Η Τζέιν Γκούντολ (Jane Goodall), η παγκοσμίως αναγνωρισμένη ανθρωπολόγος, απεβίωσε σε ηλικία 91 ετών από φυσικά αίτια στην Καλιφόρνια, κατά τη διάρκεια περιοδείας της στις ΗΠΑ. Γεννημένη στο Λονδίνο το 1934, η Τζέιν Γκούντολ ξεκίνησε να μελετά τους χιμπατζήδες στην Τανζανία το 1960. Το 1977 ίδρυσε το Ινστιτούτο Jane Goodall, με στόχο να ενισχύσει την κατανόηση των πρωτευόντων και να προστατεύσει τους φυσικούς τους βιότοπους μέσω συνεργασίας με τις τοπικές κοινότητες. Σήμερα, το ινστιτούτο δραστηριοποιείται σε πάνω από 25 χώρες. Θεωρείται κορυφαία ειδικός στους χιμπατζήδες, με μια καριέρα που εκτείνεται σε περισσότερα από 60 χρόνια, ενώ η έρευνά της υπήρξε καθοριστική για την ανάδειξη των ομοιοτήτων μεταξύ της συμπεριφοράς των πρωτευόντων και των ανθρώπων.
«Οι ανακαλύψεις της Δρ. Γκούντολ έφεραν επανάσταση στην επιστήμη. Ήταν ακούραστη υποστηρίκτρια της προστασίας και αποκατάστασης του φυσικού μας κόσμου» ανέφερε το Ινστιτούτο Jane Goodall σε δελτίο Τύπου.
Τα συλλυπητήρια τους εξέφρασαν οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και των ζώων σε όλο τον κόσμο, ενώ ο ΟΗΕ δήλωσε πως η Γκούντολ «εργάστηκε ακούραστα για τον πλανήτη μας και όλα τα πλάσματά του, αφήνοντας μια εξαιρετική κληρονομιά για την ανθρωπότητα και τη φύση».
Ο Γουίλ ΜακΚάλουμ, συνδιευθυντής της Greenpeace UK, χαρακτήρισε την Γκούντολ «έναν από τους πραγματικούς γίγαντες της εποχής μας στην προστασία της φύσης».
Η Τζέιν Γκούντολ έδειξε την αγάπη της για τα ζώα και τη φύση από νεαρή ηλικία. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 επισκέφτηκε την Κένυα και άρχισε να εργάζεται για έναν αρχαιολόγο, ο οποίος την έστειλε στο Λονδίνο για να μελετήσει τη συμπεριφορά των πρωτευόντων. Στα 20 της χρόνια ξεκίνησε την έρευνα στους χιμπατζήδες στο Εθνικό Πάρκο Gombe Stream στην Τανζανία. Οι παρατηρήσεις της για την κοινωνική τους συμπεριφορά αμφισβήτησαν την ιδέα ότι μόνο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν εργαλεία και ότι οι χιμπατζήδες είναι αποκλειστικά φυτοφάγοι.
Υπήρξε ακούραστη υποστηρίκτρια των περιβαλλοντικών θεμάτων, αντιτασσόμενη στη χρήση ζώων σε ιατρικές έρευνες και ζωολογικούς κήπους. Το 1991, το Ινστιτούτο Jane Goodall ξεκίνησε το πρόγραμμα «Roots and Shoots», που εμπλέκει νέους στη διατήρηση του περιβάλλοντος και το οποίο σήμερα δρα σε σχεδόν 100 χώρες.
Νωρίτερα φέτος, η αμερικανική κυβέρνηση μείωσε τη χρηματοδότηση του προγράμματος «Hope Through Action», παρά το γεγονός ότι είχε προγραμματιστεί να λάβει 29,5 εκατομμύρια δολάρια μέσα σε πέντε χρόνια. Το πρόγραμμα αυτό στοχεύει στην προστασία των απειλούμενων χιμπατζήδων και των οικοτόπων τους στη δυτική Τανζανία μέσω αναδασώσεων και κοινοτικής διαχείρισης.
«Ακόμη και μετά τα 80 της χρόνια, η Γκούντολ συνέχιζε να γράφει και να μιλάει για το έργο της. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ξεκίνησε το podcast «Hopecast», όπου συνομιλούσε με άλλους περιβαλλοντολόγους και ακτιβιστές. Το 2004 έγινε Dame και φέτος τιμήθηκε με το Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Σε συνέντευξή της το 2023 στην Guardian, τόνισε τη σημασία της δράσης αντί της προσπάθειας να λυσουμε όλα τα προβλήματα του κόσμου: «Έχουμε ένα παράθυρο χρόνου να αλλάξουμε την πορεία αυτού του πλανήτη, το οποίο όμως κλείνει γρήγορα. Αν οι κυβερνήσεις κάνουν αυτό που λένε, έχουμε ακόμα μια ευκαιρία».
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Κατ Χομπάιτερ από το Πανεπιστήμιο St Andrews, η οποία μελετά χιμπατζήδες για περισσότερα από 15 χρόνια, δήλωσε στο BBC, ότι ένας λόγος για τον οποίο η Δρ. Γκούντολ είχε τόσο μεγάλο αντίκτυπο ήταν ότι «εγκατέλειψε αυτό που αγαπούσε να κάνει, δηλαδή, να περνάει χρόνο με τους αγαπημένους της χιμπατζήδες, για να ταξιδεύει ακούραστα σε όλο τον κόσμο και να μοιράζεται το πάθος της με όλους όσους συναντούσε».
Το 2021, δημοσίευσε το βιβλίο «The Book of Hope», όπου παραδέχτηκε ότι κάποιες φορές ένιωθε πως αγωνιζόταν σε μάχη χαμένη εκ των προτέρων. Ωστόσο, εξήγησε πώς συνέχιζε να μάχεται: «Είναι λογικό να αισθάνεσαι απογοήτευση, αλλά μετά υπάρχει κάτι που σου λέει: ‘Υπάρχει ακόμα πολύς κόσμος να σωθεί και για αυτό πρέπει να παλέψουμε.’ … Δεν θα τα παρατήσω. Θα πεθάνω πολεμώντας, αυτό είναι σίγουρο».
Οι ανακαλύψεις της αναμόρφωσαν την επιστημονική κατανόηση του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Δείχνοντας τη χρήση εργαλείων, τη μεταβίβαση πολιτισμού, τη διδασκαλία και πολύπλοκες κοινωνικές συμπεριφορές στους χιμπατζήδες, αμφισβήτησε τις υποθέσεις για τη μοναδικότητα του ανθρώπου. Οι παρατηρήσεις της σχετικά με τη φροντίδα των άλλων, όπως όταν ένας χιμπατζής περιποιείται τις πληγές του μικρού του, αναδεικνύουν τις εξελικτικές ρίζες της ιατρικής και της ενσυναίσθησης.
ΠΗΓΗ: Guardian, Science Alert
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος