Μερικές ώρες μετά από ένα φαινομενικά αθώο γεύμα με κρέας, το σώμα μπορεί να αντιδράσει με έντονο κνησμό, πόνο ή πρήξιμο- συμπτώματα τόσο σοβαρά που συχνά απαιτούν επείγουσα ιατρική παρέμβαση. Δεν πρόκειται για τροφική δηλητηρίαση, αλλά για μια σπάνια μορφή αλλεργίας που προκαλείται από το τσίμπημα ενός τσιμπουριού.
Αυτή η καθυστερημένη αλλεργική αντίδραση ονομάζεται σύνδρομο άλφα-γκαλ (alpha-gal syndrome). Αν και συχνά αποκαλείται «αλλεργία στο κόκκινο κρέας», η ονομασία είναι παραπλανητική, καθώς η πάθηση μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις σε πολλά προϊόντα- όχι μόνο στο κόκκινο κρέας.
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), παρατηρείται μία έντονη αύξηση των κρουσμάτων. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι έως και 450.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ ενδέχεται να πάσχουν από το εν λόγω σύνδρομο. Επιπλέον, πολλά περισσότερα είδη τσιμπουριών ευθύνονται για τη μετάδοση.
Τι είναι το σύνδρομο άλφα-γκαλ;
Πρόκειται για αλλεργία σε ένα μόριο σακχάρου με σύνθετο όνομα: γαλακτόζη-άλφα-1,3-γαλακτόζη. Αυτό το σάκχαρο εντοπίζεται στους ιστούς των περισσότερων θηλαστικών, όπως αγελάδες, χοίροι, ελάφια και κουνέλια- αλλά όχι στον άνθρωπο. Όταν μια μεγάλη ποσότητα άλφα-γκαλ εισέλθει στο σώμα μέσω τσιμπήματος τσιμπουριού, μπορεί να πυροδοτήσει έντονη ανοσολογική αντίδραση και παραγωγή αντισωμάτων. Σε μελλοντική έκθεση σε τροφές ή προϊόντα που περιέχουν άλφα-γκαλ, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να ενεργοποιήσει μια λανθάνουσα αλλεργική αντίδραση.
Συνήθως, η αλλεργία προκαλείται από κατανάλωση κόκκινου κρέατος, αλλά μπορεί επίσης να ενεργοποιηθεί από γαλακτοκομικά, ζελατίνη (όπως σε ζελέ ή καραμέλες), φάρμακα ή ακόμα και προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η ηπαρίνη η οποία χορηγείται για την πρόληψη θρομβώσεων κατά τη διάρκεια επεμβάσεων και προέρχεται από έντερα χοίρου και μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα σε άτομα που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο.
Με την κατάλληλη προσοχή και αποφυγή επανέκθεσης, η αλλεργία μπορεί σταδιακά να υποχωρήσει. Όμως αυτό απαιτεί χρόνια προσεκτικής διατροφής και αποφυγή νέων τσιμπημάτων.
Γιατί διαγιγνώσκονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι με αυτό το σύνδρομο
«Ως εντομολόγος που μελετά τα έντομα και τις ασθένειες που μεταδίδουν, αυτό που με ανησυχεί είναι η ταχύτητα εξάπλωσης της αλλεργίας αυτής σε όλο τον κόσμο» γράφει σε άρθρο του στον ιστότοπο The Conversation, ο Λι Ράφιουζ Χέινς, Αναπληρωτής Καθηγητής Μοριακής Παρασιτολογίας και Ιατρικής Εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο Notre Dame.
Παλαιότερα, οι ειδικοί πίστευαν ότι το σύνδρομο εντοπιζόταν μόνο στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ, καθώς σχετιζόταν με την παρουσία του τσιμπουριού με την ονομασία Lone Star (Amblyomma americanum).Ωστόσο, αναφορές πλέον δείχνουν πως πολλά είδη τσιμπουριών σε έξι ηπείρους μπορούν να προκαλέσουν την εν λόγω αλλεργία- μεταξύ αυτών και το λεγόμενο τσιμπούρι με μαύρα πόδια (deer tick), γνωστό και για τη μετάδοση της νόσου του Lyme. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, αυτά τα τσιμπούρια δεν βρίσκονται μόνο στα δάση, αλλά καραδοκούν σε αυλές και πάρκα, όπου μπορούν εύκολα να προσκολληθούν σε ανθρώπους ή κατοικίδια.
Πώς προκαλούν τα τσιμπούρια την αλλεργία
Υπάρχουν αρκετές θεωρίες για το πώς το τσίμπημα των τσιμπουριών προκαλεί την αλλεργία και γιατί μόνο μερικοί άνθρωποι την εμφανίζουν. Τα τσιμπούρια συνήθως αναζητούν μια ζεστή και σκοτεινή περιοχή στο ανθρώπινο σώμα για να προσκολληθούν. Εκεί, αρχίζουν να πριονίζουν το δέρμα με τα οδοντωτά τους δόντια. Καθώς προχωρούν βαθύτερα, σχηματίζουν έναν αγκαθωτό σωλήνα σίτισης- σαν μικροσκοπικό γεωτρύπανο- και εκκρίνουν μια είδους βιολογική «κόλλα» για να σταθεροποιήσουν το κεφάλι τους στο σημείο. Κατά τη διάρκεια της σίτισης, εγχέουν μεγάλες ποσότητες σάλιου που περιέχουν αναισθητικά, αντιπηκτικές ουσίες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μόρια άλφα-γκαλ.
Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι η αλλεργία οφείλεται στη βλάβη που προκαλείται στο δέρμα καθώς το τσιμπούρι τρέφεται, σε συνδυασμό με την πιθανή επίδραση από την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου του στο σημείο του τσιμπήματος. Ίσως, μάλιστα, να πρόκειται για συνδυασμό αυτών και άλλων παραγόντων. Οι επιστήμονες εξακολουθούν να ερευνούν τα ακριβή αίτια.
Πώς εκδηλώνεται η αλλεργική αντίδραση
Η αλλεργία δεν εκδηλώνεται αμέσως, αλλά από 1 έως 3 μήνες μετά το τσίμπημα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πρήξιμο, έντονο κοιλιακό πόνο, ναυτία ή ακόμα και αναφυλακτικό σοκ. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται επίσης 2 έως 6 ώρες μετά την κατανάλωση προϊόντων που περιέχουν άλφα-γκαλ. Εξαιτίας της έλλειψης ενημέρωσης, πολλοί γιατροί δεν αναγνωρίζουν την πάθηση. Έρευνα του 2022 έδειξε ότι το 42% των Αμερικανών γιατρών δεν είχε ακούσει ποτέ για το σύνδρομο.
Αν και στις μέρες μας η διάγνωση γίνεται ταχύτερα, σε πολλές περιοχές μπορεί να χρειαστούν πολλαπλές επισκέψεις πριν εντοπιστεί η αιτία. Δυστυχώς, κάθε νέο τσίμπημα ή έκθεση σε προϊόν με άλφα-γκαλ μπορεί να εντείνει την αλλεργία.
Τι να κάνετε αν υποψιάζεστε ότι έχετε το σύνδρομο
Αν υποψιάζεστε ότι μπορεί να πάσχετε από το σύνδρομο άλφα-γκαλ, απευθυνθείτε στον γιατρό σας και ζητήστε να κάνετε αιματολογική εξέταση για αντισώματα κατά του μορίου. Αν βρεθείτε θετικοί, τότε θα πρέπει να αποφεύγετε τις ζωικές τροφές (κρέας, γαλακτοκομικά). Ελέγχετε προσεκτικά τις ετικέτες των προϊόντων, καθώς ορισμένα πρόσθετα- όπως η καραγενάνη- μπορεί να περιέχουν ίχνη άλφα-γκαλ. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ίσως χρειαστείτε ένεση επινεφρίνης για την άμεση αντιμετώπιση αναφυλακτικού σοκ.
Έγκυρες πηγές όπως τα CDC ή το alphagalinformation.org προσφέρουν περισσότερες πληροφορίες.
Τι δεν γνωρίζουμε ακόμη
Από την πρώτη τεκμηρίωση του συνδρόμου στις αρχές του 2000, οι επιστήμονες έχουν σημειώσει πρόοδο. Έχει διαπιστωθεί σύνδεση με συγκεκριμένα είδη τσιμπουριών και αυξημένος κίνδυνος καρδιακών παθήσεων, ακόμα και σε άτομα χωρίς εμφανή συμπτώματα. Ωστόσο, πολλά ερωτήματα παραμένουν: Πώς το τσίμπημα επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα; Γιατί κάποιες περιπτώσεις εξελίσσονται τόσο έντονα; Με την αυξανόμενη προσοχή στο σύνδρομο, η επόμενη δεκαετία ίσως φέρει νέες λύσεις για την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία.
ΠΗΓΗ: The Conversation
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος