Ο πρώτος επαγγελματίας κατασκευαστής βιολιών της Μαλαισίας αναδεικνύει μια σπάνια τέχνη

Σκύβοντας πάνω από τον πάγκο εργασίας του, ο Ταν Τσιν Σενγκ (Tan Chin Seng) ξύνει την ξύλινη επάνω επιφάνεια ενός βιολιού, αφαιρώντας λεπτά στρώματα με αργές, προσεκτικές κινήσεις. Η δουλειά είναι στοχαστική, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Για τον Ταν, η μετατροπή του ακατέργαστου ξύλου σε βιολί είναι ένα έργο τέχνης και αγάπης.

Ο 45χρονος είναι ο πρώτος επαγγελματίας κατασκευαστής βιολιών ή αλλιώς οργανοποιός (luthier), στη Μαλαισία, δημιουργός εγχόρδων όπως βιολιά, τσέλα και κιθάρες. Την τελευταία δεκαετία έχει κερδίσει διεθνείς διακρίσεις. Σήμερα, καθοδηγεί μια νέα γενιά κατασκευαστών σε έναν τομέα που παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστος στη Νοτιοανατολική Ασία.

Παραδοσιακά, οι οργανοποιοί ταυτίζονται με την Ευρώπη, όπου θρυλικές μορφές όπως ο Αντόνιο Στραντιβάρι και ο Τζουζέπε Γκουαρνέρι διαμόρφωσαν το σύγχρονο βιολί. Η τέχνη έχει πλέον εξαπλωθεί παγκοσμίως, με ακμάζουσες κοινότητες στην Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν.

Η πορεία του Ταν

Η διαδρομή του Ταν προς την κατασκευή βιολιών ήταν ασυνήθιστη. Απόφοιτος πληροφορικής που δεν παίζει βιολί, βοηθούσε στην οικογενειακή επιχείρηση εστίασης και συνιδιοκτήτης μια σχολή μουσικής. Το 2010, ένα ταξίδι στην Κίνα για την αποκατάσταση ενός παλιού βιολιού πυροδότησε μια βαθύτερη περιέργεια για την κατασκευή του οργάνου.

Η περιέργεια τον οδήγησε να μαθητεύσει κοντά στον Κινέζο οργανοποιός Χαν Τζάο Σενγκ, κατασκευάζοντας το πρώτο του βιολί.

«Μόλις ολοκλήρωσα το πρώτο βιολί, ήξερα ότι αυτή η τέχνη είναι για μένα», είπε ο Ταν. «Έχει ξυλουργική, επιπλοποιία, καλλιτεχνικό σχεδιασμό. Έχει χημεία, ακουστική, φυσική, όλα όσα έχει η κατασκευή βιολιών, μου αρέσουν. Το να μετατρέπεις ξύλο σε μουσική είναι απλώς μαγικό».

Αυτό που ακολούθησε, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν μια «τρελή» αφοσίωση. Πήγαινε και ερχόταν στο Πεκίνο για περισσότερη εκπαίδευση και ταξίδεψε στην Ιταλία για να μαθητεύσει δίπλα σε άλλους οργανοποιούς. Τα πρώτα χρόνια, περνούσε έως και 16 ώρες την ημέρα σκυμμένος πάνω από το ξύλο, τελειοποιώντας κάθε καμπύλη και λεπτομέρεια. Το 2015, αφοσιώθηκε πλήρως στην κατασκευή βιολιών.

Διαδικασία κατασκευής ενός βιολιού

Η διαδικασία είναι επίπονη και απαιτεί εκατοντάδες ώρες για την κατασκευή ενός μόνο βιολιού, καθώς και απόλυτη συγκέντρωση. Το στούντιο του, Deciso, βρίσκεται σε προάστιο κοντά στην Κουάλα Λουμπούρ και είναι γεμάτο με κομμάτια παλαιωμένου ξύλου, σκαρπέλα και βάζα με χειροποίητα βερνίκια.

Ο Ταν κατασκευάζει έως και 10 όργανα τον χρόνο, χρησιμοποιώντας έλατο για την επάνω επιφάνεια, ξύλο περιζήτητο για τη συντονιστική του ικανότητα και σφένδαμο για την πλάτη, τα πλαϊνά και τον λαιμό. Τα ξύλα προέρχονται από την Ευρώπη και αγοράζονται σε ετήσια έκθεση ξυλείας στη Σαγκάη. Αφήνονται να παλαιώσουν για χρόνια ώστε να εξασφαλιστεί η ποιότητα ήχου και να αποφευχθούν στρεβλώσεις και ρωγμές.

Κάθε βιολί ξεκινά με το σκάλισμα και τη λείανση των ξύλινων επιφανειών στις ακριβείς διαστάσεις. Ο Ταν ανέφερε ότι οι πάνω και κάτω πλάκες διαμορφώνονται σε συγκεκριμένα πάχη που επηρεάζουν τη συντονιστική απόκριση. Οι πλευρές κάμπτονται και συναρμολογούνται, και το «κεφάλι» σκαλίζεται με το χέρι στον λαιμό. Το βερνίκι, συχνά ένα μυστικό μείγμα κάθε οργανοποιού, εφαρμόζεται σε λεπτά στρώματα για προστασία και ηχητική επίδραση. Τα τελευταία βήματα περιλαμβάνουν την κοπή της γέφυρας και τοποθέτηση των χορδών.

Τα πρώτα χρόνια ήταν δύσκολα για τον Ταν. Μερικοί πελάτες στη Μαλαισία σύγκριναν τα χειροποίητα όργανά του με μαζικής παραγωγής βιολιά. Όμως η δουλειά του άρχισε να αναγνωρίζεται όταν κέρδισε διεθνή βραβεία στην Ιταλία και αλλού.

Σήμερα, κατασκευάζει βιολιά και περιστασιακά βιόλες και τσέλα, κυρίως κατά παραγγελία. Οι μισοί του πελάτες προέρχονται από το εξωτερικό, μεταξύ άλλων από τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Χονγκ Κονγκ. Κάθε βιολί πωλείται έναντι 12.000 ευρώ.

Το ταξίδι του Ταν έχει εμπνεύσει κι άλλους. Αν και οι περισσότεροι μαθητές του είναι μουσικοί και νέοι, λίγοι ακολουθούν το επάγγελμα λόγω των υψηλών απαιτήσεων. Ωστόσο, κάποιοι ακολούθησαν τα βήματά του, μεταξύ αυτών και η Τσαν Σονγκ Τζιέ, η πρώτη γυναίκα λουθιέ της Μαλαισίας.

Σήμερα, υπάρχουν άλλοι δύο πλήρους απασχόλησης επαγγελματίες οργανοποιοί στη χώρα, και οι δύο εκπαιδευμένοι από αυτόν. Ο Ταν επισημαίνει ότι η εγχώρια αγορά παραμένει πολύ μικρή για να στηρίξει περισσότερους.

«Θα έλεγα ότι το πάθος δεν είναι αρκετό», είπε ο Ταν. «Είμαστε όλοι τρελοί. Όλοι εδώ στο εργαστήριο, όπως βλέπεις, είναι τρελοί. Απλώς αγαπάμε υπερβολικά αυτή τη δουλειά».

Πηγή: AP | Μετάφραση – Επιμέλεια: Γεωργία Κανταρτζή