Σε ηλικία 83 ετών έφυγε από τη ζωή ο Rosa von Praunheim, ο θρυλικός Λετονός-γεννημένος Γερμανός σκηνοθέτης, συγγραφέας και ακτιβιστής, μια από τις πιο εμβληματικές και ριζοσπαστικές μορφές του ευρωπαϊκού queer κινηματογράφου και του κινήματος απελευθέρωσης των ομοφυλόφιλων.
Γεννημένος το 1942 στη Ρίγα ως Holger Radtke, υιοθέτησε το καλλιτεχνικό όνομα Rosa von Praunheim ως πολιτική πράξη: το «Rosa» παραπέμπει στο ροζ τρίγωνο με το οποίο οι ομοφυλόφιλοι στιγματίζονταν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ το «Praunheim» είναι μια εργατική συνοικία της Φρανκφούρτης. Από νωρίς, το έργο του στόχευε στη μετατροπή της ντροπής σε ορατότητα και διεκδίκηση.
Το 1971 προκάλεσε σεισμό στη γερμανική κοινωνία με την ταινία
«Δεν είναι ο ομοφυλόφιλος που είναι διεστραμμένος, αλλά η κοινωνία στην οποία ζει» (It Is Not the Homosexual Who Is Perverse, But the Society in Which He Lives). Το φιλμ θεωρείται ευρέως ότι πυροδότησε το Κίνημα Γκέι Απελευθέρωσης στη Γερμανία, ανοίγοντας δημόσια μια συζήτηση που μέχρι τότε θεωρούνταν ταμπού. Ο ίδιος ο τίτλος ενέπνευσε αργότερα και άλλους δημιουργούς, όπως το omnibus πορνογραφικό φιλμ «It Is Not the Pornographer That Is Perverse».
Το 1979, με το ντοκιμαντέρ «Army of Lovers / Revolt of the Perverts», κατέγραψε το αναδυόμενο διεθνές κίνημα γκέι απελευθέρωσης, αποτυπώνοντας την πολιτική, σεξουαλική και καλλιτεχνική ζύμωση της εποχής. Η ταινία περιλαμβάνει και τη θρυλική (αν και εκτός κάμερας) ερωτική συνάντησή του με τον συγγραφέα John Rechy, στοιχείο που ενίσχυσε τον μύθο γύρω από το έργο του.
Ιδιαίτερη θέση στη φιλμογραφία του κατέχει το «City of Lost Souls» (1983), με πρωταγωνίστρια τη Jayne County, μια ταινία που αποδείχθηκε εντυπωσιακά μπροστά από την εποχή της ως προς την απεικόνιση τρανς και non-binary ταυτοτήτων. Το φιλμ επανεκτιμήθηκε έντονα τα τελευταία χρόνια ως cult queer ορόσημο.
Ο von Praunheim δεν δίσταζε ποτέ να προκαλεί. Το 1991 προκάλεσε τεράστιο σκάνδαλο όταν, σε ζωντανή τηλεοπτική εκπομπή (Explosiv – Der heiße Stuhl), outing-αρε δημόσια γνωστές προσωπικότητες της γερμανικής τηλεόρασης, όπως τον Alfred Biolek και τον Hape Kerkeling. Παρότι η πράξη του καταγγέλθηκε ως παραβίαση της ιδιωτικότητας, θεωρείται ότι συνέβαλε καταλυτικά στη μεταστροφή της γερμανικής δημόσιας συζήτησης γύρω από την ομοφυλοφιλία, οδηγώντας σε αυξημένη ορατότητα και πιο θετική κάλυψη από τα ΜΜΕ.
Ως ακτιβιστής κατά τη διάρκεια της κρίσης του AIDS, χρησιμοποίησε συχνά σοκαριστικές συμβολικές χειρονομίες για να τραβήξει την προσοχή. Σε μια διάσημη τηλεοπτική εμφάνιση, έχυσε κόκκινο κρασί πάνω στο τραπέζι ενός παρουσιαστή, «σύμβολο αίματος για τα θύματα του HIV», και έσπασε το ποτήρι, σε μια πράξη ωμής αλλά αποτελεσματικής πολιτικής θεατρικότητας.
Ο Rosa von Praunheim αφήνει πίσω του περισσότερες από 150 ταινίες, βιβλία, θεατρικά έργα και μια ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά. Πάνω απ’ όλα, αφήνει το αποτύπωμα ενός καλλιτέχνη που αντιμετώπισε τον κινηματογράφο όχι ως ουδέτερο μέσο, αλλά ως όπλο κοινωνικής αλλαγής, αμφισβήτησης και απελευθέρωσης.
Η απώλειά του σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής — αλλά το έργο του παραμένει ζωντανό, προκλητικό και επίκαιρο.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
