“Capacity-Χωρητικότητα” της Navine G. Khan-Dossos

Tο πρότζεκτ CAPACITY – ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ της εικαστικού Navine G. Khan-Dossos, σε επιμέλεια της Σωζήτας Γκουντούνα, σε συνεργασία και με την υποστήριξη της Polyeco Art Initiative, παρουσιάστηκε στη διεθνή έκθεση Art-Athina (στο περίπτερο P51) μέχρι την Κυριακή 29/5/16.

Η ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ήταν μία μεγάλης διάρκειας περφόρμανς, μιας τοιχογραφίας, που είχε ως στόχο να αποτυπώσει αυτή τη διαφορετική πρόσφατη χρήση του Σταδίου του Taekwondo, όπου έλαβε χώρα η έκθεση της Art Athina.

Από τις 18 Νοέμβρη του 2015, το πέρασμα στην Ειδομένη ήταν αυστηρά ελεγχόμενο, επιτρέποντας μόνο περιορισμένη διεύλεση σε Σύριους, Ιρακινούς και Αφγανούς. Χιλιάδες μετανάστριες και μετανάστες (που δεν ορίζονται ως «πρόσφυγες του πολέμου» ) δεν μπόρεσαν να περάσουν τα σύνορα στην Ειδομένη, ιδιαίτερα εάν ήταν νέοι άνδρες Πακιστανικής, Ιρανικής και Μαροκινής καταγωγής. Καθώς οι συνθήκες επιδεινώθηκαν και αντιμετωπίζοντας αυτό το τέλμα, πολλές χιλιάδες ανθρώπων επέστρεψαν στην Αθήνα, ανήμποροι να βρουν κάποια διέξοδο προς την Ευρώπη.

Κατα τη διάρκεια αυτής της επαναφοράς στη πρωτεύουσα, το Ολυμπιακό γήπεδο του Taekwondo χρησιμοποιήθηκε για περιορισμένο χρονικό διάστημα, το Δεκέμβριο 2015, ώστε να φιλοξενήσει όσους πρόσφυγες δεν μπόρεσαν να βρούν καταφύγιο τους χειμερινούς μήνες στην πόλη. Συγκεκριμένα φιλοξενήθηκαν στο γήπεδο, άνθρωποι που βρέθηκαν στους σταθμούς του μετρό αναζητώντας προστασία από τις καταιγίδες εκείνης της περιόδου. Δυστυχώς, όμως, το μέτρο αυτο ήταν βραχυπρόθεσμο σε σχέση με το μακροπρόθεσμο πρόβλημα, ιδιαίτερα υπο την πίεση της προθεσμίας εξόδου (17 Δεκεμβρίου 2015) που το γήπεδο έπρεπε να είναι έτοιμο για μια εκδήλωση της Αθλητικής Ομοσπονδίας.

Ο διευθυντής κος Πάνος Κουτσιανάς δήλωσε σε συνέντευξη οτι η μέγιστη χωρητικότητα του κτιρίου ήταν 1.700, αλλά οτι η πρόθεση του ήταν να φιλοξενηθούν κάτω από 1.000 άτομα για λόγους ασφαλείας. Ωστόσο, μέσα σε λίγες μέρες το στάδιο φιλοξενούσε περίπου 2.000 ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους, έπειτα από μία μόνο νύχτα, προσπαθούσαν να κάνουν ό,τι ήταν δυνατόν για να εγκαταλείψουν το γήπεδο. Η είσοδος στους δημοσιογράφους ήταν απογορευμένη αλλά μια άτυπη δημοσκόπηση 20 ανθρώπων που αποχώρησαν από το γήπεδο αποκάλυψε οτι μόνο ένα άτομο είχε κοιμηθεί σε στρώμα, παρα τις δηλώσεις στον τύπο που επιβεβαίωναν ότι θα παρέχονταν κρεβάτια για όλους. Οι υπόλοιποι πρόσφυγες κοιμόντουσαν σε κουβέρτες που ήταν τοποθετημένες στο τσιμεντένιο πάτωμα. Το παρατημένο και βρώμικο περιβάλλον προκάλεσε την απογοήτευση των φιλοξενούμενων που σε πολλές περιπτώσεις ξέσπασαν σε αψημαχίες με αποτέλεσμά το γήπεδο να καταστεί μη κατοικήσιμο για τις οικογένειες των προσφύγων.

Το πρότζεκτ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ πραγματευόταν τον ταχύ ρυθμό εναλλαγής της χρήσης του κτιρίου και την ανησυχητική ανακύκλωση του χώρου κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αναταραχής στην Αθήνα. Καθώς ο χώρος ήταν μόνο προσωρινά μέρος της κρίσης, το έργο τέχνης συμμερίστηκε την παροδική ποιότητα αυτής της χρήσης και σε αυτό το πλαίσιο καλύφθηκε με μπογιά μετά το τέλος της εκδήλωσης, μην αφήνοντας κανένα ίχνος απ’ ότι προηγήθηκε.

Κατά τη διάρκεια της Έκθεσης, η Navine Khan-Dossos δούλεψε επιτόπια, προσπαθώντας να ζωγραφίσει τα σώματα των 2,000 ατόμων που καταγράφηκαν ως φιλοξενούμενοι στο κτίριο αυτό το χειμώνα.

Στόχος της ήταν να επιστήσει την προσοχή στο μεγάλο αριθμό των νέων ανδρών, ιδίως, που είχαν-έχουν εγκλωβιστεί στην Αθήνα και που παραμένουν λιγότερο ορατοί σε σχέση με την επικοινωνιακή κάλυψη της κρίσης. Οι επισκέπτες του περιπτέρου ήταν σε θέση να δουν την εικαστικό στο χώρο εργασίας, και να παρακολουθήσουν τη ζωγραφική να αναπτύσσεται σε καθημερινή βάση.

Σε μια αντιστροφή των κανόνων του χρονοδιαγράμματος μιας εμπορικής έκθεσης τέχνης, οι VIP θεατές δεν μπόρεσαν να δουν σχεδόν τίποτα από το έργο, παρά μόνο τα σχέδια, ενώ εκείνοι που επισκέφτηκαν την έκθεση τις τελευταίες ώρες της τελευταίας ημέρας είχαν τη δυνατότητα να δουν το ολοκληρωμένο έργο ζωγραφικής.

Με ένα έργο τέτοιας μεγάλης κλίμακας που ολοκληρώθηκε σε τόσες λίγες μέρες, η εικαστικός προκάλεσε τους θεατές να πάρουν πινέλα και χρώματα και να βοηθήσουν το χρωματισμό των πολλών μορφών που συνθέτουν τη χωρητικότητα του κτιρίου, που χρησιμοποιήθηκε με ένα τόσο ριζικά διαφορετικό τρόπο.