QCI Days 2025: Η Ελλάδα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πορείας προς ένα ασφαλές και κβαντικά καινοτόμο ψηφιακό μέλλον

Η Ελλάδα ανέλαβε φέτος πρωταγωνιστικό ρόλο στην πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία EuroQCI, φιλοξενώντας το κορυφαίο διεθνές συνέδριο QCI Days 2025 στην Αθήνα, από τις 28 έως τις 30 Απριλίου, στο Ίδρυμα Ευγενίδου. Η διοργάνωση τελούσε υπό την υποστήριξη του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και με την καθοδήγηση της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, στο πλαίσιο του Διεθνούς Έτους Κβαντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (IYQ) και της Παγκόσμιας Ημέρας Κβαντικής Τεχνολογίας (World Quantum Day 2025).

Μετά το QKD Days Madrid (2022) και το QCI Days Vienna (2024), η Αθήνα ανέλαβε τη σκυτάλη διοργάνωσης ενός θεσμού-ορόσημο για την ερευνητική και τεχνολογική κοινότητα των Κβαντικών Υποδομών Επικοινωνίας. Το συνέδριο συνδιοργάνωσαν το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), το Αυστριακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (AIT) και το Πολυτεχνείο Μαδρίτης (UPM).

Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, κήρυξε την έναρξη του διεθνούς συνεδρίου την Δευτέρα 28 Απριλίου, απευθύνοντας χαιρετισμό και δηλώνοντας μεταξύ άλλων: «Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των ευρωπαϊκών εξελίξεων στην ψηφιακή ασφάλεια. Το μέλλον των επικοινωνιών είναι ήδη εδώ — και είναι κβαντικό.»

Χαιρετισμούς απηύθυναν επίσης ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Κωνσταντίνος Καράντζαλος, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΔΥΤΕ Αριστείδης Σωτηρόπουλος, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Aymard De Touzalin, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Ισπανίας Ana Rosa Bofill, καθώς και οι εκπρόσωποι των Εθνικών Υποδομών Κβαντικών Επικοινωνιών (NatQCIs) ο Ηλίας Παπασταματίου, συντονιστής του έργου HellasQCI για την ΕΔΥΤΕ, ο Vicente Martin, καθηγητής του Πολυτεχνείου Μαδρίτης (UPM) και εκπρόσωπος του έργου EuroQCI Spain, και ο Martin Stierle, Επικεφαλής στη Μονάδα Αριστείας στις Τεχνολογίες Ασφάλειας και Επικοινωνιών (Competence Unit, Security & Communication Technologies) στο Αυστριακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (AIT Austrian Institute of Technology) εκπροσωπώντας το έργο QCI-CAT. Η κεντρική εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου έγινε από τον Artur Ekert, καθηγητή κβαντικής φυσικής στο Μαθηματικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, στο Merton College της Οξφόρδης και στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, και ιδρυτικού διευθυντή του Κέντρου Κβαντικών Τεχνολογιών (CQT).

Πρωτοποριακή Επίδειξη Τεχνολογιών Κβαντικής Κρυπτογράφησης

Στο πλαίσιο του συνεδρίου, πραγματοποιήθηκε εντυπωσιακή ζωντανή επίδειξη διασυνοριακής επικοινωνίας μέσω τεχνολογιών Κβαντικής Κρυπτογράφησης (QKD), μεταξύ των εθνικών υποδομών της Ελλάδας (HellasQCI), της Ισπανίας (EuroQCI Spain) και της Αυστρίας (QCI-CAT).

Η ελληνική υλοποίηση βασίστηκε στο Μητροπολιτικό Δίκτυο Κβαντικής Κρυπτογράφησης της Αθήνας, που αποτελεί μέρος της Εθνικής Υποδομής Κβαντικών Επικοινωνιών HellasQCI. Η επίδειξη αξιοποίησε ένα δίκτυο 15 κόμβων και 131 χιλιομέτρων οπτικών ινών, το οποίο διασυνδέει τέσσερις κορυφαίους ελληνικούς φορείς: το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», και την ΕΔΥΤΕ.

Κατά την επίδειξη παρουσιάστηκε πραγματική διανομή κβαντικών κλειδιών από διαφορετικούς παρόχους, καθώς και πολυεπίπεδη εφαρμογή προηγμένων πρωτοκόλλων κρυπτογράφησης (OTNsec, MACsec, IPsec). Η επιτυχής λειτουργία αυτών των τεχνολογιών ανέδειξε τον βαθμό τεχνολογικής ωριμότητας του HellasQCI και επιβεβαίωσε τον κεντρικό ρόλο της Ελλάδας στη μετάβαση προς την εποχή των κβαντικά ασφαλών επικοινωνιών.

Η διασυνοριακή ζωντανή σύνδεση QKD Ελλάδας–Αυστρίας–Ισπανίας απέδειξε ότι το όραμα για το πανευρωπαϊκό δίκτυο EuroQCI προχωρά με γοργούς ρυθμούς προς την υλοποίησή του.

Κορυφαίοι Χορηγοί και Εκθέτες

Καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του συνεδρίου QCI Days 2025, διαδραμάτισαν κορυφαίοι χορηγοί και εκθέτες από τον διεθνή επιχειρηματικό χώρο, συμβάλλοντας ενεργά στην προώθηση της καινοτομίας στον τομέα των κβαντικών επικοινωνιών.

Οι εταιρείες ADAPTIT, NOKIA, ID Quantique και Fortinet υπήρξαν οι βασικοί υποστηρικτές του συνεδρίου, ενώ φιλοξενήθηκε ένα εντυπωσιακό εύρος (20) εκθετών, που παρουσίασαν τις τελευταίες καινοτομίες, τεχνολογίες και υπηρεσίες στον τομέα των κβαντικών επικοινωνιών. Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά την πορεία και εξέλιξη των εταιρειών, να παρακολουθήσουν ζωντανές επιδείξεις και να συμμετάσχουν σε ουσιαστικές συζητήσεις για το μέλλον των ασφαλών κβαντικών δικτύων.

Η προσέλκυση κορυφαίων εκθετών και διεθνώς αναγνωρισμένων χορηγών από τον ιδιωτικό τομέα στο QCI Days 2025 αποτελεί ισχυρή ένδειξη της αυξανόμενης εμπιστοσύνης της παγκόσμιας τεχνολογικής κοινότητας προς την Ελλάδα, αναγνωρίζοντάς την ως ανερχόμενο κόμβο στον τομέα των Κβαντικών Υποδομών Επικοινωνίας (QCIs). Η δυναμική αυτή αποτυπώνει την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε επίπεδο υποδομών, τεχνογνωσίας και διακρατικής συνεργασίας, ενισχύοντας τη θέση της χώρας στον ευρωπαϊκό και διεθνή χάρτη της κβαντικής καινοτομίας. Παράλληλα, δημιουργεί σημαντικές προοπτικές για επενδύσεις, μεταφορά τεχνογνωσίας και ενίσχυση της τεχνολογικής αυτονομίας της χώρας.

Ισχυρή Συμμετοχή της Διεθνούς Κοινότητας

Περισσότεροι από 600 συμμετέχοντες, εκ των οποίων 300 με φυσική παρουσία και άλλοι 300 ημερησίως μέσω της πλατφόρμας ΔΙΑΥΛΟΣ της ΕΔΥΤΕ, συμμετείχαν ενεργά. Αντιπροσωπείες από πάνω από 30 χώρες και φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έργα όπως τα NOSTRADAMUS, PETRUS, καθώς και εκπρόσωποι τεχνολογικών επιχειρήσεων και οργανισμών κυβερνοασφάλειας, έδωσαν δυναμικό παρών.

Η Ελλάδα, μέσω του HellasQCI, παρουσίασε τη σημαντική πρόοδο στην υλοποίηση του Εθνικού Δικτύου Κβαντικών Επικοινωνιών, με 27 κόμβους QKD, εκ των οποίων κάποιοι είναι πειραματικοί και κάποιοι μόνιμοι και αφορούν 13 στην Δημόσια Διοίκηση και 7 στον Εκπαιδευτικό και Ερευνητικό τομέα.

Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου δήλωσε:
«Οι κβαντικές τεχνολογίες δεν είναι πλέον κάτι αφηρημένο και αόριστο. Είναι μια στρατηγική αναγκαιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια των δεδομένων, την τεχνολογική ανθεκτικότητα και την αυτονομία μας. Ως χώρα θεωρούμε τις κβαντικές υποδομές προτεραιότητα και παράλληλα ευκαιρία, ώστε να επενδύσουμε στην καινοτομία, στη βιομηχανία, στην αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού μας. Με το HellasQCI διασυνδέεται η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο με πάνω από 650 χλμ. οπτικών ινών, περιλαμβάνοντας τρεις Οπτικούς Επίγειους Σταθμούς, ενώ ταυτόχρονα επενδύουμε και σε δορυφορικές οπτικές τεχνολογίες. Με αυτόν τον τρόπο, κάνουμε μεθοδικά βήματα για την κβαντική εποχή και συνδιαμορφώνουμε το μέλλον της Ευρώπης. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι φιλοξενήσαμε το QCI Days 2025 στην Αθήνα. Φορείς, επιστήμονες, πολιτικοί ανταλλάσσουμε απόψεις και εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας στον τομέα των κβαντικών τεχνολογιών. Είναι απαραίτητο σε ευρωπαϊκό επίπεδο να προχωρήσουμε όλοι μαζί σε μια ψηφιακή εποχή όπου η ασφάλεια και η κυριαρχία διασφαλίζονται και μέσω των κβαντικών τεχνολογιών».

Ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Καράντζαλος τόνισε:
«Η επιτυχία των QCI Days 2025 αποτελεί ορόσημο για τη χώρα μας και αποδεικνύει τη στρατηγική σημασία της συνεργασίας δημόσιου τομέα, ερευνητικής κοινότητας και βιομηχανίας για ένα ασφαλές, κβαντικά προστατευμένο μέλλον.»

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ – GRNET), Αριστείδης Σωτηρόπουλος ανέφερε:
«Το HellasQCI ξεπερνά τα εθνικά όρια: αποτελεί θεμέλιο για τη συλλογική ευρωπαϊκή ικανότητα στον τομέα των κβαντικών τεχνολογιών. Επενδύουμε σε δεξιότητες, γνώση και υποδομές, ώστε να διασφαλίσουμε ένα μέλλον με ευρωπαϊκή ψηφιακή κυριαρχία και επικοινωνίες υψηλής ασφάλειας για όλους.»

Ο Συντονιστής του έργου HellasQCI, Ηλίας Παπασταματίου, δήλωσε:

«Η φετινή εκδήλωση συγκέντρωσε περισσότερους από 600 συμμετέχοντες και 70 ομιλητές από πάνω από 30 χώρες — μια σαφής απόδειξη ότι η κοινότητα του EuroQCI είναι πιο ισχυρή και πιο ενωμένη από ποτέ. Η εμπιστοσύνη, η σκληρή δουλειά και η συνεργασία αποτέλεσαν τα θεμέλια της πορείας μας. Μόνο μέσω της συνεργασίας μπορούμε να οικοδομήσουμε μια λειτουργική και ασφαλή πανευρωπαϊκή υποδομή κβαντικών τηλεπικοινωνιών – EuroQCI.»

Ο Τεχνικός Διευθυντής του έργου HellasQCI, Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) Γιώργος Κανέλλος, δήλωσε:

«Αυτή η ζωντανή διασυνοριακή επίδειξη QKD μεταξύ Ελλάδας, Αυστρίας και Ισπανίας αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για την πρωτοβουλία EuroQCI. Για πρώτη φορά, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία ασφαλής βιντεοδιάσκεψη με κβαντικά μέσα μέσω τεσσάρων κόμβων – ένα επίτευγμα που αναδεικνύει τη συνολική ωριμότητα των κβαντικών επικοινωνιών. Με περισσότερα από 130 χλμ. οπτικών ινών, το Μητροπολιτικό Δίκτυο QKD της Αθήνας ανέδειξε την ετοιμότητα του HellasQCI να υποστηρίξει υλοποιήσεις μεγάλης κλίμακας.»

Ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Μαδρίτης (UPM) και εκπρόσωπος της ισπανικής πρωτοβουλίας EuroQCI Spain, Vicente Martin, προσέθεσε:
«Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που αυτή η σημαντική πρωτοβουλία ξεκίνησε από τη Μαδρίτη, ένα κέντρο καινοτομίας και συνεργασίας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τους εταίρους μας, την ΕΔΥΤΕ (GRNET), για την άψογη φιλοξενία, καθώς και το AIT Austrian Institute of Technology για την αμέριστη υποστήριξη και τη συνολική φροντίδα στη διοργάνωση. Η συμβολή όλων ήταν καθοριστική για την επιτυχία αυτής της προσπάθειας, ενώ επιπλέον αποδεικνύει την υγεία της κοινότητας των κβαντικών επικοινωνιών και δείχνει ότι η διεθνής συνεργασία είναι το κλειδί για την πρόοδο στον τομέα της κβαντικής ασφάλειας.»

Ο επικεφαλής της Μονάδας Αριστείας στις Τεχνολογίες Ασφάλειας & Επικοινωνιών του AIT Austrian Institute of Technology και Συντονιστής του έργου QCI-CAT, Martin Stierle δήλωσε:
«Σας ευχαριστώ όλους που συγκεντρωθήκαμε εδώ. Είναι πραγματικά υπέροχο να βλέπω τόσα πολλά γνώριμα πρόσωπα — παλιούς φίλους και έμπιστους συνεργάτες — αλλά και να καλωσορίζω νέους συναδέλφους που εντάσσονται στη συνεχώς αναπτυσσόμενη κοινότητά μας.  Όλους μας ενώνει ένας κοινός σκοπός: να διαμορφώσουμε το μέλλον των κβαντικών επικοινωνιών μέσα από τα QCI Days 2025. Ας αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις τρεις ημέρες που έχουμε μπροστά μας και ας συνεργαστούμε για μια παραγωγική, εμπνευσμένη και ουσιαστική διοργάνωση»

Τον επίλογο στην επιτυχημένη διοργάνωση του QCI Days Athens 2025 εκφώνησε ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της ΕΔΥΤΕ και Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Δημήτρης Κατσιάνης, αναφέροντας:
«Αυτό δεν ήταν απλώς ένα συνέδριο — ήταν μια μοναδική συνάντηση ανθρώπων και ιδεών από ευρωπαϊκούς θεσμούς, κυβερνητικούς οργανισμούς, την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, τη βιομηχανία και τον τομέα της κυβερνοασφάλειας, με κοινό όραμα το μέλλον των κβαντικά ασφαλών επικοινωνιών στην Ευρώπη.  Από την πρώτη στιγμή, η εκδήλωση τιμήθηκε από την παρουσία υψηλόβαθμων εκπροσώπων, όπως ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Δημήτρης Παπαστεργίου, και ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, κ. Κωνσταντίνος Καράντζαλος, καθώς και εκπροσώπων από αρχές εθνικής ασφάλειας και ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ελλάδα απέδειξε πως είναι έτοιμη να ηγηθεί, να συντονίσει και να εμπνεύσει. Μέσα από το HellasQCI, με τη συμβολή των πανεπιστημίων, των ερευνητικών κέντρων, του ιδιωτικού τομέα και του GRNET, χτίζουμε κάτι πολύ περισσότερο από μια υποδομή».

Η ολοκλήρωση του συνεδρίου QCI Days 2025 επιβεβαίωσε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο στη συνείδηση όλων των συνέδρων και συμμετεχόντων ότι «οι Εθνικές Κβαντικές Υποδομές και το Κβαντικό Διαδίκτυο δεν αποτελούν πλέον μια θεωρητική έννοια υπό διερεύνηση, αλλά έχουν αποκτήσει ισχυρή δυναμική και πραγματική υπόσταση, με τη δημιουργία κβαντικών κόμβων και δικτύων που υλοποιούνται ενεργά σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη».

Κύρια σημεία της διοργάνωσης

• 600+ συμμετέχοντες από 30+ χώρες
• Επίδειξη ζωντανής κβαντικής σύνδεσης Ελλάδας-Ισπανίας-Αυστρίας
• 27 κόμβοι QKD σε εθνικό επίπεδο
• Υψηλόβαθμη πολιτική, επιστημονική και επιχειρηματική εκπροσώπηση

HellasQCI – Ο Ελληνικός Πυλώνας του EuroQCI

Το HellasQCI, έργο συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναπτύσσει την Εθνική Υποδομή Κβαντικής Επικοινωνίας της Ελλάδας στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής υποδομής  EuroQCI. Το έργο που συντονίζεται από το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), υπό την υποστήριξη του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και με την καθοδήγηση της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, στοχεύει να τοποθετήσει την Ελλάδα στην αιχμή της κβαντικής τεχνολογίας, προσφέροντας προηγμένες λύσεις για την ασφάλεια και τη διασύνδεση κρίσιμων επικοινωνιακών υποδομών.

Στον πυρήνα του έργου βρίσκεται η ενσωμάτωση συστημάτων διανομής κβαντικών κλειδιών (Quantum Key Distribution – QKD) που αποτελεί θεμέλιο λίθο για την προστασία ευαίσθητων δεδομένων, διασφαλίζει την ανθεκτικότητα των κρίσιμων υποδομών της χώρας, και δημιουργεί τις βάσεις για νέες εφαρμογές στην έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία.

Tο HellasQCI διασυνδέει  τρία ελληνικά αστεροσκοπεία – του Χελμού στην Πελοπόννησο, του Χολομώντα στη Θεσσαλονίκη και του Σκίνακα στην Κρήτη – με μητροπολιτικά δίκτυα στην Αθήνα, την Θεσσαλονικη και το Ηράκλειο Κρήτης αντίστοιχα,  τα οποία αναβαθμίζονται σε Οπτικούς Επίγειους Σταθμούς, με δυνατότητες διανομής κβαντικών κλειδιών.

Το έργο HellasQCI αποτελεί κοινοπραξία αποτελούμενη από τους εξής εταίρους: Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ) (Συντονιστής), Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ” (ΕΚΕΦΕ), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), QUBITECH, SPACE HELLAS, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Motor Oil Ελλάς (MOH), Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών & Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ), Université du Luxembourg (Λουξεμβούργο), South East Technological University (Ιρλανδία).

Με όραμα την επιτάχυνση της έρευνας και της καινοτομίας, το HellasQCI αναπτύσσει το κβαντικό διαδίκτυο (quantum internet), προετοιμάζοντας το έδαφος για την επιτυχή και ασφαλή μετάβαση στις ψηφιακές τεχνολογίες του μέλλοντος.