Με αντίπαλο τον Ρώσο εισβολέα αλλά μαζί και το χρόνο, μέσα στη λαίλαπα του πολέμου οι Ουκρανοί δουλεύουν ακατάπαυστα για να περισώσουν από τη φωτιά των βομβαρδισμών την ακριβή πολιτιστική τους κληρονομιά. Στο Λβιβ, που συχνά αποκαλείται πολιτιστική πρωτεύουσα της Ουκρανίας, απλοί πολίτες και υπάλληλοι του μουσείου εργάζονται για να σώσουν ιστορικά αγάλματα και πολιτιστικούς θησαυρούς.
Το κέντρο τoυ Λβιβ χαρακτηρίστηκε ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1998. Η εγγραφή του στην UNESCO αναφέρει : “Η πόλη Λβιβ που ιδρύθηκε στα τέλη του Μεσαίωνα, ήταν ένα ακμάζον διοικητικό, θρησκευτικό και εμπορικό κέντρο για αρκετούς αιώνες. Ο μεσαιωνικός χαρακτήρας, η αστική τοπογραφία έχουν διατηρηθεί σχεδόν ανέπαφα. Υπάρχουν ιδιαίτερα στοιχεία για τις διαφορετικές εθνοτικές κοινότητες που ζούσαν εκεί
Η Λίλια Ονισένκο, επικεφαλής της προστασίας μνημείων της μεγαλύτερης πόλης της Δυτικής Ουκρανίας, στέκεται σε μια πλακόστρωτη πλατεία του 16ου αιώνα, αντιστέκεται στο κρύο και περιηγείται στα μνημεία ενώ μιλά στο κινητό της τηλέφωνό της βρίζοντας τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Μια ξύλινη εκκλησία του 19ου αιώνα ισοπεδώθηκε στη βόρεια Ουκρανία. Ενα βομβαρδισμένο λαογραφικό μουσείο, μια βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία που καταστράφηκαν. Η Oλισένκο απαριθμεί μια λίστα ουκρανικών τοποθεσιών που έχουν υποστεί ζημιές από ρωσικές επιθέσεις. Εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες σε ολόκληρη τη χώρα της, η μαύρη λίστα των κατεστραμένων η τραυματισμένων πολιτιστικών θησαυρών των Ουκρανών γεμίζει την Ονισένκο με οργή.
«Έχω αφιερώσει τη ζωή μου στην προστασία αυτών των μνημείων», λέει.
Στην αυλή μιας αρμενικής εκκλησίας, η ομάδα της Ονισένκο στήνει σκαλωσιές γύρω από έναν τεράστιο μπαρόκ βωμό.
“Ο Ιησούς μετακόμισε προς το παρόν! Ο Ιησούς έφυγε”, λέει ο Αλεξάντρ Ρούτσκο πρώην ξεναγός στο Λβιβ. Τώρα βοηθά στην αποσυναρμολόγηση και την απόκρυψη όλων των αντικειμένων την ιστορία των οποίων εξηγούσε στους τουρίστες.
Τα αγάλματα του Ιησού Χριστού έχουν αφαιρεθεί σε όλη την πόλη. Οι πίνακες έχουν αφαιρεθεί από τους τοίχους του μουσείου. Όλα έχουν κρυφτεί για φύλαξη σε μυστικές τοποθεσίες και υπόγεια.
Ο Βιτάλι Κούλικ ήταν ο διευθυντής του τουριστικού γραφείου του Λβιβ. Σήμερα πλέον είναι μια φιλόξενη εστία υποδοχής και φιλοξενίας για τους εκτοπισμένους από τον πόλεμο. Ο Kούλικ εργάζεται 12 ώρες την ημέρα περπατώντας στους δρόμους της πόλης και κάνοντας απολογισμό μεταλλικών αγαλμάτων στις πλατείες των πόλεων. Παρατηρεί τον Ποσειδώνα με την τρίαινα, τον Ουκρανό ποιητή Tάρας Σεβτσένκο με σηκωμένο το χέρι ,και προσπαθεί να καταλάβει τι θα μπορούσαν να τους κάνουν οι ρωσικές βόμβες.
Συνήθως, οι βόμβες προκαλούν υψηλή θερμοκρασία και αυτό καίει τα πάντα γύρω», εξηγεί ο Κούλικ. Ανησυχεί ότι τα πολύτιμα αγάλματα του Λβιβ θα μπορούσαν να λιώσουν αν βομβαρδιστούν από τους Ρώσους.
Έτσι, η ομάδα του πήγε στο τοπικό πολυκατάστημα δομικών υλικών και αγόρασε πυρίμαχο υλικό με το οποίο τύλιξε τα αγάλματα στα βάθρα τους.
Εν τω μεταξύ, στον Ρωμαιοκαθολικό καθεδρικό ναό του Λβίβ, ένας γερανός σηκώνει τους εργαζομένους στα υψηλά παράθυρα από βιτρό, για να τα καλύψει με κόντρα πλακέ και αλουμίνιο.
Πρόκειται για περιοχές που επέζησαν της κατοχής από τους Ναζί και τους Σοβιετικούς.
Ο Κούλικ ελπίζει ότι αυτό που φοβάται δεν θα συμβεί σε αυτόν τον πόλεμο.
«Ο στρατός μας τα πάει πολύ καλά, οπότε νομίζω ότι οι Ρώσοι δεν θα φτάσουν εδώ», λέει. «Αλλά όπως λέει ένα Ουκρανικό ρητό: «Περιμένετε καλύτερα, αλλά να είστε προετοιμασμένοι για το χειρότερο».
“Οι Ρώσοι έχουν επιτεθεί σε πυρηνικούς σταθμούς, επομένως δεν είμαστε σίγουροι αν είναι αρκετά έξυπνοι για να μην επιτεθούν στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς εδώ”, δήλωσε η Λίλια Ονισένκο
«Όσο όλος ο κόσμος σκέφτεται να κλείσει τον ουρανό πάνω από την Ουκρανία,εμείς σκεφτόμαστε να προστατεύσουμε τα μνημεία μας», πρόσθεσε η Ονισένκο. «Προστατεύουμε την παγκόσμια κληρονομιά, όχι μόνο την κληρονομιά του Λβιβ».
Στην πλατεία της Αγοράς , φωτογραφίες δείχνουν εθελοντές να τυλίγουν γλυπτά με πλαστικό.
Το μικρό Μουσείο Τοπικής Ιστορίας στο Ιβάνκιβ, κοντά στο Κίεβο, κάηκε από τη ρωσική δράση. Περιείχε 25 έργα της Ουκρανής λαϊκής καλλιτέχνιδας Mαρίας Πριμασένκο και μεγάλο μέρος της συλλογής του μουσείου φέρεται να έχει καταστραφεί. Συμφωνα με τους Times ” λίγα σώθηκαν από τη γενναιότητα ενός ντόπιου που έτρεξε στο φλεγόμενο μουσείο:
«Ήταν στο δρόμο. Όταν είδε τον καπνό από το μουσείο έτρεξε, έσπασε τη βιτρίνα του μουσείου και μπήκε στη φωτιά. Δεν μπορούσε να βγάλει τα πάντα, αλλά ήξερε ότι οι πιο διάσημοι πίνακες ήταν της Πριμασένκο. Επειδή είχε μόνο λίγα λεπτά, πήρε μόνο αυτούς τους πίνακες και μερικά άλλα έργα τέχνης».
Μέρες αργότερα, ένας πύραυλος που σκότωσε πέντε ανθρώπους και φαινόταν να στοχεύει κυρίως στη ραδιοτηλεοπτική υποδομή του Κιέβου προκάλεσε επίσης ζημιά στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος Μπάμπιν Γιαρ. Είτε ως στόχοι είτε ως παράπλευρες ζημιές, η πολιτιστική κληρονομιά βρίσκεται επομένως ήδη στη γραμμή των πυρών.
Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε αρχικά στους New York Times αναφέρει ότι τα μουσεία αιφνιδιάστηκαν από την έναρξη της σύγκρουσης. Ο διευθυντής του Μουσείου Ελευθερίας, Ιχορ Ποσιβάϊλο λέει ότι τη στιγμή που σκέφτηκε να “φυγαδεύσει” πολύτιμα αντικείμενα, οι δρόμοι ήταν ήδη φραγμένοι από πρόσφυγες. “Σε κάθε περίπτωση, με το τεράστιο μέγεθος της Ουκρανίας, τα χιλιάδες μουσεία και τον πληθυσμό των 44 εκατομμυρίων, η απομάκρυνση πολύτιμων αντικειμένων από εμπόλεμες ζώνες θα είναι λύση μόνο σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων.”
Καθώς προχωρούσε η πρώτη εβδομάδα του πολέμου, έγινε φανερό ότι η τοποθέτηση αντικειμένων στα υπόγεια ήταν η κύρια πρακτική παρέμβαση για πολλούς.Ο Σουηδός αρχαιολόγος παραθέτει μια επιστολή του Δρ. Φεντίρ Αντρόστσιουκ, Διευθυντή του Εθνικού Μουσείου της Ουκρανίας, στην οποία διαφαίνονται οι κίνδυνοι που αναλαμβάνουν πολλοί:
«Υπάρχουν καθιερωμένες οδηγίες, που χρονολογούνται από τη σοβιετική εποχή, σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν τα μουσεία σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης – να αφαιρούν και να κρύβουν αντικείμενα με μια συγκεκριμένη σειρά προτεραιότητας και τεκμηρίωσης. Το πρόβλημα είναι πώς να γίνει όλο αυτό με έλλειψη χρόνου και πόρων. Δεν μπορείτε να αναγκάσετε τους υπαλλήλους να έρθουν και να εργαστούν κάτω από τέτοιες συνθήκες. Πολλοί φεύγουν με τις οικογένειές τους. Είμαι όμως πολύ περήφανος για τους συναδέλφους μου. Πολλοί από αυτούς ήρθαν στο μουσείο και βοήθησαν να αποσυναρμολογηθεί η μόνιμη έκθεση, να συσκευαστούν αντικείμενα και να αποθηκευτούν στο υπόγειο. Μετά από αυτό, δύο αρχαιολόγοι και δύο νέοι ιστορικοί, νέοι συνάδελφοί μου, κατευθύνθηκαν κατευθείαν στο μέτωπο».
Το Διεθνές Ινστιτούτο Συντήρησης Ιστορικών και Καλλιτεχνικών Εργων (IIC) καλεί σε παγκόσμια εκστρατεία φορείς και ανεξάρτητους πολιτιστικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο να συστρατευθούν για την διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας.
Επιμέλεια: Γρηγόρης Τάτσης, Με πληροφορίες από NPR NEWS, CNN , GUARDIA , ICC
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος