Το παρασιτικό σκουλήκι Schistosoma mansoni, που μεταδίδεται μέσω του νερού, έχει εξελίξει έναν εξαιρετικά ύπουλο μηχανισμό επιβίωσης: οι προνύμφες του εισβάλλουν αθόρυβα στο σώμα του ξενιστή, διαπερνώντας το δέρμα και εγκαθίστανται στο εσωτερικό του οργανισμού, όπου βρίσκουν το ιδανικό περιβάλλον για να ωριμάσουν και να αναπαραχθούν. Αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι ότι αυτή η διείσδυση δεν προκαλεί ούτε πόνο ούτε φαγούρα, επιτρέποντας στο παράσιτο να εισέλθει απαρατήρητο και να προκαλέσει σχιστοσωμίαση – μια χρόνια παρασιτική ασθένεια που επηρεάζει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Τώρα, επιστήμονες στις ΗΠΑ ανακάλυψαν πώς αυτό το σκουλήκι καταφέρνει να παρακάμπτει τις άμυνες του σώματος. Διαπίστωσαν πως παράγει μόρια που καταστέλλουν μια συγκεκριμένη κατηγορία νευρώνων στο δέρμα του ξενιστή – ένα εύρημα που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων, αποτελεσματικών παυσίπονων.
«Αν καταφέρουμε να εντοπίσουμε και να απομονώσουμε τα μόρια που χρησιμοποιούν αυτά τα σκουλήκια για να μπλοκάρουν την ενεργοποίηση των TRPV1+, ίσως αποκτήσουμε μια νέα εναλλακτική απέναντι στα οπιοειδή για την αντιμετώπιση του πόνου», δήλωσε ο ανοσολόγος Χέρμπερτ Ντεμπρόσκι από την Ιατρική Σχολή του Tulane στις ΗΠΑ.
«Τα μόρια που αναστέλλουν τους TRPV1+ θα μπορούσαν επίσης να αξιοποιηθούν ως θεραπεία για παθήσεις με οδυνηρές φλεγμονές» πρόσθεσε.
Οι TRPV1+ νευρώνες είναι ένας ειδικός τύπος αισθητηριακών νευρώνων που στέλνουν στον εγκέφαλο σήματα σχετιζόμενα με θερμότητα, τσούξιμο και φαγούρα – σήματα που λειτουργούν ως προειδοποίηση για επικίνδυνες ουσίες, παθογόνα ή αλλεργιογόνα. Παίζουν επίσης ρόλο στην ενεργοποίηση της ανοσολογικής αντίδρασης, δηλαδή της φλεγμονής που θα μπορούσε να μπλοκάρει την είσοδο των προνυμφών του S. mansoni στο σώμα.
Τι έδειξε η μελέτη σε ποντίκια
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι το παράσιτο έχει εξελιχθεί ώστε να μπορεί να καταστέλλει τους TRPV1+ νευρώνες, αυξάνοντας τις πιθανότητές του να μολύνει με επιτυχία τον ξενιστή του. Για να το επιβεβαιώσουν, σχεδίασαν μια μελέτη σε ποντίκια. Ορισμένα ποντίκια μολύνθηκαν με το παράσιτο, ενώ άλλα χρησιμοποιήθηκαν ως ομάδα ελέγχου. Κάθε ομάδα ταυτοποιήθηκε με γράμματα, χωρίς οι ερευνητές να γνωρίζουν ποια ήταν ποια – μια προσέγγιση γνωστή ως «τυφλή μελέτη», που μειώνει την προκατάληψη και ενισχύει την αξιοπιστία των ευρημάτων.
Στη συνέχεια, όλα τα ποντίκια συμμετείχαν σε τεστ αντοχής στον πόνο: το ένα τους πόδι τοποθετήθηκε πάνω από μια θερμή επιφάνεια – αρκετά ζεστή ώστε να προκαλεί δυσφορία, αλλά όχι εγκαύματα. Οι ερευνητές κατέγραψαν τον χρόνο που χρειαζόταν κάθε ποντίκι μέχρι να αποσύρει το πόδι του.
Παράλληλα, οι ερευνητές καλλιέργησαν νευρώνες από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό των ποντικών, στους οποίους προστέθηκε καψαϊκίνη για να μελετηθεί η ανοσολογική απόκριση. Τα ποντίκια στην ομάδα ελέγχου εμφάνισαν σημαντικά εντονότερη αντίδραση σε σύγκριση με εκείνα που είχαν μολυνθεί. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων επιβεβαίωσαν την υπόθεση των ερευνητών ότι το S. mansoni πράγματι καταστέλλει τους νευρώνες που ειδοποιούν τον εγκέφαλο για τον κίνδυνο και ενεργοποιούν την ανοσολογική αντίδραση που θα απέτρεπε την εισβολή του παρασίτου.
Αν και δεν είναι βέβαιο ότι η διαδικασία λειτουργεί ακριβώς με τον ίδιο τρόπο στους ανθρώπους, το εύρημα ανοίγει τον δρόμο για νέες έρευνες.
«Η ταυτοποίηση των μορίων που μπλοκάρουν τους TRPV1+ στο S. mansoni θα μπορούσε να οδηγήσει σε θεραπείες πρόληψης της σχιστοσωμίασης», είπε ο ερευνητής. «Οραματιζόμαστε, για παράδειγμα, μια τοπική κρέμα που ενεργοποιεί τους TRPV1+ προκειμένου να αποτρέψει την είσοδο του παρασίτου μέσω μολυσμένου νερού» πρόσθεσε.
Τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν επίσης να ανοίξουν τον δρόμο για νέες θεραπείες του νευροπαθητικού πόνου – αν και απαιτείται περαιτέρω μελέτη, καθώς η καταστολή του ανοσοποιητικού ενέχει κινδύνους. Επόμενο βήμα των ερευνητών είναι να εξετάσουν σε βάθος τα μόρια που εκκρίνει το παράσιτο και καταστέλλουν τους TRPV1+ νευρώνες, ώστε να κατανοήσουν ακριβώς τον μηχανισμό δράσης τους.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Immunology.
ΠΗΓΗ: Science Alert
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος