Λεονάρντο ντα Βίντσι: Η κρυφή του σχέση με τη γαστρονομία

Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είναι γνωστός ως ένας από τους πιο παραγωγικούς ζωγράφους, γλύπτες, ερευνητές, αστρονόμους, αρχιτέκτονες, μηχανικούς, ζωολόγους και εφευρέτες.

Αλλά ανάμεσα σε όλες αυτές τις δεξιότητες του μεγάλου καλλιτέχνη, τις περισσότερες φορές παραλείπεται η αναγεννησιακή γαστρονομία του.

Πέρα από τα πορτρέτα στα οποία απαθανάτιζε τους αριστοκράτες, ο ντα Βίντσι επέβλεπε και τη διοργάνωση πάρτι και συμποσίων, όντας παρών στις κουζίνες της εποχής ή ως καλεσμένος στα περισσότερα από αυτά τα γλέντια.

Αν και στην Ιταλία εκείνη την εποχή, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ήταν γνωστός για τα ταλέντα του, μόνο αιώνες αργότερα η ιδιοφυΐα του αναγνωρίστηκε πραγματικά. Πέρα όμως από τις εξαιρετικές καλλιτεχνικές του ικανότητες, ο ντα Βίντσι ήταν επίσης εκκολαπτόμενος διατροφολόγος.

Τον γοήτευε το φαγητό και η σημασία του στην καθημερινή ζωή. Γοητεύτηκε από τα κουζινικά σκεύη, εξάλλου επινόησε κάποια που χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα, μεταξύ των οποίων αναφέρουμε μια αυτόματη συσκευή περιστροφής κρέατος.

Οι προσεκτικά οργανωμένες σημειώσεις του, μερικές από τις οποίες είναι ακόμα διαθέσιμες σήμερα, αποκαλύπτουν γιατί ήταν κατάλληλο για νέες πολιτιστικές προοπτικές. Αλλά το πιο σημαντικό, δείχνει τη σχέση του καλλιτέχνη με το φαγητό, τη διατροφή και τη μαγειρική.

Άρχισε να κρατά σημειώσεις σε κάποια τετράδια σε ηλικία 37 ετών και συνέχισε να το κάνει για 30 χρόνια, μέχρι τον θάνατό του. Αν και ως επί το πλείστων αυτές οι σημειώσεις αντιπροσωπεύουν μια σειρά από τις πιο ποικίλες σκέψεις, γράφτηκαν στον καθρέφτη, με το χαρακτηριστικό στυλ του ντα Βίντσι.

Οι γαστρονομικές του νότες είναι γεμάτες σχόλια για το κόστος και την ποιότητα του φαγητού και του ποτού. Για παράδειγμα, ο ντα Βίντσι έγραψε ότι ένα μπουκάλι κρασί, μισό κιλό μοσχαρίσιο κρέας και ένα καλάθι αυγά κοστίζουν μόνο 1 σόλντο το καθένα. Δεν παρέλειψε να περάσει από τη λίστα με τα ψώνια, η οποία περιείχε από πολύπλοκα υλικά μέχρι απλά φαγητά.

Το 1482, ο ντα Βίντσι προσχώρησε στην αυλή του Λουδοβίκου Σφόρτσα, δούκα του Μιλάνου, ο οποίος αργότερα θα γίνει ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές και προστάτες του. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του εκεί, αναμόρφωσε επίσης το κάστρο του δούκα, το οποίο περιλάμβανε την κουζίνα του, σύμφωνα με το PBS.

Στο βιβλίο “Da Vinci’s Kitchen“, ο Dave Dewitt περιλαμβάνει επίσης τις προσωπικές σημειώσεις του καλλιτέχνη σχετικά με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο κατασκευής μιας κουζίνας:

«Ένα μεγάλο διπλανό δωμάτιο πρέπει να χτιστεί μακριά από την κουζίνα, γιατί ο ιδιοκτήτης δεν πρέπει να ακούει τον θόρυβο. Η κουζίνα πρέπει να είναι κατάλληλη για το ξέπλυμα των πιάτων ώστε να μην μεταφέρονται στο σπίτι. Το ντουλάπι, το ξύλο, το υπόστεγο και το δωμάτιο των υπηρετών πρέπει να είναι δίπλα-δίπλα για αποτελεσματικότητα.

Και ο κήπος, ο στάβλος και οι σωροί από σκουπίδια να είναι ο ένας δίπλα στον άλλο. Το φαγητό στην κουζίνα μπορεί να σερβιριστεί από φαρδιά, χαμηλά παράθυρα ή σε κινούμενα τραπέζια. Το παράθυρο της κουζίνας θα πρέπει επίσης να βρίσκεται μπροστά από το ντουλάπι », λέει ο ντα Βίντσι στο Codex Atlantica.

Όταν πρόκειται για ντα Βίντσι, η χορτοφαγία δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η πιθανότητα να απέφυγε να φάει κρέας ήταν συζητήσιμη με την πάροδο του χρόνου. Κάποια αποσπάσματα υποδηλώνουν ότι ήταν χορτοφάγος.

Ωστόσο, ο ντα Βίντσι δεν μίλησε ποτέ απευθείας για τις προσωπικές του διατροφικές συνήθειες ή την κατανάλωση κρέατος. Είναι λοιπόν δύσκολο να πει κανείς ποια ακριβώς ήταν η διατροφή του, αν και υπάρχει αυτή η πιθανότητα χορτοφαγίας.

Στην προσωπική του βιβλιοθήκη, ο Ντα Βίντσι είχε μόνο ένα βιβλίο μαγειρικής, το «Σχετικά με τη σωστή απόλαυση και την καλή υγεία» του Πλατίνα, το οποίο πιστεύεται ότι ήταν το πρώτο έντυπο βιβλίο μαγειρικής.

Πέρα από κάθε εικασία, οι παρατηρήσεις του ντα Βίντσι τον καθιστούν σύγχρονο στοχαστή, ακόμη και όταν πρόκειται για μαγειρικές τέχνες. Πίστευε ότι η κουζίνα έπρεπε να λειτουργεί σαν ένας καλά λαδωμένος μηχανισμός.

Μετάφραση: Μιχαέλα Λαμπρινίδου