Τι συμβαίνει με τα Μνημεία του Αγνώστου Στρατιώτη σε όλο τον κόσμο

Σε όλες τις χώρες του κόσμου, τα Μνημεία του Αγνώστου Στρατιώτη αποτελούν ιερούς τόπους εθνικής μνήμης, όπου ο σεβασμός και η σιωπή αντικαθιστούν κάθε μορφή πολιτικής έκφρασης.

Είναι χώροι αφιερωμένοι στους ανώνυμους ήρωες που έπεσαν για την πατρίδα, ανεξαρτήτως παράταξης, ιδεολογίας ή εποχής.

Όπως σημειώνει ο Θοδωρής Κολυδάς, η Ελλάδα αποτελεί μια ειδική περίπτωση, καθώς είναι από τις λίγες δημοκρατίες που επιτρέπουν διαδηλώσεις σχεδόν δίπλα στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, μπροστά στη Βουλή των Ελλήνων. Προσθέτοντας, αναφέρει ότι αποτελεί ένα δείγμα δημοκρατικής ανεκτικότητας, αλλά και πρόκληση για την πολιτική ωριμότητα του δημόσιου βίου.

Τα Μνημεία του Αγνώστου Στρατιώτη, πέρα από τις όποιες εθνικές ιδιαιτερότητες, έχουν έναν κοινό σκοπό: να τιμούν σιωπηλά όλους εκείνους που θυσιάστηκαν για την πατρίδα τους, παραμένοντας σύμβολα ενότητας, σεβασμού και ιστορικής μνήμης.

Γαλλία: Η Αιώνια Φλόγα της Μνήμης κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου

Η Γαλλία υπήρξε η πρώτη χώρα που καθιέρωσε το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, το 1920, κάτω από την εμβληματική Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι.

Έκτοτε, κάθε βράδυ στις 18:30 πραγματοποιείται η τελετή αναζωπύρωσης της «Αιώνιας Φλόγας», ένα συγκινητικό τελετουργικό εθνικής ενότητας.

Η πρόσβαση του κοινού επιτρέπεται, ωστόσο οι διαδηλώσεις ή οι πολιτικές συγκεντρώσεις απαγορεύονται απολύτως με βάση προεδρικό διάταγμα του 1923. Οι Αρχές στη Γαλλία αποκλείουν την περιοχή κατά τη διάρκεια κινητοποιήσεων, ενώ οποιαδήποτε πράξη βεβήλωσης ή διακοπής της φλόγας θεωρείται εθνικό αδίκημα.

Η Γαλλία θεωρεί το μνημείο αυτό σύμβολο της Δημοκρατίας και της Αντίστασης, όχι χώρο πολιτικής αντιπαράθεσης.

Ηνωμένο Βασίλειο – Το Cenotaph του Λονδίνου: Σιωπή αντί συνθημάτων

Στο Λονδίνο, το Cenotaph του Whitehall (1919) αποτελεί ίσως το πιο σεβαστό δημόσιο μνημείο του Ηνωμένου Βασιλείου. Η λέξη “Cenotaph” σημαίνει κενός τάφος, συμβολίζοντας όλους τους αγνοούμενους και ανώνυμους στρατιώτες των βρετανικών εκστρατειών.

Κάθε Κυριακή της Μνήμης (Remembrance Sunday), η βασιλική οικογένεια και οι πολιτικοί αρχηγοί καταθέτου στεφάνια, ενώ τηρείται δίλεπτη σιγή σε ολόκληρη τη χώρα.

Ο Public Order Act προβλέπει ότι οποιαδήποτε πολιτική διαδήλωση ή συγκέντρωση σε ακτίνα 50 μέτρων από το μνημείο απαγορεύεται αυστηρά. Η παραβίαση αντιμετωπίζεται ως προσβολή των νεκρών και του εθνικού συμβόλου. Ακόμη και οι δημοσιογράφοι υποχρεούνται να στέκονται σε προκαθαρισμένες θέσεις, χωρίς να διακόπτουν τη σιωπή της τελετής.

Ιταλία – Ο Βωμός της Πατρίδας: Φύλακες της Ιστορίας

Στην καρδιά της Ρώμης, το Altare della Patria (Βωμός της Πατρίδας) φιλοξενεί από το 1921 το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη της Ιταλίας.

Τοποθετημένο μέσα στο επιβλητικό Vittoriano, το μνημείο φυλάσσεται 24 ώρες το 24ωρο από στρατιωτικό άγημα.

Η πρόσβαση είναι ελεύθερη μόνο σε τουρίστες και επισκέπτες που επιδεικνύουν σεβασμό και σιωπή.

Κάθε πολιτική εκδήλωση, πανό ή διαμαρτυρία απαγορεύεται από τον ιταλικό Ποινικό Κώδικα. Κατά τη διάρκεια κινητοποιήσεων στη Ρώμη, η περιοχή αποκλείεται εντελώς.

Το ιταλικό κράτος θεωρεί μνημείο «ιερό έδαφος» (suolo sacro) – όχι απλώς ιστορικό χώρο.

Ηνωμένες Πολιτείες – Το Αρλινγκτον και ο νόμος της σιωπής

Το Tomb of the Unknown Soldier στο Arlington National Cemetery, κοντά στην Ουάσινγκτον, είναι ένα από τα πιο συγκινητικά μνημεία της Αμερικής.

Από το 1921, φιλοξενεί τα λείψανα αγνώστων στρατιωτών από όλους τους πολέμους και φρουρείται 365 μέρες τον χρόνο από το περίφημο 3rd U.S. Infantry Regiment (“The Old Guard”).

Οι τελετές διεξάγονται σε απόλυτη σιωπή. Οι επισκέπτες οφείλουν να σταθούν ακίνητοι και σιωπηλοί. Οποιαδήποτε μορφή διαμαρτυρίας ή πολιτικής έκφρασης απαγορεύεται με βάση τον ομοσπονδιακό νόμο (U.S. Code Title 38, Section 2413), με ποινές φυλάκισης για τους παραβάτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, κατά τις τελετές Memorial Day, καταθέτει στεφάνι χωρίς να μιλήσει – ως πράξη σεβασμού προς τους ανώνυμους νεκρούς.

Ρωσία – Το Κρεμλίνο και η σιωπή των ηρώων

Το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη της Ρωσίας, δίπλα στα τείχη του Κρεμλίνου, ανεγέρθηκε το 1967 για να τιμήσει τους πεσόντες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η επιγραφή του γράφει: «Το όνομά σου είναι άγνωστο, η πράξη σου αθάνατη».

Το μνημείο φυλάσσεται από την Προεδρική Φρουρά και θεωρείται στρατιωτικός χώρος υψηλής ασφαλείας. Οποιαδήποτε πολιτική δραστηριότητα ή συγκέντρωση γύρω του απαγορεύεται αυστηρά.

Η βεβήλωση ή η διακοπή της τελετής αλλαγής φρουράς αντιμετωπίζεται ως ποινικό αδίκημα.

Ελλάδα – Το ανοιχτό μνημείο στο Σύνταγμα

Το ελληνικό Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, έργο του αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Λαζαρίδη και του γλύπτη Φωκίωνα Ρωκ, εγκαινιάστηκε το 1932 και βρίσκεται μπροστά από τη Βουλή των Ελλήνων, στο Σύνταγμα.

Είναι ένα από τα λίγα μνημεία στον κόσμο που βρίσκεται σε σημείο ανοιχτό σε δημόσιες διαδηλώσεις. Παρότι θεωρείται ιερός χώρος μνήμης, δεν υπάρχει νομικά θεσπισμένη «ζώνη απαγόρευσης διαδηλώσεων». Όμως, σε κάθε προσβολή του χώρου, βανδαλισμός ή εμπόδιο στη φρουρά διώκεται ποινικά με βάση το άρθρο 334 του Ποινικού Κώδικα («Προσβολή συμβόλων του Κράτους»). Αυτή η ανεκτικότητα του ελληνικού δημοσίου χώρου εκλαμβάνεται ως σύμβολο δημοκρατικής ωριμότητας. Η ελευθερία της διαμαρτυρίας συνυπάρχει με τον σεβασμό της εθνικής μνήμης – μια δύσκολη, αλλά βαθιά ελληνική ισορροπία. Ανεξάρτητα από το ποια αρχή έχει την ευθύνη φύλαξης ή εποπτείας του, το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη πρέπει να παραμείνει χώρος απαραβίαστος, σύμβολο εθνικής ενότητας και ιστορικής μνήμης.

Η Πολιτεία οφείλει να θεσπίσει σαφή και διακριτικά μέτρα προστασίας, ώστε να διασφαλίζεται ο σεβασμός του χώρου χωρίς να περιορίζεται η ελευθερία της έκφρασης. Μέτρα που να εγγυώνται ότι, ακόμη κι όταν η κοινωνία εκφράζει τη διαφωνία της στους δρόμους, ο τάφος του άγνωστου ήρωα θα παραμένει τόπος σιωπής, τιμής και εθνικής συνείδησης. Σε όλα τα κράτη τα Μνημεία του Αγνώστου Στρατιώτη είναι κάτι περισσότερα από πέτρα και χαλκό. Είναι οι σιωπηλοί θεματοφύλακες της συλλογικής μνήμης. Σε άλλες χώρες, περιφράσσονται για να προστατευθούν. Στην Ελλάδα, προς το παρόν μένουν ανοιχτά για να θυμίζουν ότι η δημοκρατία δε φυλάσσεται πίσω από τα κάγκελα, αλλά από τον σεβασμό των πολιτών. Η πρόκληση για κάθε κοινωνία παραμένει η ίδια: Να τιμά τους νεκρούς της χωρίς να ξεχνά τους ζωντανούς και να συνδυάζει την ελευθερία με την ευθύνη.

Πηγή: kolydas.eu