ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα
Μια έξοχη τοιχογραφία της ελληνικής επαρχίας της δεκαετίας του 1950:
Το «ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ» είναι κάτι μεταξύ ιστορίας, μυθιστορήματος και οδοιπορικού. Δύο άντρες, ο Θεσσαλονικιός ποτοποιός Αυγουστίνος και ο οδηγός Αριστοτέλης, και ένα φορτηγό, μια παλιά Dodge από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με το τιμόνι δεξιά, διασχίζουν επί τρεις ημέρες τη Δυτική Μακεδονία και πουλάνε αλκοολούχα ποτά. Περηφάνεια και σήμα κατατεθέν της επιχείρησης είναι το Ούζο 44. ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ γράφεται με μεγάλα γράμματα στο φορτηγό και στις ετικέτες.
Πανταχού παρούσα είναι η οικονομική ασφυξία στην οποία βρίσκεται ο Αυγουστίνος. Για να πουλήσει ένα μπουκάλι ούζο κάνει τα πάντα. Ή όπως λέει ο ίδιος: «Κάνω τον Καραγκιόζη, παίζω στην ανάγκη και τον Μεγαλέξανδρο».
Χαρακτηριστική είναι η κρεβατομουρμούρα μετά από μια δυσάρεστη κουβέντα που είχαν με ακροδεξιό ξενοδόχο-εστιάτορα. Αφού ανεβαίνουν στο δωμάτιό τους, σβήνουν το φως και πέφτουν να κοιμηθούν, ακούγεται μετά από πέντε λεπτά ο ψίθυρος του Αριστοτέλη.
«Αφεντικό να σε ρωτήσω κάτι;»
«Λέγε».
«Γιατί πρέπει να γλείφουμε τον κάθε φασίστα και δεν κρατάμε λίγο την αξιοπρέπειά μας;»
Σιωπή.
Ύστερα από λίγο:
«Γιατί έχω γραμμάτια να πληρώσω και εσύ πρέπει να πάρεις τον μισθό σου».
Πάλι σιωπή.
Έπειτα από λίγο:
«Άι στην ευχή, αν είναι να βγάλουμε έτσι το ψωμί μας καλύτερα να μείνουμε νηστικοί», μουρμούρισε γυρνώντας προς τον τοίχο ο Αριστοτέλης. Το είπε όμως τόσο χαμηλόφωνα που το άκουσε μόνο ο ίδιος.
Ωστόσο η ιστορία δεν είναι θλιβερή. Υπάρχει πολύ χιούμορ και η διάθεση για προσαρμογή και επιβίωση –χαρακτηριστικό του Ελληνικού λαού– είναι διάχυτη σε όλους τους ήρωες.
Το βιβλίο είναι γραμμένο από ιστορικό, που κρατάει μεν το αυστηρό πλαίσιο των γνωστών γεγονότων, αλλά με τη μορφή ενός μυθιστορήματος θέλει να παρουσιάσει την ιστορία της εποχής από την ανθρώπινη πλευρά της, μέσα από την καθημερινότητα, μέσα από τα βιώματα και τα προβλήματα των ηρώων.
Πολλά από αυτά τα βιώματα, αν και τραγικά, γιατί ήταν συχνά αποτελέσματα της προσφυγιάς, είχαν και κάτι μαγικό έτσι όπως μεταφέρονταν από στόμα σε στόμα. Όπως οι θαμμένες λίρες, η πεζοπορία από την κεντρική Μακεδονία με κατεύθυνση Βουλγαρία προς εξεύρεση θάλασσας, η δημόσια βρύση που έβγαζε κρασί, το ντεκολτέ της Κάρμεν (ή μήπως την έλεγαν Ιζαμπέλα;) και πού στην ευχή είχε το στιλέτο με το οποίο ο Παναγής ο Κουταλιανός σκότωσε τον ταύρο, η σωματική διάπλαση και το παρελθόν της Καίτης της φορτηγατζού κλπ.
Στο ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ το ταξίδι και οι εκλογές χρησιμεύουν μόνο σαν συνδετικός κρίκος για μια ατέλειωτη σειρά από μικρές ιστορίες που συνδέονται με το παρελθόν των πελατών και των δύο πρωταγωνιστών. Όλες αυτές οι ιστορίες, οι αναδρομές και τα βιώματα, που πότε πότε φτάνουν στο επίπεδο του μύθου, είναι πετραδάκια που συνθέτουν σιγά σιγά ένα μέρος του ψηφιδωτού της ελληνικής ιστορίας. Πάνω απ’ όλα όμως δίνουν την εικόνα και την ατμόσφαιρα της εποχής.
Άγγελος Αυγουστίδης
Το μυθιστόρημα του Άγγελου Αυγουστίδη ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος (σελ.: 240, τιμή: 12,50 €).
Ο Άγγελος Αυγουστίδης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στην Ολλανδία, όπου και εκπόνησε το διδακτορικό του. Εργάστηκε αρχικά ως επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Σύγχρονης Ιστορίας του Ελεύθερου Πανεπιστημίου στο Άμστερνταμ. Αργότερα μεταπήδησε στο τότε Ελληνικό Υπουργείο Τύπου και υπηρέτησε σε διάφορα πόστα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Μετά τη συνταξιοδότησή του εγκαταστάθηκε ξανά στην Ολλανδία.
Το συγγραφικό έργο του περιλαμβάνει μονογραφίες, άρθρα και δοκίμια, κυρίως ιστορικού και πολιτικού περιεχομένου, τα περισσότερα στα ολλανδικά. Το Ούζο 44 Ούζο είναι το πρώτο λογοτεχνικό έργο του.