ΥΠΑ: Ενέργειες αναβάθμισης των υπηρεσιών αεροναυτιλίας και εναέριας κυκλοφορίας

Σε σειρά ενεργειών για τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας έχει προχωρήσει η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) για την περαιτέρω ενίσχυση του υψηλού επιπέδου ασφάλειας στις αεροπορικές μεταφορές.

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση της ΥΠΑ, το Yπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας έχουν εντατικοποιήσει και επιταχύνει τους τελευταίους πέντε μήνες μια θεσμική μεταρρύθμιση στον τομέα της αεροναυτιλίας, που απαντά σε χρόνια προβλήματα και ταυτόχρονα, καλύπτει κενά, τα οποία είχαν αφήσει τη χώρα εκτεθειμένη σε ευρωπαϊκές παρατηρήσεις και κυρώσεις επί σειρά ετών.

Έχει καταρτιστεί, με πρωτοβουλία του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Χρίστου Δήμα, και ήδη υλοποιείται Σχέδιο Δράσης (Action Plan) για τις Παραβάσεις (infringements) και τη Συμμόρφωση με το Ενωσιακό Δίκαιο στον τομέα της διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας, που περιλαμβάνει συγκεκριμένα ορόσημα. Το Σχέδιο Δράσης σχεδιάστηκε σε συνεννόηση με τους εμπλεκόμενους ευρωπαϊκούς φορείς (DG MOVE, EASA και EUROCONTROL) και περιλαμβάνει 364 επιμέρους δράσεις, που διαρθρώνονται στους παρακάτω βασικούς άξονες:

1. Αναβάθμιση του κεντρικού Συστήματος Διαχείρισης Εναέριας Κυκλοφορίας (ΑΤΜ).

2. Εγκατάσταση νέων ραντάρ με δυνατότητα Mode S.

3. Πλήρης εφαρμογή του Κανονισμού CP1.

4. Μετασχηματισμός της ΥΠΑ

5. Ανάπτυξη υπηρεσιών Data Link Services (DLS).

6. Ολοκληρωμένη εφαρμογή Πλοήγησης Bάσει Aπόδοσης (PBN).

Για τον σκοπό αυτό συγκροτήθηκε ειδική Ομάδα Εργασίας με στελέχη από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, την ΥΠΑ και την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) για να παρακολουθεί καθημερινά την πρόοδο και να συντονίζει όλους τους εμπλεκομένους φορείς. Η Ομάδα Εργασίας έχει ήδη υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη 2η Έκθεση Προόδου, η οποία συνοψίζει τα διοικητικά, τεχνικά και συμβατικά βήματα που έχουν γίνει έως τώρα, ώστε να διασφαλιστεί ότι το έργο προχωρά στον προβλεπόμενο χρόνο και σε σωστή κατεύθυνση.

Νέο Κεντρικό Σύστημα Διαχείρισης Εναέριας Κυκλοφορίας (ΑΤΜ)

Αναφορικά με το κεντρικό Σύστημα Διαχείρισης Εναέριας Κυκλοφορίας, σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, η κατασκευάστρια εταιρία υπέβαλε στις 20 Αυγούστου 2025 την τελική της προσφορά, σε συνέχεια εντατικών διαβουλεύσεων, για την πλήρη αναδιαμόρφωση και επικαιροποίηση της αρχιτεκτονικής του συστήματος και των προδιαγραφών. Το αναβαθμισμένο σύστημα αφορά σε ένα από τα πιο σύγχρονα του κόσμου, το TOP SKY ATC ONE. Κλιμάκιο Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας (ΕΕΚ) και Ηλεκτρονικών (ATSEP) επισκέφτηκαν την κατασκευάστρια εταιρία τον Απρίλιο 2025 για τη διεξοδική παρουσίαση του συστήματος.

Tο σύστημα STCA, που αποτελεί λειτουργική παράμετρο του υφιστάμενου συστήματος ATM (PALLAS 3G), είναι τεχνικά διαθέσιμο από το 1999, αλλά βάσει των υφιστάμενων καθιερωμένων επιχειρησιακών διαδικασιών δεν αξιοποιείται στην Τερματική Περιοχή Αθηνών, σε αντίθεση με τα Κέντρα Ελέγχου Περιοχής Αθηνών & Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ). Επί του παρόντος, σε Κανονιστικό Επίπεδο, και στη βάση των Εφαρμοστέων Απαιτήσεων, καθώς και των εκτενών εποπτικών ελέγχων που έχουν διεξαχθεί από την ΑΠΑ, υπάρχει συμμόρφωση με την ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία, καθώς το κεντρικό σύστημα αεροναυτιλίας που είναι εγκατεστημένο και λειτουργεί φέρει όλα τα απαραίτητα Πιστοποιητικά, πληρώντας τις προδιαγραφές του κατασκευαστή για τη συγκεκριμένη επιχειρησιακή χρήση, που παραμένει σταθερή τα τελευταία 25 χρόνια.

Πάγιος στόχος παραμένει η ταχύτερη αναβάθμιση του κεντρικού Συστήματος Διαχείρισης Εναέριας Κυκλοφορίας (ΑΤΜ), του οποίου λειτουργική παράμετρο αποτελεί και το STCA, και η συμμόρφωση με το επερχόμενο νέο κανονιστικό πλαίσιο του Common Project 1 (CP1).

Νέα Ραντάρ με δυνατότητα Mode-S

Σε ό,τι αφορά τα συστήματα ραντάρ, βρίσκεται στο στάδιο τελικών υπογραφών για δημοσίευση η διακήρυξη προμήθειας οκτώ (8) συστημάτων ραντάρ κόστους 53,6 εκ. ευρώ (Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Αττάβυρο, Τερματικό Αεροδρομίου Ρόδου, Κέρκυρα, Λήμνο, Κάρπαθο και Ανδραβίδα), με δυνατότητα Mode-S και επικαιροποιημένες προδιαγραφές. Το επιπλέον ραντάρ της Ανδραβίδας προστέθηκε στον νέο στρατηγικό σχεδιασμό για να βελτιώσει την κάλυψη στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και τις παρεχόμενες υπηρεσίες στα περιφερειακά πολιτικά αεροδρόμια κυρίως της Ζακύνθου και της Κεφαλονιάς.

Διαθεσιμότητα Συστημάτων

Η ΥΠΑ αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα της ανανέωσης του τεχνολογικού αεροναυτιλιακού εξοπλισμού, προχωρά στον πλήρη εκσυγχρονισμό όλων των συστημάτων μέσα από 13 εμβληματικά έργα συνολικού προϋπολογισμού 313 εκατομμυρίων ευρώ.

Για τα εν λόγω αεροναυτιλιακά συστήματα, στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν σημαντική βελτίωση της διαθεσιμότητάς τους λόγω της αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης των τεχνικών δυσλειτουργιών.

Πιο συγκεκριμένα:

• Σχετικά με τη διαθεσιμότητα των συστημάτων ραντάρ, τα στοιχεία για το 2024 και το πρώτο εξάμηνο του 2025 δείχνουν μια σαφή συγκριτικά βελτίωση. Πολλά κρίσιμα συστήματα επιτήρησης, τόσο δευτερεύοντα (MSSR) όσο και πρωτεύοντα (PSR), έχουν επιτύχει ή διατηρήσει εξαιρετικά υψηλά ποσοστά διαθεσιμότητας. Μάλιστα, το ραντάρ της ΜΕΡΕΝΤΑΣ MSSR, του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ), το οποίο παρουσίασε δυσλειτουργία του ασύρματου δικτύου διασύνδεσης με ΔΑΑ στις 19/8/25, είχε διαθεσιμότητα 100% το πρώτο εξάμηνο (S1) του 2025.

• Σχετικά με τη διαθεσιμότητα των συχνοτήτων του (ΚΕΠΑΘΜ), τα συγκριτικά στοιχεία για το 2024 και το πρώτο τρίμηνο του 2025 δείχνουν μια αισθητή βελτίωση. Οι συχνότητες με αυξημένη διαθεσιμότητα είναι ποσοστιαία περισσότερες από εκείνες με μειωμένη διαθεσιμότητα σε όλες τις κατηγορίες, δηλαδή στις «κύριες συχνότητες», «εφεδρικές συχνότητες» και «συνεκπεμπόμενες συχνότητες».

Προσλήψεις Προσωπικού:

Η ΥΠΑ εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες διαγωνιστικές διαδικασίες στην επιλογή Ελεγκτών Εναερίου Κυκλοφορίας μετά την θέση σε ισχύ του άρθρου του ‘Αρθρο 62 του νόμου 5149/2024, υιοθετώντας το πρόγραμμα FEAST του EUROCONTROL, που εμπεριέχει δύο εξεταστικά στάδια. Η διαδικασία αυτή:

• Διασφαλίζει ταχύτητα, ποιότητα επιλογής υποψηφίων με τις καταλληλότερες δεξιότητες, και αξιοπιστία.

• Δημιουργεί μια δεξαμενή επιτυχόντων, για τη συνεχή ροή νέων ΕΕΚ για τρία έτη, από την ημερομηνία ολοκλήρωσής της, εξασφαλίζοντας την κάλυψη υφιστάμενων κενών οργανικών θέσεων ΕΕΚ, καθώς και μελλοντικών αναγκών λόγω αποχωρήσεων.

O πρώτος διαγωνισμός με αυτή τη μέθοδο, για την πρόσληψη 97 Ελεγκτών, ολοκληρώθηκε στις 4 Απριλίου 2025. Για το 2026 προβλέπεται η πρόσληψη άλλων 72 ΕΕΚ που θα αντληθούν κατευθείαν από τη δεξαμενή που δημιουργήθηκε από τον παραπάνω διαγωνισμό, επιλύοντας ένα χρόνιο ζήτημα στελέχωσης του εν λόγω κλάδου.

Επίσης, είναι στο τελικό στάδιο υλοποίησης από το ΑΣΕΠ η πρόσληψη 43 νέων επιστημόνων στον κλάδο Ηλεκτρονικών ATSEP, αποσκοπώντας στην ενίσχυση του προσωπικού Αεροναυτιλίας με την προσέλκυση επαγγελματιών με σύγχρονες γνώσεις. Ταυτόχρονα προσλαμβάνονται 28 νέοι υπάλληλοι παροχής πληροφοριών πτήσης αεροδρομίων (AFISO) για τα περιφερειακά αεροδρόμια διαχείρισης ΥΠΑ.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο του ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων έτους 2026, εγκρίθηκε η απαίτηση για πρόσληψη 100 επιπλέον υπαλλήλων διαφόρων κλάδων και ειδικοτήτων μέσω ΑΣΕΠ.