Ένα μεγαλόπνοο σχέδιο για τη δημιουργία μιας ανοιχτής ψηφιακής πλατφόρμας που θα περιλαμβάνει το σύνολο του έργου του Αριστοτέλη αλλά και μια σειρά άλλων χρήσεων και δράσεων γύρω από αυτό, έχει μπει στην τελική ευθεία. Πρόκειται για το καινοτόμο έργο πολιτισμού με τον τίτλο «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΤΕΣ- ΤΟ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ CORPUS + ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ» για το οποίο εργάζεται τα τελευταία δυόμιση χρόνια μια ετερόκλητη ομάδα ειδικών από το χώρο της Φιλοσοφίας, της Τεχνολογίας Υπολογιστών, των Εκδόσεων και της Επικοινωνίας και αναμένεται να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί στο κοινό ως τα μέσα του έτους 2023.
Όπως σημειώνει ο επιστημονικός υπεύθυνος του έργου, καθηγητής Φιλοσοφίας του ΑΠΘ, Βασίλης Κάλφας, στη συνέντευξή του στην εκπομπή «Αποτύπωμα» της Φωνής της Ελλάδας με τη Φούλη Ζαβιτσάνου, «οι νέες τεχνολογίες έχουν καταστήσει εφικτή τη συνεχή βελτίωση των κειμένων κι έχουν αφήσει πίσω το κυρίαρχο μέχρι τώρα μοντέλο της συγγραφής και έκδοσης ενός κλειστού κειμένου».
Η πλατφόρμα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΤΕΣ θα περιλαμβάνει το σύνολο των αριστοτελικών κειμένων, τις μεταφράσεις και τον σχολιασμό τους μέσα σε ένα ανοικτό ψηφιακό περιβάλλον όπου ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα να επέμβει και η επέμβασή του να ενσωματωθεί στην πλατφόρμα. «Το καλύτερο παράδειγμα», αναφέρει ο κ. Κάλφας «είναι η WIKIPEDIA η οποία στην αγγλική της έκδοση έχει γίνει η καλύτερη εγκυκλοπαίδεια στον κόσμο χωρίς να υπάρχει ένας συγγραφέας. Είναι μια συλλογική προσπάθεια».
Κατά αυτόν τον τρόπο, η πλατφόρμα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΤΕΣ φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα ψηφιακό υπερκείμενο που «χωρίς να απεμπολεί τα καλά της τυπογραφίας, όπως για παράδειγμα την προσήλωση του συγγραφέα, θα επιτρέπει την προσθήκη στοιχείων που θα εμπλουτίζουν συνεχώς το τελικό αποτέλεσμα. Θα μπορεί προφανώς να χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς αλλά, ιδανικά, θα μπορούσε να ενσωματώσει μια περιήγηση και να έχει κι έναν τουριστικό σκοπό καθώς η ψηφιακή μορφή του υλικού επιτρέπει τη χρήση εικόνων, βίντεο, χαρτών, κλπ.».
Σημείο κλειδί για την εξέλιξη αλλά και την επιτυχία αυτού του «ιδιαίτερα φιλόδοξου πειράματος» όπως ο ίδιος το χαρακτηρίζει είναι η συνεργασία. Αρχικά, η συνεργασία των φορέων που εμπλέκονται στην υλοποίηση του αλλά και σε δεύτερο χρόνο, η συνεργασία των χρηστών τόσο της ακαδημαϊκής, ερευνητικής ή εκπαιδευτικής κοινότητας όσο και του ευρύτερου κοινού.
Όσον αφορά τους συντελεστές, ο κ. Κάλφας μας εξηγεί ότι πρόκειται για τη σύμπραξη δυο δημόσιων και τριών ιδιωτικών φορέων. Αναλυτικά, πρόκειται για:
-Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης που είναι υπεύθυνο για τον εμπλουτισμό του επιστημονικού περιεχομένου κι εδώ εντάσσεται και η δική του συμβολή,
– Το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων Διόφαντος που έχει αναλάβει το ψηφιακό κομμάτι και κατασκευάζει μια πρωτότυπη ψηφιακή πλατφόρμα, δημιουργώντας παράλληλα κι ένα μοντέλο που όπως χρησιμοποιείται τώρα στον Αριστοτέλη θα μπορούσε στο μέλλον να χρησιμοποιηθεί στον Πλάτωνα ή σε κάποιον άλλο, ανάλογου βεληνεκούς στοχαστή,
– Οι εκδόσεις Νήσος και η Εταιρεία Μελέτης των Επιστημών του Ανθρώπου (ΕΜΕΑ) που είχαν τα δικαιώματα της έντυπης έκδοσης των Απάντων του Αριστοτέλη και μετέχουν σε αυτήν την προσπάθεια επεκτείνοντας την έντυπη μετάφρασή τους και
– Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Κοινωνικής και Συλλογικής Ωφέλειας ACTION PLUS που δουλεύει στο επίπεδο της προώθησης, των σεμιναρίων, των περιηγήσεων και επεξεργάζεται χρήσεις πέρα από τις τυπικά ακαδημαϊκές.
Στην ερώτηση αν η πλατφόρμα θα απευθύνεται και στο παγκόσμιο κοινό, ο διακεκριμένος καθηγητής Φιλοσοφίας απαντά ότι το διαβατήριο για αυτήν την σημαντική παράμετρο του σχεδίου το δίνει το ίδιο το αρχαίο κείμενο: «Όταν έχεις το αρχαίο κείμενο σαν βάση κι εκεί πάνω ψάχνεις λέξεις, έννοιες, μεταφράσεις, σχόλια, κλπ., όλα αυτά μπορούν να είναι στα νέα ελληνικά αλλά και σε άλλες γλώσσες ώστε αυτό το εργαλείο να ενσωματώσει κι άλλους μελετητές». «Εμείς βέβαια δουλεύουμε στα νέα ελληνικά αλλά είναι ανοικτό να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον και σε άλλες γλώσσες», διευκρινίζει.
«Μπορούμε να πούμε με σεμνότητα ότι αυτό το έργο αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία με την έννοια ότι δεν υπάρχει κάτι ανάλογο παγκοσμίως» σημειώνει. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι παραβλέπουμε τη δυσκολία του εγχειρήματος. Δυσκολία που είναι προφανής αν σκεφτούμε τι σημαίνει η συγκέντρωση και η επεξεργασία του υλικού (ειδικά όταν μιλάμε για το αριστοτελικό corpus), η δημιουργία του κατάλληλου ψηφιακού περιβάλλοντος αλλά και η μελλοντική του λειτουργία που σαφώς προϋποθέτει την ύπαρξη μιας κατάλληλης επιτροπής που θα ελέγχει, θα αξιολογεί και θα ενσωματώνει τις παρεμβάσεις των χρηστών.
«Έχουμε όμως κάθε λόγο να είμαστε αισιόδοξοι» καταλήγει ο Βασίλης Κάλφας, γιατί αυτό το εγχείρημα στηρίζεται σε δυο θεμελιώδεις αξίες για την επιστήμη, τη συνεργατικότητα και το ανοιχτό πλαίσιο, και απαντά στις σύγχρονες ανάγκες για ανοιχτή πρόσβαση και χρήση του αριστοτελικού έργου που συνεχίζει να προκαλεί αμείωτο ενδιαφέρον ως τις μέρες μας.
Ίσως όμως να έχουμε κι άλλον ένα λόγο να ελπίζουμε και να αισιοδοξούμε για την θετική έκβαση ενός τέτοιου εγχειρήματος καθώς, μακριά από την μεμψιμοιρία και την συνήθη εσωστρέφεια μας, υπογραμμίζει τη δύναμη της συνεργασίας και υποδεικνύει τις δημιουργικές προοπτικές που ο πολιτισμός μπορεί να δώσει σε αυτόν τον τόπο.
Περισσότερες πληροφορίες: https://aristotelistes.info/
Ακούστε εδώ ολόκληρη τη συνέντευξη:
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος