Το 2025 αποτέλεσε χρονιά ορόσημο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, με γεγονότα που επηρέασαν το πολιτικό, οικονομικό και γεωστρατηγικό μέλλον του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Από την επέκταση της ζώνης Σένγκεν και τις πρώτες εφαρμογές του Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη, μέχρι τις εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θέματα εμπορίου και την πορεία της Ουκρανίας προς την ένταξη, η Ένωση αντιμετώπισε προκλήσεις και ευκαιρίες που θα καθορίσουν την πορεία της για τα επόμενα χρόνια.
Η χρονιά ξεκίνησε με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία να γίνονται πλήρη μέλη της ζώνης Σένγκεν από την 1η Ιανουαρίου, επιτέλους μετά από δεκαοκτώ χρόνια αναμονής από την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, η Πολωνία ανέλαβε την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ με σύνθημα «Ασφάλεια, Ευρώπη», σηματοδοτώντας την έναρξη ενός νέου πενταετούς θεσμικού κύκλου.
Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική προεδρία στις 20 Ιανουαρίου προκάλεσε άμεσες ανησυχίες στις Βρυξέλλες για το μέλλον των διατλαντικών σχέσεων, ενώ στις 23 Φεβρουαρίου οι πρόωρες γερμανικές ομοσπονδιακές εκλογές έφεραν την CDU/CSU στην πρώτη θέση με 28,5% των ψήφων, με το AfD να καταγράφει ιστορική επίδοση στο 20,8%.
Η εφαρμογή του Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη αποτέλεσε ένα από τα πιο σημαντικά ρυθμιστικά ορόσημα της χρονιάς. Από τις 2 Φεβρουαρίου τέθηκαν σε ισχύ οι απαγορεύσεις για συστήματα τεχνητής νοημοσύνης με απαράδεκτο επίπεδο κινδύνου, όπως η κοινωνική βαθμολόγηση και η χειραγώγηση συμπεριφοράς, καθιστώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση τον πρώτο μεγάλο ρυθμιστικό φορέα παγκοσμίως που νομοθετεί συνολικά για την τεχνητή νοημοσύνη. Τον Αύγουστο, η πλήρης δομή διακυβέρνησης του Κανονισμού τέθηκε σε λειτουργία με τη δημιουργία του Γραφείου Τεχνητής Νοημοσύνης και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τεχνητής Νοημοσύνης.
Στον πολιτικό χώρο, η επικεφαλής της γαλλικής ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν κηρύχθηκε ένοχη για υπεξαίρεση ευρωπαϊκών κονδυλίων στις 31 Μαρτίου και τέθηκε σε ισχύ άμεση πενταετής απαγόρευση ανάληψης δημόσιου αξιώματος, αποκλείοντάς την ουσιαστικά από τις προεδρικές εκλογές του 2027, παρά την εκκρεμή έφεσή της. Στη Ρουμανία, μετά την ακύρωση των προηγούμενων προεδρικών εκλογών του 2024 λόγω καταγγελιών για ρωσική παρέμβαση, ο ανεξάρτητος υποψήφιος Νικούσορ Νταν κέρδισε τις επαναληπτικές εκλογές τον Μάιο, επικρατώντας του ακροδεξιού Τζορτζ Σίμιον με 53,6% έναντι 46,4% στον δεύτερο γύρο της 18ης Μαΐου.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία παρέμεινε κεντρικό θέμα καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διατήρησε την αμέριστη υποστήριξή της στο Κίεβο, με τους ηγέτες να επιβεβαιώνουν τη δέσμευση για οικονομική και στρατιωτική βοήθεια ύψους 30,6 δισεκατομμυρίων ευρώ για το 2025 στη Σύνοδο Κορυφής της 6ης Μαρτίου. Στις 20 Μαΐου το Συμβούλιο υιοθέτησε το 17ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, το πιο εκτεταμένο από την έναρξη του πολέμου, στοχεύοντας τον «σκιώδη στόλο» δεξαμενόπλοιων πετρελαίου και περιορίζοντας την πρόσβαση σε στρατιωτική τεχνολογία.
Παράλληλα, η ενταξιακή πορεία της Ουκρανίας σημείωσε πρόοδο, με την Επιτροπή να επιβεβαιώνει τον Μάιο ότι το Κίεβο είχε ολοκληρώσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις για το άνοιγμα του πρώτου ενταξιακού κεφαλαίου, παρά την ουγγρική βέτο που εμπόδισε την επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων. Στις 11 Δεκεμβρίου, η ΕΕ και η Ουκρανία συμφώνησαν σε σχέδιο δέκα σημείων για την προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας σε τεχνικό επίπεδο.
Οι εμπορικές εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες αποτέλεσαν ένα από τα κυρίαρχα θέματα του έτους. Ο πρόεδρος Τραμπ απείλησε αρχικά με δασμούς 50% στα ευρωπαϊκά προϊόντα τον Μάιο, πριν τροποποιήσει την απαίτησή του σε 30% τον Ιούλιο.
Μετά από έντονες διαπραγματεύσεις, η ΕΕ και οι ΗΠΑ κατέληξαν σε εμπορική συμφωνία στις 27 Ιουλίου που επέβαλλε δασμούς 15% στις περισσότερες ευρωπαϊκές εισαγωγές, με εξαιρέσεις για αεροσκάφη, χημικά και φαρμακευτικά προϊόντα. Η συμφωνία περιλάμβανε επίσης δεσμεύσεις της ΕΕ για αγορές αμερικανικής ενέργειας ύψους 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων και πρόσθετες επενδύσεις 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Στον τομέα της άμυνας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 19 Μαρτίου τη Λευκή Βίβλο για την Άμυνα, καθορίζοντας πενταετή οδικό χάρτη για την ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων της ΕΕ. Το σχέδιο ReArm Europe προέβλεπε κινητοποίηση πόρων άνω των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του χρηματοδοτικού μέσου SAFE ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για αμυντικές επενδύσεις και ρήτρας διαφυγής από το Σύμφωνο Σταθερότητας που επιτρέπει στα κράτη-μέλη να εξαιρέσουν έως 1,5% του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες από τους υπολογισμούς δημοσιονομικού ελλείμματος.
Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο στη Χάγη αποφάσισε νέο στόχο αμυντικών δαπανών 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2035, με 1,5% να αφορά συναφείς αμυντικές δαπάνες.
Η μεταναστευτική πολιτική παρέμεινε επίκαιρη, με τα κράτη-μέλη να συμφωνούν στις 8 Δεκεμβρίου στις τελικές διαπραγματευτικές τους θέσεις για νέους νόμους επιστροφών μεταναστών και κοινό κατάλογο ασφαλών χωρών καταγωγής. Το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο αναμένεται να εφαρμοστεί από τον Ιούνιο 2026, εισάγοντας αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα και διευκολύνοντας τις επιστροφές.
Στον κλιματικό τομέα, η Επιτροπή πρότεινε τον Ιούλιο τροποποιήσεις στον Ευρωπαϊκό Κλιματικό Νόμο που καθιστούν νομικά δεσμευτικό τον στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 90% μέχρι το 2040 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, παρά τις αρχικές αντιστάσεις. Τον Δεκέμβριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή πολιτική συμφωνία για τον στόχο αυτό.
Μια ιστορική εμπορική συμφωνία επιτεύχθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2024 μεταξύ της ΕΕ και της Mercosur, αργότερα κατατέθηκε προς επικύρωση τον Σεπτέμβριο 2025, δημιουργώντας μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών που καλύπτει περισσότερους από 750 εκατομμύρια καταναλωτές. Παρά την αντίθεση της Γαλλίας και άλλων κρατών-μελών για λόγους γεωργικής προστασίας, η συμφωνία αναμένεται να εξαλείψει δασμούς σε πάνω από 91% των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τη Νότια Αμερική.
Παράλληλα, η Επιτροπή παρουσίασε στις 21 Μαΐου τη νέα Στρατηγική της Ενιαίας Αγοράς, στοχεύοντας στην απλούστευση των επιχειρηματικών διαδικασιών και την άρση των δέκα πιο επιβλαβών εμποδίων για το εμπόριο και τις επενδύσεις.
Στον θεσμικό τομέα, ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2025 εγκρίθηκε στις 27 Νοεμβρίου με συνολικές δεσμεύσεις 192,8 δισεκατομμυρίων ευρώ και πληρωμές 149,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, αύξηση 1,78% σε σχέση με το 2024. Το Κοινοβούλιο εξασφάλισε πρόσθετη χρηματοδότηση άνω των 230 εκατομμυρίων ευρώ για προγράμματα έρευνας, υγείας, εκπαίδευσης και κλιματικής δράσης.
Η Δανία ανέλαβε την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ την 1η Ιουλίου με προτεραιότητες μια ασφαλή, ανταγωνιστική και πράσινη Ευρώπη.
Οι εξελίξεις του 2025 διαμόρφωσαν μια νέα πραγματικότητα για την ΕΕ, που θα πρέπει να συνδυάσει την οικονομική ανταγωνιστικότητα με την πολιτική συνοχή και την κοινωνική δικαιοσύνη. Προκλήσεις που αναμένεται να ενταθούν το 2026, καθώς από τα μέσα Ιουνίου προστίθεται και η εφαρμογή της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το μεταναστευτικό.
Ανταπόκριση – Βρυξέλλες
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
