Το «Blue Moon» του Richard Linklater: ένα μελαγχολικό τραγούδι για τον Λόρενζ Χαρτ

Κοιτώντας τις αναμενόμενες ταινίες της χρονιάς, έπεσα πάνω σε μια κριτική που μου τράβηξε το ενδιαφέρον. Με αφορμή την κριτική του David Gordon στο Theatremania παραθέτω μερικά από τα εύστοχα σχόλια του αναλυτή που θα μας εξάψουν την περιέργεια αλλά και θα μας ενημερώσουν σε βάθος για μια άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα που γέμισε με μελωδίες την καρδιά μας.

Του Αλέξανδρου Ρωμανού Λιζάρδου

«Στις 31 Μαρτίου 1943, ο Richard Rodgers και ο νέος του συνεργάτης Oscar Hammerstein II επαναστάτησαν στο αμερικανικό μιούζικαλ με την πρεμιέρα του Oklahoma! στο Μπρόντγουεϊ». Έτσι αρχίζει ο David Gordon την κριτική του, τοποθετώντας από την πρώτη φράση το σημείο καμπής που σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας άλλης. Επτά μήνες αργότερα, ο προηγούμενος συνεργάτης του Rodgers, ο λυρικός Lorenz Hart, θα πεθάνει μόνος, από πνευμονία, βυθισμένος στη βροχή της Όγδοης Λεωφόρου.

Ο Linklater, γράφει ο Gordon, «ανοίγει την ταινία του Blue Moon με αυτή ακριβώς την εικόνα, τον στιχουργό να τρεκλίζει στη βροχή, απελπισμένος για αλκοόλ, προσοχή και, ίσως πάνω απ’ όλα, σεβασμό». Ο Ethan Hawke, μακροχρόνιος συνεργάτης του σκηνοθέτη (σ.σ. ας μην ξεχνάμε ότι γύρισαν μαζί και μια ταινία στην Καρδαμύλη), δίνει μια «σπαρακτική ερμηνεία» του Χαρτ, ενός καλλιτέχνη που πάλευε με την αυτοϋπονόμευση και τη λήθη.

Το σενάριο του Robert Kaplow, όπως παρατηρεί ο Gordon, «είναι γραμμένο με θεατρική αίσθηση, με τους άκρως απαραίτητους χαρακτήρες και σχεδόν ένα μόνο σκηνικό: το μπαρ του Sardi’s, στο «θεατρικό τετράγωνο» όπως το αποκαλούν της Νέας Υόρκης». Εκεί, ο μικρόσωμος Χαρτ βρίσκει καταφύγιο μετά την πρεμιέρα του Oklahoma! και διασκεδάζει τον μπάρμαν Eddie (Bobby Cannavale) και τον πιανίστα Morty (Jonah Lees) με ιστορίες για το πόσο «μίσησε» το έργο.

Η ταινία αποφεύγει, όπως σημειώνει ο κριτικός, «κάθε εξωραϊσμό» και παρουσιάζει τον Χαρτ «όπως ήταν ευρέως γνωστό ότι υπήρξε: ομοφυλόφιλος, βαθιά κρυψίνους, παρατηρητικός και πληγωμένος από μια ανυπόφορη μοναξιά». Η σχέση του με την νεαρή φοιτήτρια Elizabeth (Margaret Qualley) δεν είναι ερωτική, αλλά «μια απεγνωσμένη αναζήτηση σύνδεσης» (σ.σ. στην ταινία επιμένει ότι αν και ομοφυλόφιλος, αυτή η σχέση είχε κάτι το διαφορετικό -δηλαδή δεν ήταν βιτρίνα-).

Παρότι ο Gordon αναγνωρίζει κάποιες αδυναμίες στην κινηματογραφική γραφή του Linklater, «σκηνοθετικά ευρήματα που μικραίνουν τον Ethan Hawke, θεατρικά σκηνικά που θυμίζουν γύρισμα καναλιού που φημίζεται για τις τηλεοπτικές βιογραφίες κ.λπ.», θεωρεί ότι αυτή η εσκεμμένη «θεατρικότητα» λειτουργεί στα υπέρ της ταινίας: «Το Blue Moon είναι φτιαγμένο για ανθρώπους του θεάτρου, οπότε η αποδοχή της σκηνικής του φύσης έχει απόλυτη λογική».

Ιδιαίτερα εύστοχο είναι το στιγμιότυπο όπου ο Hammerstein συστήνει στον Χαρτ ένα παιδί από το Ντόυλσταουν, «τον Stevie, έναν νεαρό φίλο που κριτικάρει ανοιχτά τους στίχους του». Ο Gordon αποκαλύπτει με χιούμορ ότι αυτός ο Stevie δεν είναι άλλος από τον Stephen Sondheim, που αργότερα θα κατηγορούσε τον Χαρτ ως «τον πιο τεμπέλη από τους κορυφαίους στιχουργούς».

Το κέντρο βάρους της ταινίας, ωστόσο, είναι, όπως αναφέρει ο Gordon, «οι σκυφτοί ώμοι του Hawke». Η ερμηνεία του αποτυπώνει έναν άνθρωπο «μεθυσμένο από θέατρο και αυτολύπηση, σαρκαστικό αλλά γοητευτικό, ευάλωτο αλλά περήφανο». Ο Andrew Scott, ως Rodgers, λειτουργεί ως «τρυφερός αντίλογος», προσπαθώντας να του δώσει μια τελευταία ευκαιρία συμφιλίωσης.

Το φινάλε, βγαλμένο από την πραγματικότητα, είναι αφοπλιστικό: η τελευταία τους συνεργασία ήταν η αναβίωση του A Connecticut Yankee, που περιείχε πέντε νέα τραγούδια, ανάμεσά τους το “To Keep My Love Alive”. Ο Χαρτ εμφανίστηκε μεθυσμένος στην πρεμιέρα και πέθανε πέντε ημέρες μετά.

«Το Blue Moon λειτουργεί ως ένα συγκινητικό πορτρέτο ενός ανθρώπου του οποίου η λυρική ιδιοφυΐα ξεπέρασε το μαρτύριό του», γράφει ο Gordon. Και πράγματι, μέσα από την ομίχλη του Linklater και το μελαγχολικό βλέμμα του Hawke, το φεγγάρι αυτό που συνέδεσε τον δημιουργό με το διασημότερο τραγούδι του, αν και «μπλε» (σ.σ. δηλαδή μελαγχολικό) φωτίζει για λίγο έναν δημιουργό που έζησε στη σκιά της ίδιας του της ποίησης.