Το Αρχείο της ΕΡΤ υποδέχεται τον Οκτώβριο με ξεχωριστά αφιερώματα | Από Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου έως Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2025

Το Αρχείο της ΕΡΤ υποδέχεται τον Οκτώβριο με ξεχωριστά αφιερώματα

Από Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου έως Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2025

Με ξεχωριστά αφιερώματα, με σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό, υποδέχεται τον Οκτώβριο το Αρχείο της ΕΡΤ, την εβδομάδα από Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου έως και Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2025.

Ειδικότερα, αυτή την εβδομάδα, εξαιρετικά αφιερώματα ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή την Ημέρα Ανεξαρτησίας της Κύπρου (1η Οκτωβρίου 1960), τις επετείους θανάτου του διεθνώς καταξιωμένου κοινωνιολόγου και διανοούμενου Νίκου Πουλαντζά (1936-2019), της συγγραφέα Λιλής Ζωγράφου και της ερμηνεύτριας Δούκισσας, καθώς και τη συμπλήρωση τριάντα χρόνων από την ανακοίνωση του μεγάλου αθλητή και μπασκετμπολίστα, Νίκου Γκάλη, ότι αποσύρεται από την ενεργό δράση.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι ειδικές θεματικές εκπομπές για την Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών, την Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία και την Παγκόσμια Ημέρα Ζώων.

Τα αφιερώματα αναρτώνται στον ιστότοπο της ΕΡΤ www.ert.gr/ert-arxeio/ καθώς και στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook www.facebook.com/ERTarchive

29 Σεπτεμβρίου 1995: Ο Νίκος Γκάλης αποσύρεται από την ενεργό δράση
«Οι Έλληνες» – «Νίκος Γκάλης, ο θρύλος του μπάσκετ»

Τριάντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την ανακοίνωση του μεγάλου αθλητή και μπασκετμπολίστα, Νίκου Γκάλη, ότι αποσύρεται από την ενεργό δράση. Το επεισόδιο της εκπομπής «Οι Έλληνες», παραγωγής 2009, αφιερωμένο στον ίδιο, παρουσιάζει την πορεία του Νίκου Γκάλη από το κολεγιακό πρωτάθλημα των ΗΠΑ μέχρι το ελληνικό Πρωτάθλημα και τον Άρη, την Εθνική Ελλάδος και τις διακρίσεις εντός και εκτός Ελλάδος. Περιλαμβάνει αρχειακό υλικό από τους αγώνες του μεγάλου Ελληνοαμερικανού αθλητή, συνέντευξη του ίδιου, καθώς και τις μαρτυρίες αθλητών και προπονητών που αγωνίστηκαν δίπλα ή απέναντί του, οι οποίοι εξαίρουν τον χαρακτήρα, το ταλέντο και τις μοναδικές αθλητικές του ικανότητες. Στην εκπομπή παρουσιάζεται και το χρονικό της περιόδου που μεσολάβησε από την έλευση του Γκάλη στον Παναθηναϊκό το 1992 έως τη ρήξη του με τον προπονητή Κώστα Πολίτη, η  οποία τον οδήγησε στην απόφαση να σταματήσει το μπάσκετ κατά την περίοδο 1994-1995.

Δημοσιογραφική έρευνα-επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασοπούλου
Σκηνοθέτης: Θωμάς Κιάος

«Cine Nostalgia» – Δούκισσα
Αφιέρωμα στη λαϊκή τραγουδίστρια Δούκισσα,
που έφυγε από τη ζωή στις 30 Σεπτεμβρίου 2010

Η Μαρία Μπαλοδήμου επισκέπτεται τη δημοφιλή ερμηνεύτρια στο σπίτι της και μαζί επιχειρούν μια αναδρομή στη ζωή και στην πορεία της. Η διήγηση της Δούκισσας αρχίζει από τα παιδικά της χρόνια στον Πειραιά, συνεχίζει με τις ηχογραφήσεις τραγουδιών του Μανώλη Χιώτη, τον πρώτο γάμο της -που αποτέλεσε αφορμή να διακόψει για λίγο διάστημα την καριέρα της-, τις εμφανίσεις της στην «Τριάνα του Χειλά», τις ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου στις οποίες πρωταγωνίστησε μαζί με τον Τόλη Βοσκόπουλο, καθώς και με σπουδαίους ηθοποιούς, τις επιτυχίες της τις δεκαετίες 1970-1980. Επιπλέον, η Δούκισσα μιλάει για την προσωπική της ζωή και την οικογένειά της.

Θυμάται ακόμη στιγμές από την πορεία της, σταθμούς της διεθνούς περιοδείας της την περίοδο της δικτατορίας, αλλά και αργότερα, και αναφέρεται στη σχέση της με Έλληνες της διασποράς. Στην εκπομπή μιλούν για τη Δούκισσα οι: Άντζελα Πουλάκη (αδελφή της Δούκισσας), Γιώργος Κατσαρός (συνθέτης), Δημήτρης Χιονάς (μουσικός), Τάκης Μουσαφίρης (συνθέτης), Τζένη Κολλάρου-Καλλέργη (ηθοποιός), Λίτσα Διαμάντη (τραγουδίστρια), Φίλιππος Νικολάου(τραγουδιστής), Κυριάκος Παπαδάκος (γιος της Δούκισσας). Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου προβάλλονται αποσπάσματα από ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, στις οποίες εμφανίζεται η Δούκισσα, καθώς και φωτογραφικό υλικό από τη ζωή και την πορεία της.

Σκηνοθεσία: Πάνος Κέκας, Πάνος Κατέρης
Δημοσιογραφική επιμέλεια-παρουσίαση: Μαρία Μπαλοδήμου
Παραγωγή: 2006

1η Οκτωβρίου 1960: Ημέρα Ανακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Κύπρου
«Ριμέικ» – «40 χρόνια ανεξαρτησίας, Κύπρος»

Το επεισόδιο αυτό της σειράς  εκπομπών της Ρένας Θεολογίδου, παραγωγής 1999, αποτελεί ένα αφιέρωμα στην Κύπρο και συγκεκριμένα στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της και στη μετονομασία της σε Κυπριακή Δημοκρατία στα 1959, στη βάση των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου. Η εκπομπή αφηγείται την ιστορική διαδρομή του Κυπριακού από την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου και την απόρριψη της πρότασης στην Ελλάδα για παραχώρηση της Κύπρου σε αυτήν με αντάλλαγμα την είσοδό της στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων. Παράλληλα, καταγράφει την έναρξη των προσπαθειών της ΕΟΚΑ για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, με αναφορά στην εκλογή του Μακαρίου ως Αρχιεπισκόπου Κύπρου και Προέδρου της, αλλά και το δημοψήφισμα της 5ης Ιανουαρίου 1950, στο οποίο κατοχυρώνεται η επιθυμία των Κυπρίων για ένωση της νήσου με την Ελλάδα. Η εκπομπή αναλύει την εμπλοκή των ξένων δυνάμεων στην τύχη του νησιού και περιγράφει τη σταδιακή διαφοροποίηση της βρετανικής πολιτικής σε ό,τι αφορά την Κύπρο. Μιλούν ο τέως μόνιμος υπουργός παρά τω Προέδρω της Κυπριακής Δημοκρατίας, Πάτροκλος Σταύρου, ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννος Κρανιδιώτης, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Παντείου, Μάριος Ευρυβιάδης και ο πρέσβης επί τιμή Θέμος Στοφορόπουλος. Στο επεισόδιο προβάλλονται αποσπάσματα από οπτικοακουστικό υλικό από την ιστορία της νήσου, καθώς και από σχετικά δημοσιεύματα.

Σκηνοθεσία: Αθηνά Καζολέα

1^η Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία
«Παππούδες εν δράσει» – Επεισόδιο 1ο

Σειρά μυθοπλασίας, παραγωγής 2000, που ολοκληρώθηκε σε είκοσι επεισόδια. Στο πρώτο επεισόδιο συστήνονται οι βασικοί χαρακτήρες και ξετυλίγεται η υπόθεση της σειράς. Ο Πέτρος (Σπύρος Κωνσταντόπουλος), συνταξιούχος και χήρος, ζει με την κόρη του, τον γαμπρό του και τα δύο εγγόνια του. Από μια συζήτηση του ζευγαριού, την οποία ακούει κατά λάθος, ο Πέτρος καταλαβαίνει ότι η παρουσία του προσθέτει βάρος και δημιουργεί εντάσεις στην οικογένεια της κόρης του. Το γεγονός αυτό τον προβληματίζει και αρχίζει να σκέφτεται το ενδεχόμενο να μετακομίσει σε άλλο σπίτι. Σ’ αυτή τη φάση γνωρίζει τον Παύλο (Τίτος Βανδής), ο οποίος είναι συνομήλικός του, αισιόδοξος και ανοιχτός άνθρωπος. Σύντομα, ανάμεσα στους δύο άντρες δημιουργείται μια πολύ φιλική σχέση. Παράλληλα, οι ηλικιωμένοι ένοικοι στο ιδιωτικό γηροκομείο «Ο Καλός Σαμαρείτης», ζουν μια μίζερη καθημερινότητα, την οποία επιβάλλει και συντηρεί η διευθύντρια του γηροκομείου.

Σκηνοθεσία: Χρήστος Παληγιαννόπουλος
Σενάριο: Νίκος Μουρατίδης, Λίνα Δημοπούλου
Πρωταγωνιστούν: Τίτος Βανδής, Σπύρος Κωνσταντόπουλος, Μπάμπης Γιωτόπουλος, Μέλπω Ζαρόκωστα, Τασσώ Καββαδία, Νίκος Κούρος, Έρση Μαλικένζου κ.ά.

2 Οκτωβρίου 1998: Θάνατος της συγγραφέα Λιλής Ζωγράφου
«Έκτακτη Έκδοση» – Λιλής Ζωγράφου

Συνέντευξη της Λιλής Ζωγράφου στη δημοσιογράφο Δήμητρα Γκουντούνα και στην εκπομπή «Έκτακτη Έκδοση»,  η οποία μεταδόθηκε στις 31 Ιουλίου 1990. Η χειμαρρώδης συγγραφέας, δημοφιλής στο κοινό μέσα από το έργο της («Επάγγελμα: Πόρνη», «Η Συβαρίτισσα», «Η αγάπη άργησε μια μέρα» κ.ά.), μιλάει στον τηλεοπτικό φακό για την ηρωίδα του νέου της βιβλίου «Νύχτωσε αγάπη μου, είναι χθες» και τις αυτοβιογραφικές αναφορές που συνέθεσαν τα στοιχεία του χαρακτήρα της Ισαβέλλας. Διανοούμενη και ακτιβίστρια, η Λιλή Ζωγράφου εξέφρασε με το έργο της έναν λόγο ακέραιο και ασυμβίβαστο για την προσωπική ελευθερία του ανθρώπου, τη χειραφέτηση των γυναικών, τη σεξουαλική απελευθέρωση. Η ίδια περιγράφει, επίσης, πώς αντιμετωπίζει τη γυναίκα και το φεμινιστικό κίνημα στο έργο της γενικά, ενώ αναφέρεται στη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη εποχή. Στη διάρκεια της συζήτησης, η Λιλή Ζωγράφου μιλάει για τη σχέση της με το άλλο φύλο, την άποψή της για τον γάμο, την ατομική ελευθερία, καθώς και την κυριαρχία του έρωτα στη ζωή της. Ακόμη, αναφέρεται στην έκδοση του βιβλίου της για τον Νίκο Καζαντζάκη, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1959 και την καθιέρωσε στα ελληνικά γράμματα.

Επιμέλεια-παρουσίαση: Δήμητρα Γκουντούνα

«Νίκος Πουλαντζάς – Δέκα χρόνια απουσίας»
Εκπομπή-αφιέρωμα, παραγωγής 1989

Συμπληρώνονται φέτος 46 χρόνια από τον θάνατο του διεθνώς καταξιωμένου κοινωνιολόγου και διανοούμενου Νίκου Πουλαντζά (1936-2019), ο οποίος αυτοκτόνησε, σε ηλικία 43 ετών, στις 3 Οκτωβρίου 1979 στο Παρίσι, απ’ όπου ξεκίνησε τη θεωρητική του παραγωγή μέσα στη δεκαετία του ’60. Έγινε παγκοσμίως γνωστός με το έργο του για τη μαρξιστική θεωρία του κράτους, το οποίο είχε τεράστια απήχηση στη σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνιολογική σκέψη. Η θεωρητική συνεισφορά αφορά, επίσης, τις αναλύσεις για τις κοινωνικές τάξεις, το κράτος εκτάκτου ανάγκης (φασισμός) και την κατάρρευση των δικτατοριών στη νότια Ευρώπη (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα) κατά τη δεκαετία του ’70. Ο ίδιος είχε ενεργό ανάμιξη στο αριστερό και κομμουνιστικό κίνημα της Γαλλίας και της Ελλάδας (μέλος του ΚΚΕ και, μετά το 1968, του ΚΚΕ Εσωτερικού).

Η εκπομπή «Νίκος Πουλαντζάς – Δέκα χρόνια απουσίας», που γυρίστηκε για τα 10 χρόνια από τον θάνατό του, επιχειρεί να φωτίσει την προσωπικότητά του και τη σκέψη του. Μιλούν οι πανεπιστημιακοί καθηγητές Κωνσταντίνος Τσουκαλάς και Γιώργος Στεφανίδης, ο εκδότης και διευθυντής του περιοδικού «Ο Πολίτης» Άγγελος Ελεφάντης, η σύζυγος του Πουλαντζά, φεμινίστρια συγγραφέας Ανί Λεκλέρ, κ.ά.

Επιμέλεια-παρουσίαση: Νίκος Χουρδάκης, Κώστας Χριστοφιλόπουλος
Σκηνοθεσία: Βασίλης Βλαχοδημητρόπουλος
Παραγωγή: 1989

4 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Ζώων
«Το βλέμμα» – «Προς ανθρώπους»

Το Αρχείο της ΕΡΤ για την Παγκόσμια Ημέρα Ζώων προτείνει το επεισόδιο της σειράς οικολογικών ντοκιμαντέρ για τα ζώα «Το βλέμμα» με τίτλο «Προς ανθρώπους», παραγωγής 1995. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο, εξετάζονται τα κοινά σημεία της συμπεριφοράς ανθρώπων και ζώων. Επιστήμονες και φιλόζωοι εκθέτουν τις εμπειρίες και τα ευρήματα των ερευνών τους, μιλώντας για την περιέργεια των ζώων, τη διάθεσή τους για γνώση και την ευφυΐα τους. Αναφέρονται οντολογικά και φυλογενετικά γεγονότα της ζωής ζώων και ανθρώπων, ενώ γίνεται λόγος για τα στερεότυπα που ισχύουν στους ανθρώπους περί εκδικητικής συμπεριφοράς ορισμένων ζώων, όπως οι καρχαρίες και οι φάλαινες. Στην εκπομπή μιλούν η ψυχολόγος Κατερίνα Καρυστηναίου, ο κτηνίατρος Θανάσης Βέλτσος κ.ά.

Σκηνοθεσία: Κωστής Ζώης
Πρόλογος-Επίλογος: Χρόνης Μίσσιος

5 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών
«Αλτερνατίβα» – «Σχολεία αλληλεγγύης»

Στο πρώτο επεισόδιο της σειράς κοινωνικού περιεχομένου, παραγωγής 2017, που διερευνά συνιστώσες της αλληλεγγύης στην ελληνική κοινωνία, παρουσιάζονταιτα «Αλληλέγγυα Σχολεία»,  ένα δίκτυο  κοινωνικών και εκπαιδευτικών δομών στην Ελλάδα που λειτουργούν με βάση την αλληλεγγύη, τη μη κερδοσκοπία, την αυτοοργάνωση και τη συμμετοχικότητα. Για τις αξίες αυτές, τα προβλήματα του αναλυτικού προγράμματος, την ισότητα και προσβασιμότητα αλλά και τις ιδιαιτερότητες των σχολείων αυτών μιλούν εκπαιδευτικοί, εθελοντές και μαθητές από Σχολεία Αλληλεγγύης.

Παρουσίαση-αρχισυνταξία: Μπάμπης Χριστακόπουλος
Σκηνοθετική επιμέλεια: Γιώργος Ηλιόπουλος