλευρα σε όλη την υπόλοιπη ζωή της.

Το 1919, έπειτα από 5 ολόκληρα χρόνια αναγκαστικής παραμονής στη Ρωσία, κατάφερε με πολλές ταλαιπωρίες να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν πια 22 ετών.

Έρευνα-σκηνοθεσία: Τάσος Ψαρράς

Κείμενο: Άγγελος Αφρουδάκης

Αφήγηση: Κώστας Καστανάς

Το ντοκιμαντέρ προβάλλεται σε επανάληψη.

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος