Ύπατη Αρμοστεία: Σε επίπεδα ρεκόρ δεκαετίας ο αριθμός των ανθρώπων που ξεριζώθηκαν λόγω πολέμου

Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί από τον πόλεμο, τη βία και τους διωγμούς παγκοσμίως είναι εξαιρετικά υψηλός, ιδιαίτερα καθώς η ανθρωπιστική χρηματοδότηση συρρικνώνεται, ενώ το μόνο ενθαρρυντικό σημείο είναι μια αύξηση στις επιστροφές, ιδίως στη Συρία, δήλωσε σήμερα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α).

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις» της  Υ.Α. που δημοσιεύθηκε χθες, μέχρι τα τέλη Απριλίου 2025, υπήρχαν 122.1 εκατομμύρια αναγκαστικά εκτοπισμένοι, έναντι 120 εκατομμυρίων την ίδια περίοδο πέρυσι. Η αύξηση αυτή επιβεβαιώνει μια τάση συνεχούς ανόδουτου αριθμού των προσφύγων και άλλων ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, κάθε χρόνο εδώ και μία δεκαετία. «Ζούμε σε μια εποχή έντονης αστάθειας στις διεθνείς σχέσεις, με τον τρόπο που διεξάγεται ο πόλεμος σήμερα να δημιουργεί ένα εύθραυστο, οδυνηρό τοπίο που χαρακτηρίζεται από έντονο ανθρώπινο πόνο. Πρέπει να πολλαπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας για ειρήνη και την εξεύρεση μακροχρόνιων λύσεων για τους πρόσφυγες και άλλους ανθρώπους που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους», δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi. 

Στους αναγκαστικά εκτοπισμένους περιλαμβάνονται οι εκτοπισμένοι εντός της χώρας τους λόγω συγκρούσεων, οι οποίοι αυξήθηκαν ραγδαία κατά 6,3 εκατομμύρια φτάνοντας τα 73,5 εκατομμύρια στο τέλος του 2024, καθώς και πρόσφυγες που διαφεύγουν από τις χώρες τους (42,7 εκατομμύρια). Το Σουδάν αποτελεί πλέον τη μεγαλύτερη κατάσταση αναγκαστικού εκτοπισμού στον κόσμο, με 14,3 εκατομμύρια πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους, ξεπερνώντας τη Συρία (13,5 εκατομμύρια). Ακολουθούν, το Αφγανιστάν (10,3 εκατομμύρια) και η Ουκρανία (8,8 εκατομμύρια). Η έκθεση καταδεικνύει, σε αντίθεση με τις ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις στις πλουσιότερες χώρες, ότι το 67 τοις εκατό των προσφύγων παραμένει σε γειτονικές χώρες ενώ οι χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες φιλοξενούν το 73 τοις εκατό των προσφύγων παγκοσμίως. Μάλιστα, το 60% των ανθρώπων που αναγκάζονται να φύγουν δεν εγκαταλείπουν ποτέ τη χώρα τους. 

Ενώ ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους έχει σχεδόν διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, η χρηματοδότηση για την Ύπατη Αρμοστεία βρίσκεται περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2015 εν μέσω βίαιων και συνεχιζόμενων περικοπών στην ανθρωπιστική βοήθεια. Αυτή η κατάσταση είναι μη βιώσιμη, καθιστώντας ακόμα πιο ευάλωτους τους πρόσφυγες και άλλους ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον κίνδυνο. 

«Ακόμη και εν μέσω των δραματικών περικοπών, έχουμε δει κάποιες αχτίδες ελπίδας τους τελευταίους έξι μήνες», πρόσθεσε ο κ. Grandi. «Σχεδόν δύο εκατομμύρια Σύροι μπόρεσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους έπειτα από περισσότερο από μια δεκαετία ξεριζωμού. Η χώρα παραμένει εύθραυστη και οι άνθρωποι χρειάζονται τη βοήθειά μας για να ξαναχτίσουν τις ζωές τους».

Συνολικά, 9,8 εκατομμύρια αναγκαστικά εκτοπισμένοι άνθρωποι επέστρεψαν στα σπίτια τους το 2024, συμπεριλαμβανομένων 1,6 εκατομμυρίων προσφύγων (ο μεγαλύτερος αριθμός εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες) και 8,2 εκατομμυρίων εσωτερικά εκτοπισμένων (ο δεύτερος υψηλότερος αριθμός που υπήρξε ποτέ). 

Όμως, πολλές από αυτές τις επιστροφές πραγματοποιήθηκαν μέσα σε δυσμενείς πολιτικές συνθήκες ή κλίμα ανασφάλειας. Για παράδειγμα, ένας μεγάλος αριθμός Αφγανών αναγκάστηκε να γυρίσει στο Αφγανιστάν το 2024, επιστρέφοντας σε απελπιστικές συνθήκες. Σε χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), η Μιανμάρ και το Νότιο Σουδάν, καταγράφηκαν νέα κύματα αναγκαστικού εκτοπισμού, την ίδια στιγμή που επέστρεφαν πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένοι. 

Η έκθεση καλεί για συνέχιση της χρηματοδότησης των προγραμμάτων της Ύπατης Αρμοστείας που σώζουν ζωές, υποστηρίζουν πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους που επιστρέφουν στα σπίτια τους και ενισχύουν βασικές υποδομές και κοινωνικές υπηρεσίες στις κοινότητες υποδοχής, ως μία ουσιαστική επένδυση στην περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια.