Πώς η παιδική συναισθηματική στέρηση διαμορφώνει τις ενήλικες σχέσεις

Κάθε ενήλικας κουβαλά μικρά, αθόρυβα αποτυπώματα από το σπίτι όπου μεγάλωσε. Όταν αυτό το σπίτι είχε έλλειψη συναισθηματικής ζεστασιάς, κάποια μοτίβα συμπεριφοράς γίνονται τόσο οικεία, σαν να είναι ενσωματωμένα μέσα μας. Κι όμως, συχνά αποτελούν σκιές ενός παρελθόντος που δεν αναγνωρίσαμε. Το καλό είναι πως δεν είμαστε δεσμευμένοι σ΄αυτά. Με επίγνωση και λίγη τρυφερότητα προς τον εαυτό μας μπορούμε να τα αλλάξουμε.

Πώς η συναισθηματική στέρηση στην παιδική ηλικία διαμορφώνει τις σχέσεις στην ενήλικη ζωή

Εάν μεγαλώσατε σε σπίτι με έλλειψη συναισθηματικής ζεστασιάς

Δυσκολεύεστε να αναγνωρίσετε τα συναισθήματά σας: Σε πολλά σπίτια, τα συναισθήματα δεν είχαν λόγια. Έτσι, ακόμη και σήμερα, όταν σας ρωτούν «Πώς νιώθετε;», συχνά απαντάτε με σκέψεις αντί για συναισθήματα.
Μικρά βήματα:
• Σταθείτε για λίγα δευτερόλεπτα πριν απαντήσετε.
• Επιλέξτε μία λέξη, ακόμη κι αν δεν είστε σίγουροι.

Ζητάτε συγγνώμη για τις ανάγκες σας: Όταν μεγαλώνετε χωρίς συναισθηματική ζεστασιά, μαθαίνετε ότι οι ανάγκες σας ίσως είναι βάρος. Έτσι, στην ενήλικη ζωή ξεκινάτε ακόμη και τα απλά αιτήματα με «Συγγνώμη…».
Τι μπορεί να βοηθήσει:
• Πείτε καθαρά: «Χρειάζομαι κάτι».
• Θυμηθείτε ότι το να χρειάζεστε δεν είναι αδυναμία.

Σχετικό άρθρο: Όταν έχετε μεγαλώσει συναισθηματικά «ορφανοί»

Η σιωπή σας αγχώνει: Η σιωπή στο παιδικό σας σπίτι μπορεί να σήμαινε ένταση, αποστασιοποίηση ή αποφυγή. Έτσι σήμερα νιώθετε την ανάγκη να γεμίζετε κάθε παύση, ακόμη κι όταν δεν χρειάζεται.
Δοκιμάστε:
• Αφήστε τρία–τέσσερα δευτερόλεπτα σιωπής.
• Παρατηρήστε ότι η στιγμή παραμένει ασφαλής.

Υπερλειτουργείτε στις σχέσεις: Όταν δεν υπήρχε συναισθηματική υποστήριξη, μάθατε να τα κάνετε όλα μόνοι σας. Αυτό γίνεται πλέον η φύση σας: αναλαμβάνετε, οργανώνετε, εξηγείτε, φροντίζετε για όλους.
Μικρές αλλαγές:
• Αναθέστε μια απλή ευθύνη σε κάποιον άλλον.
• Αφήστε χώρο για βοήθεια, έστω και λίγο.

Νιώθετε άβολα με τα κομπλιμέντα: Εάν μεγαλώσατε σε ένα περιβάλλον όπου κανείς δεν σάς επαινούσε, ο ενήλικος εαυτός σας νιώθει άβολα στη σκηνή της επιβράβευσης. Μειώνετε τις ικανότητές σας πριν καν τις αναγνωρίσετε.
Δοκιμάστε:
• Πείτε απλά: «Ευχαριστώ».
• Χωρίς επεξήγηση, χωρίς αμήχανο γέλιο.

Σχετικό θέμα: Μήπως ανήκετε στα «παιδιά αγριολούλουδα»;

Φοβάστε ότι είστε «υπερβολικοί»: Πολλοί από εσάς μάθατε να συρρικνώνετε τον εαυτό σας για να χωρέσετε σε περιβάλλοντα που δεν ενδιαφερόνταν για την παρουσία σας. Ο ενθουσιασμός, η ευαισθησία, η ζωντάνια σας συχνά μπήκαν σε σιωπηλή καραντίνα.
Θυμηθείτε:
• Οι σωστοί άνθρωποι δεν θα σας πουν ποτέ ότι είστε υπερβολικοί.
• Θα σας βρουν αληθινούς.

Μετατρέπετε τα συναισθήματα σε σκέψεις αντί να τα αισθάνεστε: Η σκέψη γίνεται καταφύγιο: είναι πιο ασφαλές να εξηγείτε τον πόνο παρά να τον νιώθετε.
Μικρή άσκηση:
• Πείτε μία λέξη για το συναίσθημα που νιώθετε.
• Μην το αναλύσετε. Αφήστε το απλώς να υπάρχει.

Οι φιλίες σας μένουν στην επιφάνεια: Η ευαλωτότητα μπορεί να σάς φαίνεται επικίνδυνη όταν δεν υπήρχε χώρος γι’ αυτήν στην παιδική ηλικία. Έτσι οι ενήλικες σχέσεις σας συχνά μένουν ασφαλείς, αλλά ρηχές.
Τι βοηθά:
• Μοιραστείτε κάτι λίγο πιο προσωπικό σε μία συζήτηση.
• Προσέξτε ποιοι ανταποκρίνονται με ζεστασιά.

Έχετε ενοχές όταν θέτετε όρια: Σε πολλά σπίτια χωρίς συναισθηματική ζεστασιά, το «όχι» αντιμετωπιζόταν ως έλλειψη αγάπης. Στην ενήλικη ζωή, κάθε όριο φέρνει μαζί του μια μικρή ενοχή.
Δοκιμάστε:
• Πείτε ένα καθαρό «όχι» χωρίς εξηγήσεις.
• Θυμηθείτε ότι το όριο προστατεύει εσάς και τις σχέσεις σας.

Τι μπορείτε να αλλάξετε σήμερα

• Ονομάστε ένα συναίσθημα μέσα στην ημέρα.
• Ζητήστε μια μικρή βοήθεια χωρίς συγγνώμη.
• Αφήστε μια στιγμή σιωπής σε μια συζήτηση.
• Δεχτείτε ένα κομπλιμέντο χωρίς να το μειώσετε.
• Δημιουργήστε ένα μικρό όριο και μείνετε σταθεροί σε αυτό.

Σχετικό θέμα: Εσείς πόσο γρήγορα μπορείτε να ανέβετε από τον βυθό στην επιφάνεια;

Η ψυχολόγος Τζούλι Γκότμαν (Julie Gottman) υπενθυμίζει ότι η συναισθηματική ανάπτυξη δεν έχει ηλικία: μαθαίνεται σε κάθε στάδιο της ζωής.

Το σπίτι όπου μεγαλώσατε ίσως είχε έλλειψη συναισθηματικής ζεστασιάς, αλλά η ενήλικη ζωή σας δεν χρειάζεται να συνεχίσει το ίδιο μοτίβο. Με μικρές, σταθερές κινήσεις μπορείτε να διαμορφώσετε έναν πιο ζεστό τρόπο σύνδεσης με τον εαυτό σας και τους άλλους.